Nýi tíminn - 26.01.1956, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 26. janúar 1956 — NÝI TlMINN — (11
Ævintýri í hafdjúpinii
Framhalö af 7. síðu.
zini, sem í honum geta verið,
léttist þá skipið, en aðalkjöl-
festan er tvö tonn af blý-
höglum, sem haldið er niðri
með rafsegli, og unnt er að
varpa útbyrðis á mjög stutt-
um tíma. Þegar höglin eru að
skreppa frá segulnum á upp-
leiðinni, rekast þau á kúiuna,
þannig að þeim sem í henni
eru, þykir sem séu þeir stadd-
ir í húsi með bárujárnsþaki
og dynji haglél á þakinu.
Skriðuhlanp í
undirdjúpunum
Fyrst var kafað í sjóinn úti
fyrir Toulon, og þó að þessar
fyrstu kafanir færu fram
samkvæmt áætlun, mátti
glöggt sjá, að mikið þurfti um
að bæta. Ránnsóknartækin
voru varla nógu vel vörð,
sjórinn ,étur kaðla og annað,
og djúpbáturinn, sem þeir
létu heita FNRS 3, er að sögn
Houets sjálfs „aðeins frum-
gerð, ólöguleg og lætur illa
að stjóm“.
Þó kom ekki neitt skeifi-
legt fyrir í tilraunaferðunum
nerna eitt. Það var verið að
kafa í 1400 m dýpi í svo-
neíndum Toulongljúírum. Allt
í einu var sem skipið skylfi
allt og titraði, það tók við-
bragð, og mennirnir tveir, sem
sátu í kúlunni, sem aðeins er
tveir metrar að þvermáli,
fleygðust fram úr sætum sín-
um. Það kom í Ijós áð skipið
hafði rekizt á gljúfravegginn
með þeim afleiðingum að,
stóreflis skriðuhlaup varð. í
tvo tíma var skipið hulið
þykkum gulum mekki af leir,
en á slíku dýpi eru mjög þykk
lög af leir og leðju, og lengi
var það sem garpamir vissu
ekki hvort þeim mundi fram-
ar verða auðið að sjá dags-
ins Ijós, eða hvort þeim yrði
búinn dauði í sjónum þegar
þrotið væri á súrefnisgeym-
unum.
Þegar þeir köfuðu í 4050 m
dýpi, var vont veður. Það var
lagt af stað kl. 10 f.h., og all-
an tímann sem þeir voru í
kafi, eða til kl. 15,22 e.h.
sama dag, náði enginn maður
tali af þeim, en [>ó gátu þeir
gefið merki með hljóðvarpara
sem sendi hljóðbylgjur, sem
voru utánvert við heymar-
svið mannseyrans, en tæki
sem til þess var gert las þessi
merki og gerði þau skiljan-
leg. Kl. 13 var skipið að nálg-
ast mesta dýpi, sem þarna
var og fór með 33 sm hraóa
á sek., en tækið boðaði sigur-
inn með þessu merki: V40
v40. Var þá tappi tekinn úr
kampavínsfiösku hjá þeim
sem aðgæzluna höfðu á jörðu
uppi.
Þegar þeir félagar fréttu
þetta, létu þeir sér fátt um
finnast, því hvað var ein
flaska af kampavíni móts við
það sem fyrir augu þeirra
hafði borið á ferðinni: þeir
höfðu séð risavaxna hákarla,
milljónir af sjálflýs&nöi smá-
dýrum, fiska, sera viríust
ganga á þráðmjóum fótum og
vera blindir, en fætumir voru
undarlega langir uggar, og
þeir sáu einnig spor i eand-
inum á botninum, sem líktust
fðtaförum manns, og kom
þeim ásátt um, að þama
hefði marmennil! verið á ferli.
Það verður ekki úr því skor-
ið fyrr en seinna, hvaða
skepna hefur verið þarna á
gangi, en maður hefur það
varla verið!
Verkamenn á
mjúkum skóm
Samt var þessi mikla frægð-
arför ekki nærri bví eins
glæfraleg og sú er þeir fóru
fyrsta í þessu skipi, FNRS 3,
og með 78000 1 af benzíni inn-
anborðs. Þá voru allir hræddir
og allir fóru ógn varlega.
