Nýi tíminn - 25.04.1957, Blaðsíða 2

2) — NÝI TÍMINN — Fimjiitudagur 25. apríl 1957
•*
Rannsóknir á Vatnajökli hafa verið framkvæmdar ár-
iega síðan Jöklarannsóknafélag' íslands var stofnað fyrir
rúimum 6 árum. Á s.l. sumri var farin 6. rannsóknarferð-
in á þessum 5 árum.
Jöklarannsóknafél. hyggst nú byggja skála á Gríms-
fjalli í sumar.
Aðaifundur Jöklarannsókna
félagsins var haldinn 9. þ.m. í
fundarbj'rjun kynnti formaður
félagsins, Jón Eyþórsson, góðan
gest fyrir fundarmönnum: Pet-
er Freuehen, er fiutti stutta en
skemmtilega ræðu.
★ JÖKLAR MINNKA
Jón Eyþórsson flutti þvínæst
skýrslu um starfið á sl. ári.
Hann hefur í áratugi mælt
framrás skriðjökla landsins,
með aðstoð manna í ýmsum
byggðarlögum, síðustu árin á
vegum Jöklarannsóknafélagsins.
A sl. ári (frá hausti 1955 til
hausts 1956) styttust nær allir
skriðjökiar landsins, einna mest
í Austurskaftafellssýslu: Mors-
árjökull um 102 metra, Hof-
fellsjökull (vestri tungan) um
62 m og Skaftafellsjökull um
47 m. Vestfjarðajöklarnir hafa
einnig stytzt mikið eða frá 26
upp í 75 metra, og er þetta
meira en á næsta mælingatíma-
bili á undan.
* VATNAJÖKULS-
LEIÐANGUR
I maímánuði sl. var gerður
rannsóknarleiðangur á Vatna-
jökul. Stjórnandi hans var dr.
Sigurður Þórarinsson. Tilgang-
urinn var þrennskonar. í fyrsta
lagi að setja upp mælingamerki
á nokkrum stöðum og halda
þannig áfram því mælingastarfi
sem unnið var að árið áður. I
öðru lagi að mæla úrkomu-
magnið, vetrarsnjóinn, reyndist
hann mestur hjá Hoffellsjökli,
eða 6,3 m. Á þeim tíma sem
leiðangur þessi var á ferðinni
svaraði snjókoman til 200 mm
regns. — Jafnframt var það og
tilgangur ferðarinnar að gefa
þeim er vildu kost á skemmti-
ferð og notuðu það ýmsir. Árni
Kjartansson og Hulda Filipus-
dóttir, kona hans, fóru brúð-
kaupsför sína á Vatnajökul, og
eru í senn fyrstu brúðhjón er
slíkt gera og hin einu til þessa,
Jón Eyþórsson hvatti aðra
til að gera slíkt hið sama!
★ SKÁLI A GRÍMS-
FJALLI
Jón Eyþórsson kvað skála
félagsins í Tungnaárbotnum,
Jökulheima, hafa reynzt ágæt-
lega og hefur skáli þessi að
mestu verið fullgerður, en nokk-
uð er þó enn eftir.
Næsta verkefnið kvað hann
vera að reisa annan skála sem
rannsóknabækistöð á Gríms-
fjalli, en fjall þetta, sem er
1700 metra hátt, er barmur á
Grímsvatnagígnum. Telja jarð-
fræðingar mjög þýðingarmikið
að hafa sh'ka bækistöð þar uppi
til þess að geta sem bezt rann-
sakað Grímsvötn og gos er
kunna að vera þar, en einnig
sem áfanga og bækistöð í sam-
bandi við aðrar rannsóknir.
Varðandi hættu af því að hafa
skálann á gígbarminum er því
til að svara, að um annan stað
í grenndinni er ekki að ræða, en
talið að óhætt muni að setjast
að í skálanum a.m.k. að fyrstu
■goshrinunni afstaðinni.
Byggingu skála þessa var
mjög vel tekið, og söfnuðust
þegar á fundinum yfir 7 þús.
kr. til hans, en samkvæmt laus-
legri áætlun er gert ráð fyrir
að efnið í hann kosti um 20
þús. kr.
★ HÖFÐATÖLUREGLAN
ÓÞÖRF!
