Prentarinn - 01.01.1971, Qupperneq 15

kaupgjaldið, scm báðir aðilar gætu fallizt á, og scgja
má að samningamál prentara hafi mótazt af barátt-
unni um vfsitölugrundvöllinn allan næsta áratug
og reyndar lengur. — Það var í verkfallsátökum
prentara 1923, sem vísitalan kemur fyrst inn í mann-
lífsspilið á íslandi, enda trúðum við ungu mennirn-
ir |)\í, og trúum því reyndar ennþá, að forustumenn
prentara liafi í þann tíð verið svo miklir vísitölusér-
fræðingar, að á íslandi liafi ekki verið uppi spakari
menn í þeim efnum, livorki fyrr né síðar, nema ef
vera skyldi Þorsteinn hagstofustjóri, sem kenndi
þeim refskapinn.
Það er rétt að minna á það, að þessi verkfallsátök
verða öðrum fremur að skoðast í ljósi þeirra miklu
sviptinga í verðlags- og efnahagsmálum, sem áttu
sér stað í og upp úr fyrra stríði og hlutu að leiða af
sér harðnandi stéttaátök.
Ég er kannski orðinn of langorður um verkfallið
1923, en mig langar til að geta þess einstæða atburð-
ar, að Alþýðublaðið, sem prentað var x Gutenberg
fyrir veikfall, lióf útkomu á ný þegar nokkuð var
liðið á verkfallið. Var blaðið þá pientað í Prent-
smiðju Hallgi'íms Benediktssonar að Beigstaða-
stiæti 19 — og þangað átti ég margar ferðir. Prent-
smiðja Hallgríms var utan samtaka prentsmiðjueig-
enda og hann gamall baráttumaður í Pientarafélag-
inu. Setjararnir Guðmundur J. Guðmundsson og
Tómas Albertsson tóku prentsmiðju Hallgríms á
leigu, og gengu að öllum kröfum Prentarafélagsins.
Út af þessu urðu pientsmiðjueigendur æfir, „skelltu
liurðum" á samuingameun prentara og kváðust enga
samninga geia fyrr en Prentarafélagið hefði rekið þá
Guðmund og Tómas úr félaginu og svo náttúrlega
ritstjóra blaðsins, Hallbjörn Halldóisson, sem jafn-
framt var einn af stjórnarmönnum HÍP. Þessari
kröfu var svaiað á fjölmennum fundi í Prentarafé-
laginu með algerri neitun og samhljóða traustsyfir-
lýsingu til stjórnar félagsins.
Hvemig orkaði verkfallið á þig persónulega,
nýkominn í snertingu við þessa stríðsglöðu
menn?
— Persónulega minnist ég þess helzt úr verkfall-
inu, að ég fór til vinar míns og aðal„lögfræðings“ i
prentsmiðjunni, Guðmundar Þorsteinssonar, og leit-
aði hjá honum álits um það, hvort sendisveinn ætti
að fá kaup mcðan á veikfalli stæði. Guðmundur var
einstakt ljúfmenni og séistaklega barngóður og
reyndist mér alltaf hinn bezti maður. Hann kvað
mig eiga rétt á kaupi og skyldi ég fara til Þorvarðar
°g segja hontim það og mætti gjarnan bera sig fyrir
því. Þorvarður tók mér vel og neitaði því ekki að
mér bæri laun. Ég man vel, hvað lengi hann var að
telja smámyntina upp úr kassanum og hvað mánað-
aikaupið, sem var að mig minnir 80 kiónur, var orð-
ið þungt í vasa.
Það er ekki rúm né tími til þess nú að hafa fleiri
orð um verkfallsátökin 1923, en ég vildi gjarna mega
gera þeim betri skil síðar. Þar var sú stefna mótuð,
sem Prentaiafélagið hefur aldrei hvikað frá síðan, að
meta félagslegar réttarbætur öðru ofar og standa um
þær vörð framar öllu. (Framh.)
— hm.
PRENTARINN
13