Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.2006, Qupperneq 53

Menning DV
LAUGARDAGUR 18. MARS 2006 53
hetjum. Samtíminn hefur akkúrat
núna meiri áhuga á viðskiptum."
Frægir í Rússlandi
„Fyrir nokkrum árum gaf ég út
sólóplötu," segir Hermann og
uppsker undrunarhróp viðmæl-
enda síns, sem biður hann að út-
skýra þetta nánar. „Ég hef alltaf
verið mjög mikið í músík, alveg
síðan ég var krakki og ég spila á
mörg hljóðfæri. Sólóplatan hét
Súkkulaði og kók, en hún var
nokkurs konar óhefðbundin kán-
tríplata sem ég gaf út sjálfur. Ég
söng og samdi öll lög og spilaði
líka á öll hljóðfæri."
Hermann útskýrir að hann hafi
tekið plötuna upp við frumstæð-
ustu aðstæður og á einum degi.
Hún náði ekki mikilli sölu, en dá-
góðum vinsældum.
„Raunar hafði ég áður gefið út
kassettur sem ég ákvað að gera í
þrjátíu eintökum og selja mjög
dýrt. Ég hafði einfaldlega þrjátíu
manns í huga og fór og seldi þeim.
Ég man að Matthías Viðar átti ekki
fyrir kassettunni, þannig að ég
þurfti að gefa honum afslátt.
Lengi hef ég spilað mikið á ba-
njó og ég byrjaði í hljómsveitinni
5tu herdeildinni sem banjóleikari.
Þegar ég kom til baka eftir ársdvöl
á Spáni vantaði slagverksleikara
fremur én banjóleikara, svo ég
//
Efmaður getur hætt
að skrifa, þá á mað-
ur að gera það -
enda er ekkertupp
úrþessu að hafa."
skipti um hljóðfæri."
Hermann bætir við að 5ta her-
deildin sé í bullandi útrás þessa
dagana. Þeir eru orðnir nokkuð
stórt nafn í Rússlandi og þar kem-
ur út plata á næstunni. „Við spil-
um tónlist sem höfðar tii Rússa,
einhvers konar balkanskotið
popp. En það er mjög fríkað að sjá
heilsíðumynd af okkur í einu út-
breiddasta blaði Rússlands, en
enginn á íslandi veit að við erum
tii."
Gerir það sem Jón Karl seg-
ir
Nú hefur Hermann gefið út
eina bók á ári í þrjú ár. Fyrst komu
Sjónhverfingar, síðan Níu
þjófalyklar og loks Stefnuljós. All-
ar hafa komið út hjá Bjarti, en
eina þýðingu hefur hann gefið út
hjá JPV. Það er platónsk glæpa-
saga sem heitir Skuggaleikir, en
hún er eftir José Carlos Somoza.
„Skuggaleikir er frábær bók“, seg-
ir hann. „Hún fjallar um þýðanda
gamals grísks handrits, sem fer að
skrifa neðanmálsgreinar við það
og finnst eins og handritið sé að
tala við sig og jafnvel ofsækja sig."
En hvernig fann hann að það var
tími til kominn að gefa út?
„Jón Karl Helgason, vinur
minn, hefur yfirleitt beðið mig um
að skrifa bækur. Hann sagði eitt
sinn við mig: Mér finnst að þú
ættir að skrifa bók sem heitir Níu
þjófalyklar. Og ég gerði það.
Raunar stal hann sjálfur titlinum
frá Ólafi Jóhanni, sem átti bókina
Níu lyklar, en ég gerði eins og
hann sagði mér og geri það yfir-
leitt.
Nú er ég tilbúinn með eina
bók, sem ég skrifaði á undan
Stefnuljósum. Ég skrifaði líka
Stefnuljós á undan Níu þjófalykl-
um. Níu þjófalyklar voru líka
skrifaðir á undan Sjónhverfing-
um. Ég á yfirleitt mikið safn og
þarf síðan að veljaþað sem passar
inn í samtímann. Eg held að þetta
sé ekkert einsdæmi, ég hef séð
þetta hjá öðrum höfundum. Þeir
eiga efni á lager."