Verkamennirnir, sem komu
með benzínið, óku löturhægt,
og höfðu þeim verið fengnir
mjúkir skór, svo að ekkert
hljóð heyrðist er þeir gengu
því að neisti af nagla i skó-
sóla er hann hefði komið við
grjót, hefði auðveldlega get-
að valdið sprengingu á hafn-
arbakkanum, og stórslysi.
Menn voru hræddari við bið
eldfima efni en djúpið mikla
í ævarandi myrkri.
Vinsfriflokkarnir my
Framhald af 1. síðu.
Stórfelld nýsköptm í sjávar-
útvegi, Iandbúnaði og iðnaði.
Afnám húsaleiguokurs og
strangt verftíagseftirlit.
Hernámssanxuingmun sé
sagt upp og herinn hverl'i úr
landinu.
Þessa. stefnu verður verk-
lýðshreyfingih að knýja fram,
sagði Hannibal að lokum, og
beita til þess í senn samnings-
iipurð og festu. Með samstarfi
íslenzkra alþýðustétta er unnt
að bæta lífskjörin að miklum
mun og tryggja þjóðinni ör-
ugga framtíð.
Alíreð Gíslason:
Næstur talaði Alfreð Gísla-
son læknir, formaðttr Mál-
fundafélags jafnaðarmanna.
Sagði hann að málfundafélagið
hefði verið stofnað í því
skyni að stuðla að samvinnu
íhaldsandstæðinga, og nú
væri komið neyðarástand í
þjóðfélaginu og því yrðu
vinstri menn að leggja niður
fordóma og gamlar erjur. í-
haldið heldur þjóðinni í heljar-
greipum í þágu stórgróða-
Afeeiadiisg Ifl Joliii W. Wlsfte
ins þar sem slík hus eru tíðk-
anleg. Vér horfum með skelf-
ingu á, hvernig sorgleikur, sem
þessir ógæfusömu einstak-
lingar hafa ekki átt sök á, lít-
illækkar þá, dregur þá neðar
þrepi af þrepi. En á aungya
skepnu lítum \úð íslendingar
af jafn hrolliblandinni með-
aumkun og herþræla sem eru
■ færðir í einkennisbúning og
sendir á stað eittlivað útí heim-
inn ti! að drepa bróður sinn...
Ég vil þó taka fram, og leggja
á það áherzlu, að vér íslend-
ingar berum aungvan persónu-
legan fjandskap í brjósti til
þessara veslingsmanna, sem
hér hefur verið skipað á land,
allra siz± til hvérs einstaks
fyrir sig. V.ið erttm aðeins á
allt öðru menningarstigi en
]æir, og jafnvel þó mál þeirra
sé okkur ekki ótamt, þá erum
viö í vandræðum að skilja þá,
eða fínna nokkur áhugaefni
sameiginleg þeim; í augum
okkar Vesturevrópumanna og
íslendinga sérstaklega, eru
þeir eins og verur dottnar nið-
ur af annarri plánetu, í hugs-
un og hegðun dálítið líkir of-
vöxnum börnum sem eru ný-
farin að ganga og finnst þau
geti allt; annað sérkenni
þeirra auk hins barnalega
monts er það hve bágt þeir
eiga að skilja hvar þeir eru
staddir, eða hvað þeir eru að
vilja; þeir eru ,,bara sona“ að
frelsa lieiminn; og það er þeim
þung og sár reynsla þegar
þeir uppgötva að þeir eigi hér
ekkert erindi og að við teljum
'■ þá langbezt komna heima hjá
sér. Þeir horfa stjarfir af
skilningsleysi á þetta eink-
unnarorð sem nú eftir strið
blasir við jTir ger\'allri Vest-
Kaupið
Nýja tírnaim
urevrópu, hvar sem þeir koma
fram: Ami, go home.“
L&Edgrunnið
Frainh. af 9. síðu
Ég vil skiígreina íslenzkt land-
grunn svo, aft þaft takmarkist
út á við af dýpstu jafndýptar-
línu, sem draga má hringinn í
krkigum Iandift, án þess aft
húu víld vemlega frá útiinum
landsins. Dýpt þessarar línu
ákvarðast aðeins á einum stað
við landið, en það er á hryggn-
um milli íslands og Færeyja.
Skilin eru mjög glögg að vest-
anverðu, í álnum, sem liggur
rétt vestur af Halamiðum, en
að suðaustanverðu em skilin
ógleggri, og þarf nákvæmari
mælingar til að skera nákvæm-
iega úr um dýpt línunnar.
