Freyr - 01.03.1971, Blaðsíða 18

• • •
Kýrin leggzt og
----*><2K*>--
Kýrin leggst:
1 A. fœtur fluttir inn undir bol
2 A. fyrst á annað hné, síðan hitt
3 A. hreyfir afturfœtur meðfram hlið
4 A. fellir bakhluta í jafnvœgi með höfði
og frambúk
5 A. lyftir framhluta og hagrœðir framfótum
6 A. í hvíldarafstöðu
Allir þeir, sem eiga nautpening eða hafa hann
í forsjá, vita að sjálfsögðu hvernig að honum
skal búið svo að honum líði sem bezt.
Þegar skepnurnar ráða sér sjálfar úti hafa
allir veitt því eftirtekt, að skepnan leggst þannig,
að hún velur stað þar sem hœrra er undir fram-
hlutanum og aldrei öfugt. Þetta segir aftur, að
þannig á básinn líka að vera. Miklu þarf þetta
ekki að muna en svona skal það vera.
Básinn þarf líka að vera svo rúmur, að ekki
valdi óþœgindum fyrir skepnuna að leggjast og
standa á fœtur eða að liggja. Til þessa hafa
menn sinnt þessu allt of lítið. Fyrir rúmum 20
árum mœldi ég lengd um 200 fullvaxinna kúa
og komst að þeirri niðurstöðu, að þœr þyrftu bás-
lengd 140—155 cm. Ég gerði þá að tillögu minni,
að báslengd í fjósum vœri breytileg frá 140—150
cm, a. m. k. Hinsvegar komu tilmœli frá bœnd-
um til Teiknistofu landbúnaðarins um, að básarnir
vœru ekki nema 135—140 cm að lengd, vœru
þeir lengri þá félli alltaf mykja á básenda og
ekki í flóra og þar með fylgdi miklu meiri vinna
en annars við að hirða gripina.
Ég veit ekki hvort nokkursstaðar hafa verið
teiknaðir eða gerðir lengri básar en það og áreið-
anlega ekki við hœfi kúnna. Þaðan af síður eru
básarnir við hœfi þeirra nú, því að yfirleitt má
víst segja, að kýr hafi stœkkað síðasta aldar-
fjórðunginn, því spáði ég í þá daga að verða
mundi er menn fœru að fóðra ungviðið betur
en þá gerðist, og ég cetla að svo hafi reynzt. Að
minnsta kosti hafa þœr þyngst og áreiðanlega
eru fleiri stórar kýr en þá gerðist svo að margar
þurfa nú 145—155 cm langa bása.
Ég œtla að m. a. eigi stuttu og allt of stuttu
básarnir sök á því hve langur er ,,skútinn“ á fjölda
gripa. Skepnurnar vilja gjarna standa á básnum
með afturfœturna en ekki í flórnum og þegar
básinn er of stuttur verður það að vana á langri
innistÖðu að standa með fœturna langt inn undir
búknum og þannig myndast langur skúti yfir-
byggingarninnar. Ég hef líka komið þar í fjós,
sem vissar kýr vildu alltaf standa með afturfœt-
ur í flór. Þar voru básar flestir eða allir of stuttir
og sumir hölluðust fram svo að von var að skepn-
ur vildu standa lœgra með afturfœtur og það
hefur gerzt unz að vana varð.
fig. 2 A.
fig. 4 A.
ffg. 6 A.
fig. 3 A.
fíg. 5 A.
106
F R E Y R