Fylkir - 23.12.2001, Page 19

FYLKIR jólin 2001
19
eignuðumst við marga vini og
kunningja, ekki síður meðal eldra
fólks en yngra.
Veturinn var líka skólatíminn
og vitanlega tók hann sinn tíma,
bæði viðveran og lærdómurinn.
Skólinn stendur þó í skugga þess
daglega lífs sem við lifðum á
þessum árum og var í raun fremur
skylda en skemmtan. Þrátt fyrir
skólann varð að vera með í mörg-
um verkum og taka þátt í því sem
var að gerast á hverjum tíma. Það
var ekki sími og mikið var um
sendiferðir. Ég man eftir tilvikum
þegar sækja þurfti dýralækni niður
að Breiðholti og fara varð fyrir
skólatíma.
í mörgu að snúast við
búskapinn
Þó margt hafi þurft að gera í
tenglsum við búskapinn voru þó
margar stundir til þess að leika sér
og eiga samskipti við jafnaldra og
leikfélaga. Leiksvæðið var náttúr-
lega mjög víðfeðmt, öll tún og
móar til reiðu fyrir hverskonar
útileiki. Þó voru nokkrir staðir sem
varast skyldi að hafa háreysti. Einn
magnaðasti staðurinn var Friður
sem var milli Hvassafells og
Nýjabæjar. Þar var mikil vá fyrir
dymm ef raskað var nokkrum hlut.
Sama máli gegndi um Bússumar í
Gerðistúni. Þar varð að ganga
varlega um og hverskonar rask var
þar bannað og þær mátti alls ekki
slá. Erfitt gat verið að halda öllu
þessu til skila og jafnvel fullorðna
fólkið lét freistast. Þannig var einu
sinni brennt norðan í stóru Bússu
og stóðu nágrannar að því. Allir
urðu þeir fyrir skakkaföllum og
misstu búfé og annað fémætt í
kjölfarið.
Þegar kom fram um áramót tók
vertíðin öll völd í mannlegu lífi
Eyjanna og einnig okkar, ekki
síður en þeirra sem allt sitt áttu
undir sjávarfanginu. Mikill ævin-
týraljómi var yfir vertíðarlífmu og
sjósókninni. Baksviðs var einnig
ógnin sem stöðugt var viðloða
störf þeirra sem sjóinn sóttu og
fangbrögðin við Ægi oft bæði hörð
og ströng. Nánast á hverju ári sáu
Eyjamar á eftir einhverjum af sínu
vösku sonum í hina votu gröf og
margur átti um sárt að binda. Þó
lítið hafi verið um þetta rætt
manna á meðal þá varð mér það
seinna ljóst hversu þrúgandi þetta
var og mótaði margt í mannlífinu í
Eyjunt.
Miklar umbyltingar í
atvinnuháttum
Tímabilið frá 1950-1960 var
mikið breytingaskeið í sögu Eyj-
anna. Gamli tíminn með bland-
aðan búskap og sjómennsku var að
hverfa og verkaskiptingin að taka
við. Hin blandaða undirstaða var
að hverfa og búskap var víðar og
víðar hætt.
Við sem ólumst upp við
búskapinn sem meginstoð lífs-
bjargarinnar urðunt vör við þessa
breytingu á þann hátt að þrengt var
að með nýju skipulagi og breyttum
áherslum. Túnin sem verið höfðu
okkar leikvöllur og verkvöllur
hurfu smám saman undir íbúðar-
hús og byggðin sem í upphafi var
svo fjairi var að færast nær og nær.
Nýjabæjartúnin urðu fyrst allra
túna í þyrpingunni nýja tímanum
að bráð en á þessum árum var
langt frá okkar heimkynnum og
niður í bæ, í götur og hús í skipu-
lögðum röðum eins og perlur á
snúru. Þetta breyttist mjög á upp-
vaxtarárum mínum og þegar ég
flutti að heiman upp úr 1960 var
var farið að byggja í Gerðis- og
Olafshúasatúnum og nær öll tún
nágrannabæjanna komin undir
íbúaðarhús. Þessi breyting gerðist
hratt eða á aðeins einum til einum
og hálfum áratug og var í raun að
fullu fram gengin þegar byggð
þessi eyddist nær öll í gosinu
1973.
Á hlaðinu heima í
Gerði
Það var á margan hátt skemmti-
legt að alast upp sem sveitastrákur
í einu stærsta sjávarplássi landsins
og upplifa það tímaskeið þegar
aldagamlir siðir mættu nútímanum
og finna hve hægt og hljótt hinar
gömlu hefðir viku fyrir nýjum
straumum. Þegar ég lít til baka
finn ég glöggt hversu mikilvægt
það var að kynnast þessu sér-
kennilega samblandi frum-
atvinnuvega þjóðarinnar sem
þreifst svo vel í hinu gamalgróna
mannlífi Eyjanna. Þegar ég set
þessi brot á blað finn ég fyrir
andblæ margra hinna gömlu
nágranna minna. Verk þeirra og
viðhorf, hættir þeirra og sérkenni
stinga sér fram og eitt augnablik er
ég aftur staddur á hlaðinu heirna í
Gerði, kýmar rölta heim götuna til
kvöldmjalta, Ella hans Gunnars
kallar Leil’ inn í kvöldmat, Björn í
Norður-Gerði að bjástra við
fjósdyrnar sínar. Haustkvöld og
farið að hitna í löninni á hlaðinu.
Jafnskjótt og leiftrið birtist hverfur
það og ég sit við tölvuna og set
punktinn í lokin og læt nótt sem
nemur.
Á aðventu 2001.
Magnús B. Jónsson.
Greinarhöfundur er rektor
Landhúnaðarháskólans á Hvann-
eyri, áður Bændaskólans á
Hvanneyri, í Borgaifirði.
Sendum FLyjamönnum
okkar bestu óskir um
gleöilegjól
ogfarsœlt komandi ár
VERÐBRÉF
j/'oó/au.vjc/Ámíyar/eú
Sendum Vestmannaeyingum
bestu óskir um gleðileg jól
og gœfuríkt komandi ár.
&
ICEFOOD
ÍSLENSK MATV/ELI EHE
Gleðilega j ólahátíð
og gæfuríkt komandi ár
Einar og Guðjón
Verktakar
Gleðileg jól og gœfuríkt komandi ár