Hermann Stefánsson er
ekki til
Það er lífseig mýta, a' netinu
sérstaklega, að rithöfundurinn
Hermann Stefánsson sé ekki til.
Eða að hann sé annar maður sem
skrifar undir dulnefninu Her-
mann Stefánsson. Afhverju skap-
aðistþessi brandari?
„í fyrsta lagi vegna þess að ég
er ekki til," segir Hermann og
brosir eyrna á milli. „Á barnum
áðan borgaði ég með fimmhund-
ruðkalli og fékk fimmhundruðkall
til baka. Ég skilaði honum, en ekki
af neinum heiðarleika, heldur til
þess að staðfesta fyrir sjálfum mér
að ég væri víst til, því ég hef löng-
um efast um það sjálfur. Ég meina
það. Sjálfvirkar hurðir opnast ekki
einu sinni fyrir mér.
Líka er kannski hluti af þessu
að ég skrifaði grein í TMM sem
fjallaði um falsanir. Þetta var þeg-
ar málverkafölsunarmálið var í
brenni-depli. Ég rakti sögu bónda
norður í landi sem ásakaður var
um málverkastuld. Ég líkti slíkum
þjófnaði við hreyfingu sem laum-
ar greinum í blöð undir nöfnum
annars fólks og rakti líka sögu
þeirrar hreyfmgar. Ég sagði af
fólki sem sendir kannski grein
undir nafni Derrida í blað, en bít-
ur síðan höfuðið af skömminni og
sendir líka leiðréttingu undir hans
nafni. Ef Derrida sjálfur vildi segja
eitthvað um málið, þá myndi eng-
inn trúa honum. En ég skáldaði
þetta allt saman. Bóndinn fyrir
norðan er ekki til og hreyfingin
ekki heldur, en það var ekki út-
skýrt í greininni að hún væri lygi.
Aðalsteinn Ingólfsson listfræðing-
ur áttaði sig á því og kom með þá
kenningu að Hermann Stefáns-
son væri ekki til. Það er því Aðal-
steini að kenna að sumir efast um
tilveru mína. En ég er sáttur við
það."
Meira að segja
Gillzenegger skrifar fyrir
framtíðina
Hvemig viðtökur hafa bæk-
urnar fengið?
„Ég hef yfirleitt fengið góða
dóma, en salan hefur verið dræm.
Við lifum á tímum þar sem allt er
„Ég hef löngum efast
um það sjálfur að ég
sé til. Sjálfvirkar
hurðir opnast ekki
einu sinni fyrir mér."
metið út frá sölu, en það er sama
hvaða rithöfund þú talar við, þeir
munu allir segja það sama hvort
sem þeir eru metsöluhöfundar
eða selja ekkert: „Sala skiptir ekki
máli." Þetta munu þeir segja
vegna þess að allir rithöfundar
eru að skrifa fyrir framtíðina. Það
er klikkuð hugmynd, en það er
þannig. Meira að segja
Gillzenegger skrifar fyrir framtíð-
ina. Hann skrifar kannski fyrir
næstu viku eða mánuði, en aðrir
fyrir næstu aldir. Ef þeir gera það
ekki, þá eru þeir á villigötum sem
rithöfundar og örugglega ekki að
gera neitt af viti.
Það eru til tvær tegundir af
bókmenntum. Annars vegar aktú-
el-bókmenntir, sem eru skrifaðar
eins og bók Gillzeneggers, fyrir
næstu vikur. En svo eru það sam-
tímabókmenntir; skrifaðar inn í
samtíðina, þær tala við fortíðina
og eru skrifaðar fyrir framtíðina.
Þetta er megnið af þeim bók-
menntum sem eitthvað er varið
í.“
Vil reka hníf í hjarta fólks
Hverju viltu koma á framfæri
með bókum þínum. Hvað viitu
segja? Hvers vegna ferðu ekki
bara að vinna við járnabindingar?
