Fylkir - 23.12.1997, Blaðsíða 7

7
FYLKIR jólin 1997
Fjölskyldan á Ofanleiti um miðjan fimmta áratuginn.
Standandi frá vinstri: Páll, Árni og Eyjólfur. Sitjandi frá vinstri Líney, Þórunn Ásthildur, séra
Sigurjón Þ. Árnason, Þórunn Eyjólfsdóttir Kolbeins, Snjólaug Anna og Þórey Jóhanna.
hingað ungur og varð eigin-
lega innlyksa á stríðsárunumn,
en hér lærði hann verkfræði.
Gunnvör kona hans er einnig
íslensk í móðurætt, en Sören
er einn af þessum útlendingum
sem er eiginlega meiri íslend-
ingur en við sem heima sitjum.
Phil og Sön er aðaleigandi
Istaks, en hjá Phil og Sön í
Danmörku vinnur fjöldi
íslendinga við störf í mörgum
heimsálfum."
Stróknum fylgdi mikill
niður suður af Eyjum
Við vikum talinu aftur að
upphafinu,Vestmannaeyjum,
og ég spurði Pál um æskuárin
„Það var svolítið sérstakt að
vera prestsbarn í skóla, maður
var tekinn öðruvísu að sumu
leyti en auðvitað var þetta allt
í eðlilegum farvegi, látlausum
og rólegum í heildina. Ég var
sá fimmti í röðinni af sjö
systkinum og þegar ég
fermdist var ég í fyrsta skiptið
í nýjum fötum sem enginn
hafði átt áður. Það voru
tímamót. Bernskuárin voru
skemmtileg og umhverfið
stórkostlegt, reyndar svo að
það hefur virkað mjög sterkt á
mig ævina alla. Ég fæddist 5.
apríl 1931 kl. 23,30 og ég var
ekki þveginn strax, því Jóna
Ijósa þurfti að hlaupa niður í
bæ frá Ofanleiti og taka á móti
stelpu sem fæddist ó.apríl.
Þannig hef ég nú alltaf orðið
að víkja fyrir konunum.
Ofanbyggjaraveröldin var sér
heimur út af fyrir sig og þar
skólaðist maður ósjálfrátt í
náttúrufræði og veðurfræði.
Það er stundum sagt að
krakkar séu að skálda hluti,en
stundum sjá krakkar líka það
sem fullorðna fólkið sér ekki.
14 ára gamall var ég eitt sinn
úti á hól á Ofanleiti og sá þá
skyndilega eins og feiki mik-
inn blástur milli Álseyjar og
Suðureyjar. Með þessu heyrði
ég mikinn nið og strókurinn
sem stóð úr hafi virtist jafn hár
og eyjarnar báðar en þó var
ljóst að hann var miklu sunnar
í hafinu. Þetta lóku menn
hæfilega trúanlega, en löngu
löngu síðar staðfesti Jón
Jónsson jarðfræðingur að
mikið vikurrek hefði orðið á
þessum tíma á Reykjanesi.
Menn héldu þá að einhver
eldsumbrot hefðu átt sér stað
úti af Reykjanesi um þessar
mundir en vikurrekið á
Reykjanesi átti miklu fremur
við hafstraumana austan að og
síðar hefur verið staðfest að á
þessum slóðum, sem ég sá
strókinn, eru nú trintur á um
20 metra dýpi þarna úti í hafi.
Að sjóða egg og hnýta
4 hnúta
Samfélagið fyrir ofan Hraun
var hlýlegt og fyrir sköminu
rakst ég á gamla funda-
gerðarbók frá félagi Kátra
krakka fyrir ofan Hraun. Það
var stofnað 11. maí 1942 og
félagsreglurnar voru 9 talsins.
Það mátti ekki blóta, stela,
skrökva, svíkja, stríða, reykja,
henda grjóti, né henda grjóti í
tún eða aðrar verur, félagar
urðu að kunna að sjóða egg
og hnýta fjóra hnúta.
Þriðjudaginn 12. maí var
fundur í félaginu kl. 9 síð-
degis. Áslaug Johnsen setti
fund og las síðan reglur
félagsins. Að því loknu töluðu
félagsmenn, segir í fundar-
gerðarbókinni, og svo fór
kosning fram. Hún var svona:
Foringi: Áslaug Johnsen.
Varaformaður:
Þórey Sigur-jónsdóttir
Ritari:Líney Sigurjónsdóttir
Sögusagnaritari:
Sigfús Árnason Johnsen
Ritari sv.lis.
Theódor Guðjónsson
Vörður:
Jón Geir Ingi Magnússon
Sendill: Dússý.
Á fundinum sagði Líney
sögu og einnig Sigfús en
formaður sleit síðan fundi nteð
því að láta syngja Á hendur fel
þú honum.
Föstudaginn 15. maí var
leikrit hjá félaginu klukkan 8
um kvöldið. Það hét Fólkið í
húsinu og leikarar voru Líney
og Þórey Sigurjónsdætur og
Áslaug Johnsen. Mikil tilþrif
voru hjá þessu félagi bæði
utan dyra og innan en ársgjald
var 50 aurar fyrir þá yngstu en
1 kr. fyrir þá eldri.
