Freyr - 01.09.1951, Síða 19

FRE7R
287
bók. Á meðan Handbók bcenda er ekki til er ef til vill
afsakaniegt að hafa bók þessa svo þykka, orðmarga og
dýra, sem raun er á, en til lengdar gengur það ekki að
gefa út vasabók í svona formi, enda verður henni ekki
upp slitið í vösum manna; efnið geymist þvi árum sam-
an og sumt af því fyrnist ekki strax.
Það skal því undirstrikað, að næsta bók á að vera orð-
færri, en stuttorðar og tölulegar upplýsingar rnega
gjarnan koma á hverju ári um flest þau efni, er í henni
standa.
Niður mega þó falla kaflar eins og „Breyttir tímar
krefjast breyttra búnaðarhátta" og þættirnir um „Nýj-
ungar í landbúnaði". Aðrir mættu umskrifast og lag-
færast rnjög eins og þátturinn um „Heyverkun", og
máske fleiri, enda spurning hve margt ætti að strika út
eða stytta lil þess að takmarka rúmmálið samtímis og ný
efni yrðu með tekin.
Ymislegt er það almenns eðlis, sem gagnlegt er og
fróðlegt á borð við sumt af því, sem í bókinni stendur.
Þar mætti t. d. vera ögn um manntal á Islandi og skipt-
ingu í stéttir og þá um leið upplýsingar síðasta mann-
tals um aldur, kyn og athafnasvið þeirra, er í sveitun-
um búa. Þá væri eðlilegt að meðalverð búvara, og með-
alverð helztu neyziuvara á undanförnum árum væri
hér með, svo og neyzlumagn á þjóðarþegn. Verðlagsvísi-
talan mætti þar standa svo og visitala byggingarkostn-
aðar og — í sambandi við byggingar, eða mál og vog —
mættu menn geta lesið í bók þessari hvað er einn stand-
arður af timbri, því að það vita fáir, en það nafn hevr-
ist ekki ósjaldan. Og svo eru það rafmagnsmálin. Raf-
magnið er að verða almenningseign, en eðli þess og
tækni eru fólki hreinustu galdrar. Hvað er watt, kíló-
watt, amper, volt, obm, riðstraumur, rakstraumur? Hve
niikla orku þarf straujárn, útvarpstæki, hrærivél, ísskáp-
ur og eldavél. Hvert er samband orkutegunda (hestafl
og kílówatt) o. m. fl.?
Allt þetta varðar marga bændur og húsfreyjur nú þeg-
ar og miklu fleiri á komandi árum. Ymislegt fleira
tæknilegs eðlis mætti gjarnan koma í stuttu yfirliti i
Vasahandbók bænda.
Svo er það annað, er varðar bændur sérstaklega og
sem birta mætti til athugunar. Þar til má nefna tneðal-
afköst ntanna og véla við ýmiss bústörf. Rannsóknir um
þessi efni hafa verið gerðar erlendis og nota má tölur
þaðan. Þá mætti gjarnan birta útdrátt úr reglum um
notkun dráttarvéla, aðalatriði umferðareglnanita, eink-
um vegna þeirra sem eiga bíla, og svo væri vel viðeig-
andi að hafa skrá yfir friðun fugla.
Allt þetta fyllir rúm — mikið rúm — svo ekki skal
fleira talið, því auðsætt rná vera, að þessar tillögur
miða ekki að styttingu eða rýrnun næstu Vasahandbók-
ar. Almennu töflurnar og eyðublöðin eiga að vera þar,
almanakið og minnisblöðin einnig — það síðastnefnda
fyrst og fremst.
Bókin verður mótuð við hæfi bænda, það er víst,
en það tekur tíma. Hinsvegar má segja, að í hina fyrstu
bók af þessu tagi hafi tekizt að safna ótrúlega miklu
efni og móta það á viðunandi hátt á skömmum tíma.
Einn galli er þó á og hann er sá, að tölulegar niður-
stöður íslenzkra rannsókna og tilrauna vantar, en að því
getur hvorki nefndin né ritstjórinn gert. Þær tölur eru
enn geymdar í óunnum skýrslum búfjár- og jarðræktar-
tilraunanna. Vonandi koma þær síðar.
Frágangur Vasahandbókarinnar er að minnsta kosti
eins góður og annars staðar viðgengst um hliðstæð rit,
og telja má að vel sé af stað farið af hendi bæði útgef-
enda og ritstjóra.
Gróðurhúsabókin
rit Garðyrkjufélags Islands, er nýlega komin út. Rit-
nefnd hennar skipuðu: Einar I. Siggeirsson, Halldór 0.
Jónsson og Ingólfur Davíðsson. Eiga þeir allir ritgerðir
í bókinni og auk þeirra Þráinn Sigurðsson og Jón H.
Björnsson. Ritgerðirnar fjalla um gúrkur, melónur, tómata,
blóm o. fl. Bókin er 107 síður tölusettar, með myndum.
Noregsför bœnda.
Þórarinn Helgason, fyrrv. bóndi í Þykkvabæ, var meðal
þeirra, sem tóku þátt í bændaförinni til Noregs sumarið
1948. Nú hefir hann skrifað 100 síða bók, myndum
prýdda, um för þessa en Helgafell hefir gefið hana út. I
formála getur höfundur þess, að hún sé að nokkru sniðin
upp úr minnisblöðum nafngreindra aðila, er einnig tóku
þátt í þessari för, en að öðru leyti byggð á eigin dagbók
og svo að sjálfsögðu ályktanir dregnar. Skipa verður bók
þessari í flokk með ferðasögum því að það er hún miklu
fremur en um búskap og búsafkomu. Bók, ánægjuleg sem
Iestrarefni, stráð búskaparlegum hugleiðingum, sem má-
ske gæti hvort tveggja, vakið einhverja til umhugsunar
um starf sitt og stétt og hvatt aðra til þess að víkka
sjóndeildarhringinn.