Annars staðar er enginn vafi
á, hvar línan sltuli dregin, ef
mælingar eru fyrir hendi. Að
fengnum þeim upplýsingum
ber nauðsyn til að ákveða sem
nákvæmast legu þeirra dýptar-
líau kringum landið allt, svo
menn séu ekki lengur í vafa.
um, hvar landamæri íslauds
liggja. Lausleg atliugun leiðir
í Ijós, að þau munu liggja mjog
nærri 400 metra dýptarlín-
unni, eins og dýptarkortið
undan Suðausturlandi sýnir
(sjá mynd). Lesandinn getur
glögglega. séð, að hér liggur
400 metra línan þvert yfir
neðansjávarhrygginn, en hins
vegar beygir 500 metra línan
út með hryggnum í áttina til
Færeyja.
Skilgreining þessarar línu
hefur einn meginkost fram
yfir aðrar. Hann er sá, að nú
á tímum, þegar dýptarmælar
eru komnir í hvert skip, verða
engin vandkvæði fyrir skip-
stjóra að vita, hvenær þeir
komast á íslenzkt sjávarsvæði,
er þeir nálgast Island. Dýptar-
mælirinn einn getux úr því
skorið, og er því engum vork-
unn að vita, hvort haxrn er
staddur á íslenzku sjávarsvæði
eða ei.
mannanna með stuðningi auð-
ugustu stétta landsins, pen-
íngastofnana þjóðarinnar og
erlends valds. Vald ihaldsins
er mikið, en þó er íslenzk al-
þýða sjimeinuð sterkari.
Alvarlegast af öllu, og það
sem aldrei má fyrirgefa, er að
sjálfu sjálfstæði þjóðarinnar
hefur verið stefnt í voða, það
er verið að tefla um framtíð
íslenzlcs þjóðernis, það er ver-
ið að verzla með framtíð ís-
lands alls í smásölu.
Það eru æfinlega svör íhalds-
ins að allt sé verkalýðnum og
kommúnistum að kenna — á
sama hátt og Neró kenndi
kristnum mönnum og Hitler
gyðingum. En til þess eru vítin
að varast þau, og nú er það
verkefni allra heilbrigði-a afla
að reyna að koma á sterkri al-
þýðustjórn. I þeirri baráttu
má enginii vinstri maður sker-
ast úr leik né gerast vargur
í véum. Sameinaðir sigrum
við, sundraðir föllum við.
Hannes Pálsson:
Þá talaði Hannes Pálsson frá
(Jndirfelli. Kvaðst hann vera
kominn á fundinn samkvæmt
tiimælum stjórnar fulltrúaráðs
Framsóknarféiaganna í Reykja-
vík. Rifjaði hann upp hvernig
íhaldið hefði átt meiri og minni
ítök í stjórn Iandsins undan-
farinn hálfan annan áratug og
ævinlega unnið í þágu afætna'
þjóðfélagsins og arðræningj-
anna. Árangurinn blasti nú við,
útflutningsframleiðslan lifði á
ríkisframlögum og fóikið hefði
misst trúna á verðgildi pening-
anna. Arðræningjunum hefur
tekizt að magna svo dýrtíðina
í þjóðfélaginu að vinnustétt-
irnar hafa aftur og aftur verið
neyddar til að tryggja sér
hærra kaup, en það hefur aft-
ur bitnað á greiðslugetu at-
vinnuveganna. Með afnámi
verðlagseftirlitsins hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn hle.vpt okrur-
unum á landsfólkið eins og
úlfi á lambahjörð, og sömu
sögu er að segja um húsnæð-
ismálin, afurðasöluna og fjár-
festingarbraskið. Nú er svo
komið að annaðhvort verða al-
þýðustéttirnar til sjávar og
sveita að taka höndum saman
eða við tekur enn verri ógnar-
stjórn íhaldsins. Alþýðustétt-
imar verða að sameinast um
sterka alþýðustjórn, og það er
hægt ef vinstri flokkarnir láta
ekki alls konar sérsjónarmið
ráða gerðum sínum.