í Jöklarannsóknafélaginu eru
nú 252 félagsmenn. Það er þó
ekki nema rúmlega 6 ára gam-
alt. Jarðfræðingar eru að sjálf-
sögðu aðalmenn félagsins, en
þeir verða ekki taldir í tugum,
en inn i félagið hafa hópazt
áhugasamir ungir, duglegir
menn, er reynzt hafa ómissandi
i rannsóknarferðunum og við
undirbúning þeirra.
Jöklarannsóknafélagið þarf
ekki að grípa til höfðatöluregl-
unnar til þess að vera stolt af
liði sinu. 1 Jöklarannsóknafé-
Iagi Breta — sem hefur féiags-
menn úr pliu brezka samveldinu
— munu vera um 150 manns
en íslenzka jöklarannnsóknafé-
lagið telur sem fyrr segir yfir
250.
★ JÖKULL
Tímarit félagsins. Jökull, er
nýkomið út, er það 6. árgangur.
Þessi árgangur flytur m.a.
greinar eftir Sigurð Þórarins-
son um jökla í Öræfum, og
Vatnajökulsleiðangurinn á sl.
sumri. Jón Eyþórsson birtir þar
skýrslu um hafísinn á sl. ári
og . upphaf að grein um rann-
sóknir sínar á norðlenzkum
jöklum. Margt annarra greina
er í ritinu. Með þessu hefti er
efnisyfirlit yfir fyrstu 6 ár-
gangana. — Útgáfan er hin
vandaðasta og stendur fyllilega
jafnfætis erlendum vísindaút-
gáfum.
★ GUÐMUNDUR JÖNAS-
SON HEIÐRAÐUR
Formaður flutti Guðmundi
Jónassyni sérstakar þakkir fyr-
ii dugnað hans og ósérhlífni í.
þágu félagsins, en hann hefur
Iagt til bíla í ferðir þess, bæði
upp að jöklum og eins snjóbíl-
ana í jöklaleiðangrana. Færði
hann Guðmundi að gjöf frá fé-
laginu vatnastöng eina mikla,
gerða af bykkorí og stáli, —
stálbroddur mikill á neðri enda,
en hinn efri, sem einnig er úr
málmi, er þeirrar náttúru að
innihalda staup og rúm ,,fyrir
jafnmikið af koníaki og þeim
manni er hollt sem vaðið hefur
breiða jökulsá og þarf að vaða
yfir hana aftur“, eins og Jón
Eyþórsson komst að orði er
hann færði Guðmundi kjörgrip
þennan
★ STJÓRNIN ENDUR-
KJÖRIN
Jón Eyþórsson var einróma
Tií skamms tíma liafa ekki aðrli’ lagt Ielð sína yfir Sahara em hirð-
ingjar með úlfalda sína, en nú virðist önnur öld vera að renna upp.
Mikil auðæfi hafa fundizt
í jörðu í Saharaeyðimörk
Málmgrýti sem sagt er munu samsvara
aldarþörí Vestur-Evrópu íyrir stál
Mikil auöæfi, málmar og olía, hafa fundizt í jörðu í
Saharaeyðimörkinni, og búizt er viö að meira eigi eftir
að koma í ljós ef betur veröur leitað.
Franska stjórnin gaf í síð-
ustu viku út skýrslu um niður-
stöður rannsókna á möguleik-
um til vinnslu málmgrýtis og
olíu í Saharaeyðimörk, en
grunur hefur lengi leikið á því
að þar væri að finna mikil og
margvísleg verðmæti.
Rannsóknirnar hafa þegar
gefið góðan árangur. í norð-
vesturhíuta Sahara, suður af
endurkjörinn formaður og með
honum í stjórn, einnig endur-
kjörnir: Ámi Stefánsson, Sig-
urjón Rist, Sigurður Þórarins-
son og Trausti Einarsson. 1
varastjóm Einar Magnússon,
Guðmundur Kjartansson og
Þorbjörn Sigurgeirsson.
Alsír og austur af Marokkó,
hefur fundizt mikið magn
málma í jörðu. Járngrýtið eitt
sem þar er myndi að sögn geta
fullnægt þörf allra landa Vest-
ur-Evrópu um langt skeið.
