Nýi tíminn - 26.01.1956, Blaðsíða 10

Bækur, sem bömin skriía
Framhald aí 1. síðu.
aðar á þeirri tungu með
hinu torkgnnilega letri
'Japana. Ails staðar
er esperanto notað sem
milliliður, þvt að um öll
lönd er fólk, sem kann
það mál.
Alls verður þetta verk
tuttugu bindi, en komin
eru út að minnsta kosti
þrjú, þ. e. frá Frakk-
landi, Bretlandseyjum og
Kína. Nú í vetur (lík-
iega um áramótin) á
tað koma út eitt btndi frá
Norðuriöndunum öllum
og þar verður töluvert
af frásögnum eftir ís-
ienzk skólabörn, nokkrir
prófstílar, þar sem segir
frá minnisstæðum at-
burðum. En annars er
það með öðru merkilegt
við þetta rit, að í því
segja börnin sjálf frá
ýmsu, sem komið hefur
fyrir þau, — lýsa stund-
um daglegu lífi sínu. Þar
verður sagt frá skips-
strandi á Suðurnesjum,
sem piltur úr Reykja-
vík varð áhorfandi að,
heyskap uppi í sveit,
réttarferð og smala-
mennsku, og svo fram-
vegis.
Það er víst að ekki
hefði verið hægt að safna
til svona verks, ef ekki
hefði verið til alþjóða-
málið esperanto og gott
skipulag á sambandi
milli þeirra manna sem
kunna það. Þetta er að-
eins sýnishom þess hvað
gera má, þegar þjóðir
heims hafa komið sér
saman um eitthvert eitt
alþjóðlegt hjálparmál,
hvenær sem það verður.
Það væri t. d. ekki
einskisnýtt að fá slíkt úr-
val úr öllum beztu
barnabókum heimsins,
skipulagt á svipaðan hátt
og Japanir hafa gert
með þetta. m
Við skulum vona að
ekki þurfi að bíða marga
mannsaldra þang'að til
mönnum dugi að læra
eitt útlent mál — og það
auðlært — til að geta
talað við fólk frá öllum
þjóðlöndum heims, alveg
eins og þeir geta sem
lært hafa esperanto. .“
Við þökkum Árna kær-
lega fyrir þessar örvandi
upplýsingar. Þetta gefur
ykkur nokkra bendingu
um hvað þið getið skrif-
að í Bókina um ísland,
en svo sem fyrr er frá
skýrt verða ykkur mjög
IIeflaI»i*oÉ
Ráðning á reiknings gát-
unni.
Þessi reikningsgáta var
nokkuð þung og aðeins
fyrir þá, sem eru orðnir
allfærir i reikningi.
Ráðningin er: Steini átti
20 egg í fyrstu, hnífur-
inn kostaði kr. 1.60.
Cáta
Hvað liét hundur karls,
sem í afdiilum b.jó;
nefndí ég lian* í fyrsta
orði,
þú getur hans aldrei þó.
bráðlega send í pósti ým-
is fyrirmæli um tilhögun
frásagnanna og ritgerð-
anna. Þessi orðsending er
tii þeirra, sem nú þegar
hafa gefið sig fram sem
þátttakendur, en vitan-
lega er kærkomið að sem
flestir bætist í hópinn
og tilkynni að þeir vilji
senda efni í hina vænt-
anlegu bók okkar.
teiðréttíng
í síðasta tölublaði Óska-
stundarinnar var rang-
lega skýrt frá föðurnafni
einnar Tónasystranna.
Sigríður var sögð Péturs-
dóttir en átti að ver.a
Bjarnadóttir. Leiðréttist
það hér með.
Myndirnar
í þessu blaði eru úr
myndasamkeppninni og
skriftarkeppninni. Birt er
mynd Ólafar Snjólfsdótt-
ur, Efri-Sýrlæk, og
einnig rithönd hennar.
Hún hlaut fyrstu verð-
laun fyrir myndir og
skrift í sínum flokki. Þá
er birt rithönd Gests
Steinþórssonar á Hæli,
er einnig hlaut 1. verð-
laun. Ennfremur rithönd
Guðríðar K, Eyþórsdótt-
ur 13 ára í Hveragerði og
Maríu Hjálmdísar Þor-
steinsdóttur 12 ára á
Hofsósi.
FLUGLIST
Framhald af 3. síðu.
of þung í hlutfalli við
hin fáu hestöfl hennar.
— Þetta var á seinustu
æviárum Jónasar Hall-
grímssonar. (Meira).
