Freyr - 15.02.1964, Page 9

FREYR
63
I
SJÁLFSTÆTT STARF
er mikilvægt í búskap
Landbúnaður er ekki lengur aðeins erfið-
isvinna. Spurningin um gáfur og hæfileika
hefur og sívaxandi þýðingu.
Bóndinn er stjórnandi á búi sínu. Til
þess að fylgjast með þróuninni verður hann
stöðugt að mennta sig i jarðrækt og öllu
viðkomandi rekstri búsins, segir finnski
prófessorinn Nils Westermarck.
Margt er það, sem hefur áhrif á, hvort
reksturinn er arðsamur, svo sem jarðvegur,
loftslag og verðlag. En ég þori að fullyrða,
segir Westermarck, að stærsti liðurinn, af
þeim, sem ákveða, hvernig búskapurinn
ber sig, er per ónulegt starf og skipulagn-
ing bóndans sjálfs.
í engri starfsgrein er árangurinn eins
kominn undir persónulegri stjórn og dugn-
aði eins og í landbúnaði. Nú á tímum er
þörf minni starfskrafta í landbúnaði vegna
hinnar miklu vélvæðingar. En við megum
ekki láta þá, sem duglegastir eru, hverfa
frá landbúnaðinum, segir Westermarck enn
fremur. Við þörfnumst kænna og gáfaðra
manna, sem þora að stíga fyrsta skrefið.
Um framför á sviði sértækni segir pró-
fessorinn, að megi einkum nefna þrjú at-
riði, sem séu orsök þess, að ekki verði nein-
ar bætur eða framför hjá einstökum bænd-
um.
Fyrsta atriðið er blindni, hvað viðvíkur
starfi og ræktun á sínum eigin bæ. Þegar
sami maðurinn vinnur lengi í sama um-
hverfi, veitist honum erfitt að koma auga
á, hvaða umbætur er hægt að gera Mörg-
um finnst jafnvel, að ógerningur sé að
breyta nokkru frá því sem er.
í öðru lagi:
Margir geta eða vilja ekki treysta þeim
leiðbeiningum, sem veittar eru. Þá skortir
oft getu til að sjá fyrir árangur þeirra
breytinga, sem þeim er ráðlagt að gera.
Þriðja atriðið, segir Westermarck, vil ég
kalla ófrelsi. Með því er átt við að vera
bundinn af almenningsálitinu eða áliti ná-
grannans. Menn þora hreint og beint ekki
að losa sig við þá hugsun, hvað nágrann-
arnir muni segja eða hugsa, segir Wester-
marck í blaðinu „Landsbygdens folk.“
Mundi eitthvað af þessu eða allt einnig
geta staðizt á íslandi?
Á einum bæ á Tjörnesi og ef til vill á öðr-
um bæ í Aðaldal hefur kregða verið í veru-
legum hluta lambanna, og í sumum tilfell-
um fundust miklar skemmdir í lungum, sem
benda til þess, að lungnakregða hafi átt
verulegan þátt í rýrð lambanna. Líklegt má
telja, að svipað hafi gilt um einstaka fleiri
bæi í S-Þingeyjarsýslu.
Niðurstöður af rannsóknum lungna úr
fullorðnu fé í sláturhúsinu á Húsavík benda
til þess, að talsvert sé um kregðusýkingu í
sauðfé á þessum slóðum. Sýkingin virðist
berast treglega milli fjárhópa og er því
ekki líkleg til að valda skyndilega lækkun
á meðalfallþunga lamba í heilum sveitum
nema á þann hátt, að mikil dreifing yrði á
fé úr sjúkum hjörðum, eins og er t. d. kunn-
ugt frá fjárskiptum.
Engum getum verður hér að því leitt,
hver muni vera raunveruleg orsök hins
minnkandi fallþunga á lömbum í Þingeyj-
arsýslum eða hinnar miklu lækkunar, sem
þar varð á meðalfallþunga lamba á sl. ári.
Hvort veðráttan á þar sök á eða breyting-
ar, sem orsakast af fóðrun og beitarskilyrð-
um fjárins, snefilefnavöntun eða einhliða
kynbætur, sem valdi minnkandi mjólk í
ánum o. s. frv.?
Hitt virðist ljóst af þeim athugunum, sem
fram hafa farið á saursýnishornum og
lungum lambanna, að garnaormasýking á
ekki sökina, og þó lambakregða valdi van-
þrifum á lömbum á einstaka bæjum í þess-
um héruðum, verður henni hvorki gefin sök
á hinni vaxandi afurðarýrð né áföllum
þeim, sem orðið hafa á síðastliðnu ári.
Keldum 11. janúar 1964.
G.G.
I