Freyr - 01.09.1971, Síða 33

ágallar verða til á þessu tímabili, hindra
andlegan þroska og valda því að barnið
nær seint valdi á hreyfingum sínum,
heyrnardeyfa og skemmdir á slagæðum
við hjartað eru einnig algengar. Þess konar
ágallar koma ekki alltaf í dagsljósið við
fæðinguna og sumra þeirra verður ekki
vart árum saman, jafnvel ekki fyrr en
barnið byrjar skólagöngu. Allar hinar
hörmulegu afleiðingar faraldursins 1963—
65 urðu brennandi hvatning fyrir fjölda
amerískra vísindamanna að finna lausn á
þessum hræðilega vanda. Þeir settu sér það
mark að finna lausnina 1970, árið, sem bú-
ast mætti við næsta faraldri. Það er aðdá-
unarvert að takast skyldi að ná takmark-
inu fyrir tilsettan tíma.
Árið 1961 tókst fyrst að einangra rauð-
hundaveiruna og að rækta hana í tilrauna-
glösum. Mjög stórkostlegt og erfitt skref,
sem varð að ná til þess að skapa einhverja
möguleika fyrir gerð bóluefnis. Þá lá næst
fyrir að rannsaka hvers konar bóluefni ætti
að nota. Bóluefni geta verið annað hvort
„dauð“ eða „lifandi“, eins og fjölvirka
sabina bóluefnið við lömunarveiki. í líf-
lausu bóluefni er veira gerð óvirk og smit-
ar því ekki. í lifandi bóluefni er veiran að
vísu veikluð en hún smitar. Báðar tegundir
valda myndun mótefna. Fyrst var leitast
við að búa til líflaust bóluefni, en það
dugði ekki. Það varð því úr að gert var
lifandi bóluefni og í því eru veiklaðar eða
hæfilega tamdar veirur. Eftir þrotlausa
vinnu og tilraunir tókst að búa til bóluefni,
sem myndaði ónæmi, en þeir, sem spraut-
aðir voru, fengu ekki rauða hunda og gátu
því ekki smitað aðra. Nú ríður á að bregða
fljótt við og hefja allsherjar bólusetningu
á börnum. Að ári getur það verið um sein-
an og að þá hafi hinar hörmulegu afleið-
ingar rauðhundafaraldurs endurtekið sig.
Börn, sem fæðast með skemmdir eftir
rauða hunda, geta verið aðfaramiklir smit-
berar, sem enginn varar sig á og þá sér-
staklega hættulegir í sjúkrahúsum og bið-
stofum lækna. Þau eru með veiruna í sér í
18 mánuði eftir fæðingu og allan þann tíma
geta þau smitað aðra. Þegar ófrísk kona
smitast, geta læknar helzt ekkert annað
gert en að framkalla hjá henni fósturlát.
Fjöldinn allur af konum hefur ekki hug-
mynd um að þær hafi smitast af rauðum
hundum fyrr en útslátturinn kemur í ljós.
Auk þess eru æði margar, sem smitast, án
nokkurra sýnilegra einkenna. Fjöldi
kvenna telur sig hafa fengið rauða hunda
án þess að svo sé, heldur hafa þær verið
með aðra veirusjúkdóma. Aðrar eru ónæm-
ar án þess að þær viti eða telji að svo sé.
Með svokölluðu Hl-prófi, er nú hægt að
greina rauða hunda fljótt og örugglega og
einnig má ákveða hvort ónæmi sé fyrir
hendi og á þennan hátt er nú hægt að firra
mikinn fjölda kvenna áhyggjum og lang-
vinnum ótta. Með HI prófinu geta læknar
greint rauða hunda meðan konan er ófrísk
þó öll einkenni vanti og þannig er hægt að
róa konur og veita þeim öryggi, sem fá út-
slátt um meðgöngutímann, sem ekkert á
skylt við rauða hunda. Nýja bóluefnið
verður ómetanlegt fyrir ótölulegan fjölda
barna í framtíðinni. Börn, sem annars áttu
á hættu að verða blind eða fá ólæknandi
heyrnardeyfu, munu nú fæðast með eðli-
lega sjón og heyrn. Börn, sem hefðu getað
átt á hættu að fæðast andlega biluð með
stórfellda líkamlega ágalla, eiga nú fyrir
sér að koma fullkomlega heilbrigð í heim-
inn. Þannig mun bóluefnið forða mörgum
börnum miklum og ólæknandi sjúkdómum,
og hjá öðrum skilur það á milli lífs og
dauða.
(Fréttabréf um heilbrigðismál).
F R E Y R
381