Lengi var það draumur
manna að lyfta sér til
flugs og líða um loftin
blá. Sá draumur var
lengi að rætast, en rætt-
ist þó. Hér verður í stór-
um dráttum sagt frá
merkilegum áföngum í
sögu fluglistarinnar og
minnisverðir atburðir úr
sögu íslenzku þjóðarinn-
ar nefndir jafnframt.
Um 1500 gerði ítalski
listamaðurinn Leonardo
da Vinei, uppdrátt að
flugvél með hreyfanleg-
um vængjum. — Þetta
var á bernskuárum Jóns
Arasonar biskups.
Ar
Árið 1673 reyndi Frakk-
inn Besnier að fljúga
flugvél, smíðaðri með
hreyfanlegum vængjum.
— Það var fjörum árum
eftir dauða Hallgríms
Péturssonar.
Árið 1783 var heitt loft
í fyrsta sinn jiotað í loft-
belg. Vatnsefni notað í
fyrsta sinn í loftbelg. Það
gerði franski eðlisfræð-
ingurinn Charles. —
Þetta var sama ár og
hin miklu eldgos, Skaft-
áreldamir, voru og
Móðuharðindin eftir þau.
Árlð 1809 lagði Eng-
lendingurinn, George
Cauley til fyrstur manna
að smíðuð yrði flug-
vél eftir þeim lögmálum,
sem flugvélar nútímans
eru gerðar eftir, þar eð
hann stakk upp á að
smíða flugvélar með
fasta vængi (burðarfieti),
hæðar- og hliðarstýri, á-
samt þvi að nota skrúfu.
— Þetta var sama árið
og Jörundur Hundadaga-
kóngur kom til íslands.
Árið 1842 smiðaði Eng-
lendingurinn Henson
flugvél eftir lögmáli
Cauly og ætlaði að nota
gufuvél sem orkugjafa.
Hún gat því aldrei flog-
ið því að gufuvélin var
Framhald á 2. síðu
- 't-O*
ArftoCíW- V' /í3 CtryCL.
/&Z- /JuizJcLaz-z- /jzj
' * (jýtir c&JcLj.
XÍ, JuzJÍ
tyfff

Ur sögu
fluglistarinnar
10) - NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 26. janúar 1956
Sovétríkin búa sigundir að
auka viðskipti við S-Ameríku
V\i]a selja þeim margskonar iBnaSarvörur
og kaupa i staSinn landbúnaSarafurSir
— Hafa Sovétríkin í hyggju
að taka upp stjórnmálasamband
við þau ríki Suður-Ameríku, sem
þau hafa ekki slíkt samband við
nú?
— Sovétríkin eru að sjálf-
sögðu fús til að taka upp stjórn-
málasamband við þau ríki Suð-
ur-Ameríku, sem þau hafa ekki
slíkt samband við nú. Við er-
um fylgjandi því að samvinna
sé aukin milli allra ríkja, einn-
ig ríkja Suður-Amerikú
stuðlar að bættum efnahags-
og menningartengslum milli Sov-
étríkjanna og þessara rxkja. Við-
skipti milli Sovétríkjanna og
Argentínu hafa þannig aukizt
verulega undanfarið. Búast má
við því að tengsl okkar við
ríki Suður-Ameríku muni eflast
í framtíðinni, öllum aðilum til
gagns og í þágu bættrar sam-
vinnu á alþjóðavettvangi,
Engin íhlutun í inn-
anríkismál
þjóða til þjóðfrelsis og óháðr-
Við’tal sem Búlganín, forsætisráöherra Sovétríkjanna 'aiira þjóða, stórra og smárra,
hefur átt við suöuramerískt tímarit, Visao, hefur vakiö á viðurkenningu á rétti ailra
mikla athygli. í vi’ötalinu lýsir Búlganín yfir, a’ö Sovét-
ríkin séu fús til að efla mjög samvinnu og viðskipti viö
riki Suöur-Ameríku, en þau hafa hingaö til aöeins haft
stjórnmálasamband við þrjú þeirra. Viötalið fer hér á
eftir.
Viðskipti auglýst
vandlega
— Hvaða hag hafa Sovétrík-
in _ af því stjórnmálasambandi
sem er milli þeirra og Arg-
entínu, Mexikó og Uruguay?
— Samband Sovétríkjanna við
Argentínu, Mexikó og Uruguay
eru að okkar áliti báðum að-
ilum í hag. Það auðveldar sam-
vinnu milli þessara ríkja um
verndun og eflingu friðarins og
— Hvaða tryggingu geta Sov-
étríkin gefið fyrir því að þau
muni ekki hlutast til um inn-
anlandsmál rikja Suður-Ame-
ríku?
