Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.2005, Page 8

8 FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 2005
Fréttir DV
Sigurður Thorlacius Trygging-
aryfirlæknir rannsakaði hversu
margir eru orðnir öryrkjar vegna
sykursýki. Tilefni rannsóknarinnar
var offítufaraldurinn á Islandi.
Djúpivogur í
skattaslag
Sveitarstjórnin á Djúpa-
vogi vill að Samband ís-
lenskra sveitarfélaga greiði
kostnað vegna sérfræðings
sem aðstoðar sveitarfélagið
vegna skattamála. Segir
sveitarstjórnin að Skatt-
stofa Austurlands hafi túlk-
að heimildir sveitarfélaga
til endurgreiðslu á virðis-
aukaskatti hvað þrengst.
Trygggja verði að „dyntir
einstakra starfsmanna á
skattstofum á íslandi geti
ekki hverju sinni haft úr-
slitaáhrif á það hvort opin-
berir aðilar njóti jafnræðis
gagnvart ffamkvæmdavald-
inu."
Bílstjóri fær
þriðjung
Þórður HaUdórsson, bíl-
stjórinn sem sér um skóla-
akstur úr fsa-
fjarðardjúpi
fyrir Hólma-
víkurhrepp,
fær ekki greitt
meira fyrir
þjónustu sína.
Sveitarstjórn-
in hefur á hinn bóginn
samþykkt þá ósk Þórðar að
greiða honum að hluta fyrir
þann tíma sem akstur lá
niðri í kennaraverkfallinu.
Samþykkt var samhljóða að
bjóða Þórði 30% af þóknun
fyrir akstur þá daga sem
ekki þurfti að fara í skóla-
akstur í verkfalli kennara.
pl oöocr
W éL
f [£
»r
Metaðsókn að
Grettislaug
Metaðsókn hefur verið
að Grettislaug á Reykhól-
um. Sjálfir segja heima-
menn að þessi 25 metra
útilaug með sínum tveimur
heitu pottum sé eitt best
varðveitta leyndarmál Vest-
Qarða. Laugin er um 60 ára
gömul. Heildarfjöldi sund-
gesta árið 2004 var 8.202 og
er það 1,7% aukning frá ár-
inu 2003 sem þó var metár í
aðsókn, að sögn heima-
manna. Þess má geta að
sjónvarpsáhorfendur sáu
Grettislaug á gamlársdag
þegar sýnt var frá Vest-
fjarðavíkingi 2004. Veitt
hefur verið ein milljón
króna af ijárlögum til
endurbóta á hinni fornu
Grettislaug.
Grundarfjörður og Snæfellsbær
Ekki tímabært að sameina
Bæjarstjómin í Gmndarfirði
hefur sent umsögn til samninga-
nefndar um sameiningu sveitarfé-
laga sem hefur lagt til að íbúum
Snæfellsbæjar, Grundafjarðarbæjar,
Stykkishóimsbæjar, Helgafellssveit-
ar og Eyja- og Miklaholtshrepps
verði gefinn kostur á að kjósa um
sameiningu sveitarfélaganna fimm
þann 23. apríl 2005.
í umsögn Grundarfjarðarbæjar
koma fram vonbrigði bæjarstjórnar-
innar að nú, þegar sveitaifélögin
taki afstöðu til tillagna sameiningar-
nefndar, skuli ekki liggja fyrir niður-
stöður úr viðræðum rflás og sveitar-
félaga um verkaskiptingu og endur-
skoðun tekjustofna sveitarfélag-
anna.
Það er sagt vera eindregið mat
bæjarstjórnar Gmndarfjarðar að slflc
atriði þurfi að liggja fyrir áður en til
kosninga um sameiningu kemur og
Grundarfjörður Þörfá að skipta verkefn-
um með rlki og sveitarfélögum segja
Grundfírðingar.
telur bæjarstjórnin því ekki tíma-
bært að gengið sé til koSninga að
sinni.
Sífellt fleiri íslendingar verða öryrkjar vegna neyslu á skyndibita, sælgæti og
sykruðum gosdrykkjum. Þjóðin er farin að nálgast Bandaríkjamenn hvað offitu
varðar. Frá árinu 1990 til 2003 fjölgaði þeim karlmönnum sem eru öryrkjar vegna
offitu og sykursýki um 109 prósent.
Qífurleg aukning
örnrku vegna nffitu
Veruleg aukning hefur orðið á öryrkjum vegna sykursýki meðal
karla síðustu ár. Sykursýkin er talin vera nátengd offitu.
íslendingar em skammt á eftir
Bandaríkjamönnum hvað tíðni
offitu varðar og yngri kynslóðin
verður sífellt feitari. Þetta er ástæða
þess að Sigurður Thorlacius trygg-
ingayfirlæknir ákvað ásamt öðrnm
læknum að rannsaka breytingu á
fjölda þeirra sem metnir eru öryrkjar
vegna sykursýki sem tengist offitu.