Gils Guðmundsson:
Næstur talaði Gils Guð-
mundsson. Minnti hann á að
Þjóðvarnarflokkurinn hefði þeg-
ar lýst yfir fylgi við stefnu-
skrá Alþýðusambandsins og
væri reiðubúinn til að styðja
myndun vinstri stjómar á þeim
foisendum. Þ\ú næst vék hann
að þeirri spuraingu hvort verk-
lýðssamtökin ættu að vera að
skipta sér af stjórnmálum og
benti á hvernig reynslan hefði
sannað að kaupgjaldsbaráttan
ein er ekki nægileg, f jandsam-
legir valdhafar geta rænt aftur
öllu sem þannig vinnst. Mjmd-
un vinstri stjórnar er því óhjá-
kvæmilegur þáttur í baráttu
verklýðssamtakanna — en það
verður að vera raunveruleg
vinstri stjóm, sem sé reiðubúin
til að leggja til atlögu og
brjóta einokun auðmannastétt-
anna á bak aftur.
Ríkjandi stjórnarsteína hef-
ur gengið sér til húðar, breytt
stjórnarstefna er höfuðnauðsyn
og fulltrúar almennings verða
að taka völdin í sínar hendur.
Allir andstæðingar íhaldsins
verða að hefja endurreisnar-
starfið þegar í stað og af full-
um þrótti.
Einar Olgeirsson:
Þá talaði Einar Olgeirsson
og benti á í upphafi að auð-
mannavaldið hefur nú sannað
að það er ófært um að stjórna
Iandinu. Alþýða landsins verð-
ur að taka í taumana eins og
Alþýðusambandið hefur lagt
til, og hefur Sósíalistaflokkur-
inn lýst eindregnu fylgi við
tillögur þess. Og nú er verk-
efnið að framkvæma þessar
tillögur, mynda ríkisstjórn þeg-
ar á þessu þingi. Vinstri flokk-
amir fjóiúr hafa meirihluta
á Alþingi og ge.ta myndað slíka
stjórn — ef þeir vilja. Þjóðin
er á örlagaríkum tímamótum.
Framundan getur verið alræði
braskaranna, stutt af ríkisher
jjeirra, eins og Bjarni Bene-
diktsson hefur hótað, og það er
alþýðan ein sem getur komið
í veg fyrir að svo verði. En
tíminn til að láta verkin tala
er nú, þessa daga, þessar vikur.
Og einmitt nú reynir á heil-
indin. Við sósíalistar segjum:
Sá sem eltki vill mynda vinstri
stjórn fyrir kosningar, ætlar
sér að mynda liægri stjórn eft-
ir kosningar.
I Það er á valdi alþýðunnar að
tryggja að vinstri stjórn verði
mynduð, en til þess þarf hún
að sýna vilja sinn svo eftir-
minnilega í verki að þingheim-
ur neyðist til að taka tillit til
hans.
Steingrímur
Aðalsteinsson:
Lokaræðuna flutti Steingrim-
ur Aðalsteinsson. Baráttuað-
staða verklýðsfélaganna hefur
bi-eytzt mjög á undanförnum
áratugum, sagði hann, og nú
er svo komið að ríkisvaldið
er einn helzti aðilinn að stétta-
baráttunni. Ekkkert verkfall
síðustu ára hefur verið leyst
án aðildar ríkisvaldsins, og oft
hefur löggjöf frá Alþingi bein-
línis leitt af sér vinnudeilur,
má þar minna á tollaliækkan-
irnar 1947, gengisfellinguna,
bátagjaldeyriskerfið, afnám
verðlagseftirlitsins o.s.frv. Slík-
um aðgerðum hafa verklýðsfé-
lögin orðið að svara með verk-
fallsaðgerðum, vegna þess að
þau hafa ekki aðild að ríkis-
valdinu. Nú býður verklýðs-
hreyfingin öllum sem með
henni vilja vinna bandalag um
myndun vinstri stjórnar; og í
því samstarfi verða verklýðs-
samtökin eklii einstrengingsleg,
heldur eru þau framsækið afl
í þjóðfélaginu og störf þeirra
verða öllu rfnnandi fólki, verka-
lýð og millistéttum, til hags-
bóta. í lok ræðu sinnar las
Steingrímur tillögu þá sem birt
var í uppha.fi, en fundarstjór-
inn, Bjöm Bjarnason, bar hana
undir atkvæði og var hún sam-
þykkt í einu hljóði.
Allir fengu ræðumenn hinar
beztu imdirtektir á fundinum,
og var hann. enn ein sönnun
þess að kröfunum um vinstri
samvinnu vex nú óðfluga fylgi,
samstaða vinstri aflanna styrk-
ist með hverjum degi sem líður.