Freyr - 15.05.1951, Blaðsíða 15

FREYR
171
EINAR EYFELLS:
Undirböningur vála og áhalda
íyrir vornoíkun
Sá dagur á eftir að renna upp, að sér-
hver sá, sem með landbúnaðarvélar og
verkfæri fer, verði svo vélasinnaður, að
hann fylgist nákvæmlega með öllum smá
biiunum eða breytingum á stillingu, sem
kunna að verða á vélunum eða verkfær-
unum og leiðrétti það tafarlaust og smyrji
reglulega.
Þegar þannig er orðiö ástatt getum við
vænzt þess, að vélarnar gefi betri raun og
endist lengur. En þessi þróun tekur tíma.
Fæstir verða vélasinnaðir nema þeir alist
upp með og sjái fyrir sér véltæknina frá
blautu barnsbeini. Vélamenningin verður
því að innleiðast í sveitirnar með ungu
kynslóðinni. Miðaldra og eldri menn geta
lært að aka bifreið eða traktor og geta
orðið sæmilegir og gætnir ökumenn, en
sjaldan geta þeir öðlast sömu leikni og til-
finningu fyrir tækinu, sem yngri menn-
irnir.
Til að öðlast leiknina og tilfinninguna
þurfa menn að hafa tekið tækið í sundur,
skoðað og skilið hvernig hver hlutur vinn-
ur. Slík reynsla er nauðsynleg til að geta
unnið með vélunum fyrirhafnarlítið og
eðlilega, eins og vélrænn hluti þeirra, með
tilfinningu og næmi fyrir öllu því, sem er
að gerast þegar vélin vinnur.
Það eru því ungu mennirnir í sveitun-
um, sem verða að hafa um það forustu, að
vel sé farið með vélakostinn og vonandi líða
ekki mörg ár þangað til það þykir jafn
sjálfsagt að hafa hús og hýsa vélar að vetr-
inum eins og skepnur.
Eins og nú er ástatt stendur allmikill
hluti af vélakosti bændanna úti allan árs-
ins hring, oftast af því að ekki er húsakost-
ur fyrir þær en stundum líka af hirðuleysi
og trassaskap.
Undir eðlilegum kringumstæðum, þ. e. a.
s., þar sem vélar og verkfæri eru sett í hús
að haustinu, á að yfirfara þær strax, eða að
minnsta kosti að ganga þannig frá þeim, að
viðkvæmir vélahlutar skemmist ekki í
geymslunni. Viðgerð og samansetning get-
ur svo farið fram einhverntíma að vetrin-
um.
Beltatraktorar og tæki, sem fylgja þeim,
eru á vegum búnaðar- og ræktunarsam-
banda sveitanna og fást við þær fagmenn,
sem ekki er ætlunin að leiðbeina á þessum
vettvangi. Það er til þeirra bænda, sem eiga
óstandsett jarðvinnslutæki, sem ég vil
beina þessum orðum.
Plógurinn.
Nauðsynlegt er að yfirfara plóginn vel
áður en farið er að nota hann að vor-
inu. Skerinn er þýðingarmesti hluti plógs-
ins og sé hann ekki beittur og rétt lagaður,
vinnur plógurinn illa og verður þungur í
drætti. Sé skerinn orðinn mjög slitinn, er
hagkvæmast að fá nýjan, annars að skerpa
þann gamla. Sé um að ræða steypujárn-
skera, eru þeir skerptir á smergelskífu.
Þeir þekkjast á því, að tölustafir á þeim
eru upphleyptir. Á stálskerana eru tölu-
stafirnir höggnir með merkistöfum. Þeir
eru tvennskonar: Stál og yfirborðshert stál,
sem sjá má af brúnum moldverpisins. Stál-
skera má skerpa á smergel, slá þá fram og
rafsjóða á þá ef þeir eru mjög slitnir. Ef
þeir eru slegnir fram ber að athuga eftir-
farandi: Byrja skal að hita oddinn og
berja hann á meðan hann er dumbrauöur.