— Sovétríkin hluatst ekki til
um innanlandsmál annarra ríkja
og telja heldur ekki, að önnur
ríki eigi að hlutast til um inn-
anlandsmál Sovétríkjanna. Utan-
ríkisstefna Sovétríkjanna bygg-
ist á virðingu fyrir fullveldi
Búlganín
ar þróunar. Friðsamleg sambúð
ríkja, við hvaða stjórnarhætti
og vinsamleg samvinna milli
sem þau búa, er mikilvægasta
undirstöðuatriði utanríkisstefnu
okkar.
Allt þetta á að sjálfsögðu við
um afstöðu Sovétríkjanna gagn-
vart ríkjum Suður-Ameríku.
Vilja auka viðskipti
— Hafa Sovétríkin í hyggju að
auka viðskipti sín við ríki Suð-
ur-Ameríku og ef svo er, hvaða
ráðstafanir verða gerðar í því
skyni?
— Sovétríkin vilja auka við-
skipti sín við Tíki Suður-Ame-
ríku á grundvelli gagnkvæms
hagnaðar.
— Ætla Sovétríkin að taka
þátt í öðrum alþjóðlegum iðn-
sýningum í Suður-Ameríku eins
og þeirri sem nýlega var haldin
í Buenos- Aires? Vei'ða þar sýn-
ishoi'n af þeim árangri sem náðst
hefur í hagnýtingu kjarnorkunn-
ar?
— Iðnsýning Sovétríkjanna í
Buenos Aires 1955 er ein af
mörgum sýningum, sem Sovét-
ríkin hafa haldið í öðrum lönd-
um að undanfömu. Sovétríkin
munu halda svipaðar sýningar
í framtíðinni og taka þátt í al-
þjóðlegum kaupstefnum og fara
í því efni eftir óskum rík-
isstjórna í öðrum löndum og
gagnkvæmum hagsmunum
þeirra og Sovétríkjanna. Það
er ekki útilokað, að sýnt verði
hvernig kjarnorkan hefur verið
hagnýtt til friðsamlegra þai'fa.
Sovétrikin héldu slikar sýningar
árið 1955 í Genf og Delhi.
Iðnaðarvörur —
landbúnaðarafurðir
— Hvaða vörur gætu Sovétrík-
in boðið ríkjum Suður-Ameríku
og hvað mundu þau vilja kaupa
af þessum ríkjum?
— Sovétríkin flytja út mjög
margvíslegar vörutegundir, þeg-
ar það er í þágu þæði seljanda
iOg kaupanda. Sovétríkin gætu m.
a. látið ríkjum Suður-Ameríku
í té ýmis konar framleiðslutækí
og vélar, þ. á. m. útbúnað fyrir
olíuiðnað, fullkominn útbúnað
fyrir vissar verksmiðjur, smíða-
vélar, áhöld, farartæki og land-
búnaðarvélar. Þar sem það væri
nauðsynlegt, myndu Sovétríkin
láta í té tækniaðstoð og aðstoð
sérfræðinga og miðla viðkom-
andi ríkjuin af reynslu sinni í
iðnaði, orkuframléiðslu, bygg-
ingum, flutningum og landbún-
aði. Auk véla og annars útbún-
aðar flytja Sovétríkin út aðrar
vörutegundir sem ríki Suður-
Ameríku gætu óskað eftir, svo
sem timbur og trjákvoðuafurðir,
pappírsvörur, benzín og olíur,
valsað stál, sement, asbest, lit-
unarefni, kemískar vörur og aðr-
ar vörur. Við gætum í staðinn
flutt inn frá Suður-AmeríkU
landbúnaðarafurðir og fram-
leiðsluvörur námuiðnaðarins.
Vöruskipti milli Sovétríkjanna
og margra annarra rikja hafa
reynzt vera hagkvæm báðum
aðilum.
— Munu Sovétríkin í viðskipt-
um sínum við ríki Suður-Ame-
ríku kjósa heldur að eiga þau
við ríkisstjórnir eða við einka-
fyrirtæki og einstakiinga?
— I utanríkisverzlun sinní
eiga Sovétríkin viðskipti bæði
við ríkisfyrirtæki og einstak-
linga.
— Ætla Sovétríkin að stuðia
að skiptum á ferðamönnum við
ríki Suður-Ameríku?
— Já, það ætla þau.
— Mundu Sovétríkin telja sér
Framhald á 5. síðu