Freyr - 15.02.1964, Qupperneq 21

FREYR
75
VINNSLA OG NIÐURSETNING
Hollendingar leitast við að vinna kart-
öfluakra sína á þann veg fyrir niðursetn-
ingu, að moldin verði frekar fínkorna og
laus, en samt sem áður gljúp, og umfram
allt gæta þeir þess, að hún tapi sem minnst
af rakanum frá því að vinnsla hefst og
unz niðursetningu er lokið.
Margvíslegar aðferðir eru notaðar til þess
að ná þessu marki, sem skal þó ekki vikið
nánar að hér. Niðursetningu er oftast hægt
að hefja í lok marz eða í byrjun apríl og
yfirleitt er henni lokið fyrir mánaðamótin
apríl-maí. Hvað útsæðisstærð snertir er al-
gengast að nota 28—35 mm og 35—45 mm.
Af vissum afbrigðum er stærðin 45—55 mm
stundum notuð, og jafnvel 55—60 mm. Þar
sem 35—45 mm stærð er notuð eru hafðar
ca 40.000 plöntur pr. ha. Venjulegt raðabil
er 65—67 cm og innbyrðis rými um 37 cm
(þ. e. í röðum). Sé notað smærra útsæði
er sett þéttar, eða um 50.000 pl. pr. ha.
Sé útsæðið hins vegar yfir 45 mm er bilið
í röðum aukið nokkuð.
Enn er frekar algengt á útsæðisræktun-
arstöðvum að framkvæma niðursetningu
með höndunum, en sökum þess hversu
vinnufrek aðferð þessi er, er víðast hvar,
þar sem framleiðslan er stunduð í öðrum
tilgangi, farið að nota vélar við niðursetn-
inguna, er geta verið misjafnlega sjálf-
virkar.
HIRÐING — HREINSUN
Hirðing kartöfluakra er fyrst og fremst
fólgin í því að halda illgresi í skefjum,
þannig að það nái aldrei að hafa áhrif á
uppskerugetu kartöflujurtanna. Hollend-
ingar gera lítið af því að nota illgresis-
eyðingarlyf í kartöflugarðana og eru þau
algjörlega „bannfærð“ þar sem útsæði eða
snemmsprottnar kartöflur eru ræktaðar.
Þau illgresiseyðingarlyf, sem helzt eru talin
koma til greina, eru PCP í olíu (30 1/ha),
DNOC (5 kg 80% pr. ha) og dimetylxantho-
gendisulfite (25 1 pr. ha). í stað illgresis-
eyðingarlyfja eru Hollendingar iðnir við að
nota illgresisherfi, sem þeir draga bæði
þvers og langs á raðir áður en kartöflu-
grösin fara að sjást, og nota síðan rað-
hreinsara og hreykiplóg eftir því sem á þarf
að halda fram eftir vaxtarskeiðinu.
MYGLA
Eins og í mörgum löndum þar sem rakt
strandloftslag ríkir, eru skilyrði mjög hag-
stæð fyrir kartöflumyglu í Hollandi. í gegn-
um útvarp er séð um að aövara bændur
þegar veður er þannig að búast megi við
að myglan fari að gera vart við sig. Margir
framleiðendur úða akra sína á 14 daga
fresti eða jafnvel með styttra millibili ef
svo ber undir. Viðnámsþol afbrigða gegn
myglu er misjafnt; séu afbrigði mjög næm
er ekki óalgengt að úða 6—8 sinnum, og
til eru þeir framleiðendur er úða 10—12
sinnum.
Algengast er að nota Zink-lyf í fyrstu úð-
un, og blanda síðan koparlyfjum í aðrar
þær úðanir, er kunna að verða framkvæmd-
ar. Þetta er gert vegna þess, að lyf, sem
inniheldur kopar, veitir hnýðunum betri
vörn fyrir mygluskemmdum en zink gerir.
Á allra síðustu árum hafa verið gerðar til-
raunir með tin-lyf í stað zink-lyfja og hafa
þau fyrrnefndu víðast reynzt betur en þau
síðarnefndu.
Við úðun eru nær eingöngu notaðar af-
kastamiklar vélknúnar dælur. Einnig hafa
s.k. þokudælur náð víðtækari útbreiðslu, en
það eru léttar og handhægar bakúðadælur
(vélknúnar), er vinna við minna vökva-
magn, sterkari blöndu, (5—10 sinnum) og
smærri dropa en aðrar dælur.
UPPTAKA
í stærri görðum eru nú að mestu leyti
notuð fljótvirk tæki við upptöku. Lítið er
um grýttan jarðveg í Hollandi, svo hvað
þann agnúa snertir er auðvelt að koma
upptökuvélum við. Erfitt er að fá fólk til
aðstoðar við upptöku í Hollandi eins og
víðast annars staðar og eru því oftast not-
aðar vélar, er sekkja sjálfar eða hlaða á
vagna, sem síðar eru tæmdir í geymslunni
með aðstoð færibanda. Þannig verða kart-
öflurnar fyrir sem minnstri snertingu, og
ef skilyrði eru góð geta 3 menn tekið upp
úr ca einum ha á dag miðað við 40 tonna
uppskeru. Ó. V. H.