Sameiningin - 01.09.1910, Síða 17

209
minnir Irenens hann á það, að þeir báðir ha.fi verið
lærisveinar Polykarps (sem var lærisveinn Jóhannesar
postula og dó píslarvættisdauða árið 168 eða 169 e. Kr.).
Eftir því, sem Híeronymus kirkjufaðir (340-420)
skýrir frá, lærði íreneus einnig hjá Papías (d. 163 e. K.).
Eitverk Ireneusar (Adv. Haer.) er fimm bœkr alls.
Meiri hluti fyrstu bókar er til á frummálinu (grísku),
því Epífaníus (310-402) og Hippolytus, lærisveinn íren-
eusar (ritaði um 220 e. K.), hafa varðveitt þann hluta
frá eyðingu. En allt ritið (Adv. Haer.) er til í latínskri
þýðingu mjög gamalli, að líkindmn frá tíð liöfundarins.
Tisehendorf, biblíufrœðingrinn þýzki (1815-1874),
segir, að Ireneus tilfœri setningar eða málsgreinar úr
fjórða guðspjallinu áttatíu sinnum, og mun það nærri
sanni. Eg liefi lauslega lesið íitverk Ireneusar í enskri
þýðingu, í þeim sérstaka tilgangi að grennslast eftir,
hve oft iiann tilfœrir orð úr fjórða guðspjallinu. Telst
mér, að það muni vera sem næst hundrað sinnum; en
sumt er svo óskýrt fram sett og svo fá orð tilfodrð í einu,
að vafi getr leikið á því, hvort orðatiltœkin eru tekin
beint xir fjórða guðspjallinu eða þau hafa flutzt munn-
lega frá manni til manns. En um iang-flest þeirra er
ekld að efa, að þau eru beinlínis til fœrð úr guðspjallinu.
Eg læt hér fylgja fáein þeirra í íslenzkri þýðingu,
svo hver geti dœmt fyrir sjálfan sig.
1) „Jóhannes, lærisveinn drottins........kveðr svo
að orði: í upphafi var Orðið og Orðið var hjá guði og
Orðið var guð. Það var í upphafi hjá guði “ (Jóh. 1,
1. 2).
2) „Svo segir ritningin: Himininn er fyrir orð
drottins gjörðr, og fvrir anda lians munns allr himinsins
her, og einnig allir lúutir eru fvrir hann gjörðir og án
hans varð ekkert til “ (Sáim. 33, 6 og Jóh. 1, 3).
Hér sýnist Ireneus leggja Sálmana og fjórða guð-
spjallið að jöfnu; þó voru þeir vitanlega álitnir inn-
blásið orð drottins á tíð Ireneusar og löngu áðr.
ij Adv. Haer. I:, 8. kap., 5. málsgr. 2) Adv. Haer I„ 22, 1.