Þrátt fyrir það kom aukningin hon-
um mikið á óvart.
Kemur á óvart
„Niðurstöðurnar komu mér mjög
á óvart. Sérstaklega hvað aukningin
er mikil hjá körlum," segir Sigurður.
109 prósent fjölgun umfram fólks-
ijögun var á karlmönnum sem eru
öryrkjar vegna sykursýki og um 50
prósent meðal kvenna. Almennt
fjölgaði karlkyns öryrkjum um 39
prósent en kvenkyns öryrkjar voru
46 prósent fleiri miðað við fólks-
fjölda árið 2003 en 1990. Sigurður
hyggst rannsaka betur hvað veldur
þessum gríðarlega mun milli kynja
þegar kemur að fjölgun sykursjúkra.
Tryggingastofnun Igildi íbúafjölda blóm-
legs sjávarþorps á landsbyggðinni fær örorku-
bætur frá Tryggingastofnun vegna sykursýki.
Óhollt mataræði
Helsta orsök sívaxandi offitu, og
þar með sykursýki, er breytt matar-
æði íslendinga. „Við fórum út í að
skoða þetta af því að við vitum að
offita hefur verið að aukast. Maður
gerir ráð fyrir að breytt mataræði
hafi þessi áhrif. Neysla á sætum gos-
drykkjum, skyndibitamat, sælgæti
og þvílíku hefur verið að aukast mik-
ið,“ segir Sigurður. En talsverða fitu
þarf yfirleitt til að valda sykursýki og
gera menn þannig að öryrkjum.
„Yfirleitt er það umtalsverð offita
sem veldur sykursýki. Það er þó ein-
staklingsbundið. Sumir eru þó með
skert sykurþol og þurfa þá ekki að
fitna mikið, hafa þannig tilhneig-
ingu til að fá sykursýki," segir hann.
Áframhaldandi þróun
Til marks um aukningu í umfangi
offitu hérlendis má fara yfir hlutfall
of feitra barna síðustu áratugi. Árið
1934 voru 0,7 prósent drengja yfir
kjörþyngd, en árið 1978 var hlutfall-
ið orðið 7,6 prósent. Árið 1998 voru
17,9 prósent drengja orðnir of feitir.
Síðan eru liðin sex ár og
offita á unga ald"
eykst hratt. Þá má
benda á að yfir
helmingur
fullorðinna á
höfuðborg-
arsvæðinu
er yfir
kjör-
þyngd.
Að-
spurður
hvort hann
telji að
þessi þróun
muni halda
áfram, að
offitan geri
íslendinga að
öryrkjum,
segir Sigurður
það ekki ólík-
legt. „Maður getur
ímyndað sér það ef
þróun þróun heldur
áfram. Við erum ekki
langt á eftir Bandaríkj
unum með þetta
og sífellt fleira
ungt fólk
glímir
við
„Við erum ekki iangt
á eftir Bandankjunum
með þetta og sifellt
fleira ungt fólk glímir
víðoffitu."
offitu."
Ekki er öll von úti fyrir þá sem
þegar eru orðnir öryrkjar vegna
offitu og sykursýki. „Hjá sumum
dugar að meðhöndla þetta með
breyttu mataræði og því að þeir létt-
ist,“ segir Sigurður.
jontrausti@dv.is
Offituaðgerð Á Islandi fara 150 manns á ári Iskurðaðgerð til aö minnka offítu slna.
Así boðar hækkanir hjá hinu opinbera
Hækkanir á gjaldskrá
opinberrar þjónustu
Gjaldskrár opinberrar þjón- jtv 8en8'övarútfráviðgerðkjara-
ustu munu nú um áramóún /•* *4ii9H||iy samninga í fyrra, en þar var
hækka bæði hjá ríki og sveitar- ||f \1H| stefiit að stöðugleika og ör-
félögum. Menn bjuggust þó við B jÉjjgpj uggri kaupmáttaraukningu
töluverðum verðlækkunum j? launa. Miðað var við að verð-
um áramótin vegna útsalna, bólga yrði um 2,5% í samræmi
lækkunar á bensíni og álirifa við markmið Seðlabankans.
styrkingar krónunnar en hætta . Afcj Framan af ári 2004 hélt þessi
er á að þessar miklu hækkanir H^HhHI^I forsenda en í maí fór að síga á
á opinberri þjónustu taki þann Grétar ógæfuhliðina þegar verðbólg-
ávinning frá almenningi. Verð- Þorsteinsson an fór yfir 3,0%. Þetta kemur
bólgan verður áfram mun hærri en fram á heimasíðu ASÍ.
Hvað liggur á?
„Auðvitað liggur okkur alltafá/'segir Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, oddviti Sjálfstæðis-
manna I Reykjavík.„Efokkur lægi ekki á kæmum við engu í framkvæmd. Við teljum að
svo ótal margt sem þurfi að gerast á vettvangi borgarmálanna. Þannig að viö byrjum
árið á fullri ferð."