„Ég vinn oft við eitthvað ann-
að,“ segir Hermann. „Nú er ég ný-
byrjaður á auglýsingastofunni
NM og hef sennilega aldrei haft
fleiri lesendur. Það sem mér
finnst skemmtilegast við auglýs-
ingar er að það veit enginn hver
skrifar þær. Það er líka heillandi
að fagurfræði margra auglýsinga
er einmitt að fara í taugarnar á
fólki.
En ef ég gæti sagt þér núna
hverju ég er að reyna að koma á
framfæri með bókum mínum, þá
gæti ég sleppt því að skrifa fleiri.
Auglýsingar eru bara til á tvívíðu
yfirborði og þær eiga að vera
hnyttnar. Mínar bækur eiga líka
að vera á tvívíðu yflrborði,
skemmtilegar og hnyttnar, en þar
eiga líka að vera hyldýpi til þess
að sökkva í."
Oghugsa?
„Já eða drukkna. Auðvitað vill
maður reka hníf í hjartað á fólki,
og sjálfum sér kannski líka. „Bók-
in á að vera öxin á freðið hafið í
okkur," eins og Kafka sagði, en
hann átti aldrei neina lesendur.
Maður er alltaf að líta í kringum
sig og reyna að finna út hvernig
best er að sparka í klofið á sam-
tímanum þannig að honum finn-
ist skemmtilegt að láta sparka í
klofið á sér."
Hermann bætir við að hann
skilji engan veginn þennan gáfu-
mannastimpil sem hefur af ein-
hverjum ástæðum fest á honum.
\
„Það er óskiljanlegt vegna þess
að það er ekki til heimskulegri
höfundur en ég. Þetta er tóm
brandaramennska," segir hann og
hlær. „En, ég vil hafa hyli, það er
mikilvægt. Minn uppáhaldshöf-
undur Jorge Luis Borges hefur líka
þennan gáfnastimpil á sér og því
fer það framhjá mörgum
hverslags svakalegur húmoristi
hann er.“
Allt eða ekkert
Hermann segist ekki alveg
kominn í skriftastuðið, enda önn-
um kafinn í vinnu við að pirra fólk
með auglýsingum. Næst langar
hann að skrifa þrjár bækur í einu,
en þær eru í augnablikinu hugs-
aðar sem nóvellur sem geta kom-
Hermann Stefánsson
ríthöfundur og rokkari
„Þad eru mjög svipud
ferli sem ráda þvihvern
ig rithofundar eru settir
ikastljós samtimans og
hvernig verðbref eru
hækkuð eða viðskipta
menn gerðir að hvunn*
dagshetjum
ið út saman án þess endilega að
eiga eitthvað sameiginlegt. Hon-
um finnst nóvelluformið
skemmtilegt og segir að margar
bestu skáldsögur 20. aldarinnar
séu einmitt nóvellur.
„Mig langar að leyfa mér að
hoppa á milli hlutanna," segir
Hermann. Ég vil ekki bara tilheyra
einum heimi í einu. Ég vil lifa í
ótal heimum. Ég ætla að skrifa
margar bækur og stefni á að gefa
út rokkplötu á næsta ári vegna
þess að ég er frjórri í skriftum eft-
ir að ég fór að leika meiri tónlist,
enda spila hinar mörgu listgreinar
svo vel saman. Ég trúi ekki á
þennan mann sem er bara rithöf-
undur eða bara eitthvað annað.
Ég trúi á allt eða ekkert."
FERMINGARDAGURlNN MINN
«€fr
F ÆSI I ÖLLUM HELSTU BLOMA-
OG BÓKAVERSLUNUM LANDSINS
Gestabók • Myndir • Skeyti
3'<Tnsiuj}.aríyiguTÍ*ifii ttúnx
SVjyti
MULALUNDUR
VINNUSTOFA SÍBS • Hátúni 10c • Pósthólf 5137 • 125 Reykjavík