Þessi litlu samfélög eru svo
skemmtileg og virka svo
sterkt. Eitt fyrsta viðfangs-
efnið mitt sem verkfræðingur
var að fara til Færeyja og
vinna við gerð fyrstu
jarðganganna þar. Ég hafði þá
fengið bréf frá Sören Langvad
þar sem hann bauð mér starf í
Færeyjum. Ég var fljótur að
neita, því ég var í vel
launuðu starfi hjá Bandaríkja-
her á Keflavíkurflugvelli en að
athuguðu máli féll ég fyrir
þessu nýja og áhugaverða
verkefni. Þá var tækni
jarðgangagerðar stutt á veg
komin og og þekking manna á
berglögum mun minni en í
dag, en þetta var spennandi
fyrir þrítugan verkfræðinginn.
Þessi jarðgöng voru á
Suðurey og tengdu Hvalba,
litla 700 manna byggð við
„umheiminn“. Það var ótrú-
lega einangruð byggð með
sérstaka mállýsku, en með
jarðgöngunum opnaðist ný
veröld og þannig er það nú
með samgöngubótunum og
uppbyggingunni að hundruð
smábyggðir steypast í eina,
allt verður aðgengilegra og
einangraðar byggðir verða
nútímalegar byggðir með
meiri kröfur, meiri þjónustu
og meiri gæði ef rétt er á
haldið. Svona göng eins og í
smábænum Hvalba eru ekki
bara gat í gegn um fjall, heldur
lykillinn að flugvelli, höfn,
þjónustu, skóla og menningu.
Þau auka fjölbreytni í mannlífi
og atvinnulífi og umfram allt
þýða þau öryggi, öryggi um
aðgang að lausn vandamála
sem upp koma, þau gera lífið
svo miklu auðveldara og spara
mönnum tíma og fyrirhöfn,
peninga."
Á skólabekk
náttúrunnar hvort sem
manni líkar betur eða
verr
„Ofanleiti átti reka í
Brimurðinni við Stórhöfða á
ákveðnum dögum og einu
sinni sem oftar fór ég með
pabba á reka. Fyrst gengum
við stórgrýtta fjöruna á eiðinu
milli Brimurðar og Klaufar,en
síðan fór pabbi á Brimurðar-
fjöruna. Þegar hann var á
miðri fjörunni skipti engum
togum að rosalegt ólag kom
inn Brimurðina, en þar geta
gaflarnir risið með ógnar-
hraða. Úr brattri hlíðinni fyrir
enda Brimurðarinnar hafði
fallið sandsteinsklettur í
fjöruna, eins og oft gerist þar
sem skríður reglulega fram og
pabbi komst upp á klettinn, en
ólagið skall hátt í hlíðina og
hef ég aldrei séð annað eins.
Það var mikið lán að pabbi
komst upp á hrunið, því ella
hefði getað farið illa, en þetta
er kannski dæmigert fyrir
nábýlið við hafið og náttúruna
í Vestmannaeyjum. Maður er á
skólabekk hvort sem manni
líkar betur eða verr, lærir að
meta aðstæður og bregðast
við.
Ofanbyggjarar voru veröld
út af fyrir sig. Meðal
leikfélaga minna voru Óli í
Norðurgarði og Theódór í
Gvendarhúsi og svo kom ég
svo oft í Suðurgarð. Þar var ég
til dæmis fyrsta gamlárs-
kvöldið sem ég var ekki
heima. Þetta var áramótin
1943-1944 og þú varst þarna
einnig, að vísu ófæddur.
Ofanleitisjörðin var ein
stærsta jörðin í Eyjum og
pabbi hafði því miklu að
sinna sem prestur og bóndi.
Ofanbyggjarabyggðin er í 100
metra hæð yfir sjó og ég man
það sérstaklega hve oft maður
gekk inn í þokuna fyrir ofan
Hraun. Ég var mikið í
aðdráttum og sendiferðum, fór
eftir mjólkinni með brúsa
niður í Magnúsarbakarí og var
svona í almennum sendi-
ferðum. Pabbi var prestur í
Eyjum í liðlega 20 ár áður en
hann varð prestur í
Hallgrímskirkju í Reykjavík,
en þetta var stórkostlegt að
alast upp í Eyjum. Kletta-
borgirnar sem við höfðuni
aðgang að til að leika okkur í,
Kattaklettar þar sem við
sprönguðum, Stöðull þar sem
við kepptum í íþróttum og ég
man eftir hólunum Rosahól og
Glashól og klettunum sem
síðar lentu undir flugvellinum
og við kölluðum „smáeyjar“.
Við Ofanleiti var Völvu-
leiði og það var sagt að ef það
yrði slegið myndi verða
dauðsfall í húsinu. Pabbi
ætlaði að fara að slá það fyrsta
sumarið sitt í Eyjum, en þá
kom gömul kona úr
Norðurgarði hlaupandi og
sagði að þetta mætti alls ekki.
Þá var allt fullt af álfum í
Norðurgarðsklettunum úti í
hrauni þannig að það var líf og
fjör í þessu öllu. Það gat
stundum hvesst hressilega á
Ofanleiti, sérstaklega þegar
vindstrengurinn milli Sæfells
og Helgafells var í ham, þá
hristist allt og nötraði. Sem
strákur var ég oft hjá Magnúsi
Magnússyni nelagerðarmeist-
ara og Þuríði konu hans á
Hásteinsveginum, ég kom þar
við á bæjarröltinu og Magnús
fylgdi mér oft heim á kvöldin.
Þau störfuðu í KFUM og K
með pabba. Ég man líka afar
vel eftir Árna Johnsen í
Suðurgarði og Margréti , því
Prestbústaðurinn að Ofanleiti á uppvaxtarárum Páls. Til vinstri sjást fjósið og hlaðan.