1000 milljón lestir
af olíu
Olíuvinnsla í smáum stíl er
þegar hafin í Saharaeyðimörk,
og lengi hefur verið vitað að
þar myndi allmikil olía í jörðu.
1 skýrslu frönsku stjórnarinn-
ar er sagt, að nú þegar hafi
fundizt olíulindir sem gefa
muni af sér um 1000 milljónir
lesta af olíu. Þetta er ekki
mikið magn miðað við oliu-
Eitt mesta annaár Eimskipafélagsins
Flutti á sJ, ári samtals 276 þús. lestir
Br&athen gerir ekki endasleppt
Gefur enn 10 þúsund kr.
til skógræktar á Islandi
Norski skipa- og flugvélaeigandinn Ludvig G. Braathen
hefur nýlega gefið kr. 10.000.00 norskar til skógræktar
hér á landi til viðbótar þeim kr. 20.000.00 norskum, sem
hann hefur áður gefið.
Þessu fé verður varið á sama
hátt og. fyrri gjöfin til þess að
gróðursetja skóg í Skorradal. í
fyrra voru gróðursettar 30.500
plöntur, mestmegnis sitkagreni,
i nærri 6 hektara lands, og ætl-
unin var að setja til viðbótar í
4 hektara lands á þessu vori fyr-
iy það, sem eftir var af fénu
frá í fyrra. En nú verður vænt-
anlega gróðursett í- 15 hektara
alls. Gróðurse.tníngin í fyrra
týkst riijög vel, enda vel til henn-
ar vandað undir stjórn Daníels
Kristjánssonar skógarvarðar og
Markúsar Runólfssonar kennara.
Skógrækt ríkisins kann gef-
andanum beztu þakkir fyrir og
mun kosta kapps um að fara vel
með þessa dýru gjöf. Gróðursetn-
ingu er hagað þannig á þessum
stað, að hér er uni storkostlega
tilraun- aö rreða. : r .
Árið 1956 var eitthvert mesta anna ár í sögu Eim-
skipafélagsins. Félagið flutti til landsins 158.711 smá-
lestir af varningi og frá landinu 104.641 smálestir af alls
konar afurðum og milli hafna innanlands 13.116 smá-
Iestir, samtals 276.468 smálestir.
Vegna stækkunar skipastóls,
stóraukins flutnings og fjölg-
unar fannskírteina, hefur skrif-
stofuvinna hjá Eimskipafélagi
íslands aukizt mjög mikið und-
anfarin ár. Starfsfólki hefur
ekki verið fjölgað að sama
skapi, sem hefur haft í för með
sér yfirvinnu og helgidaga-
vinnu. Þrátt fyrir að það tíðk-
ist hjá opinberum og hálfopin-
berum stofnunum að slík yfir-
vinna sé. greidd aukalega er
það ekki gert hjá Eimskipafé-
lagi Islands.
Eimskip fluttu varning á alls
52.898 farmskírteinum árið
1956.
Skip, sem flytja vaming í
heilum förmum, t.d. sement,
kol, salt og timbur, hafa oftast
1—10 fannskírteini, Skip Eim-
skipafélagsins eem anna aðal-
lega flutuingi á fóðurvörum,
matvörum, hráefnum til iðnað-
ar og allskonar stykkjavörum
hafa oft meðferðis farm sem er
skráður á allt að því 1000
farmskírteini í ferð.
Á fyrstu árunum eftir stríðs-
lok fluttu skip Eimskipafélags-
ins töluvert magn af vörum í
heilum förmum. Undanfarin ár
hafa þau ekki getað annað slík-
um flutningi sökum hinnar
miklu aukningar á ýmsum öðr-
um varningi. Árið 1948 nam
farmskírteinafjöidi fyrir inn-
flutning 15.252, en árið 1956
43.943. — Geta menn gert. sér
í liugarlund hve gífurleg skrif
stofuvinna er við úti*eikninga
og afgreiðslu á öllum þessum
sk jölum.
Þegar skip flytja vörur í
heilum förmum er það venja
að vörueigandi sér tlm losun á
slíkum vörum.. Aftur á móti í
svokölluðum rútuflutningum
‘sem skip Eimskipafélagsins
stunda aðallega, gildir sú regla
að skipaeigandi sér um losun,
Igeymslu og afgreiðslu á vörun-
! um.
i Ennfremur má geta þess að
Eimskipafélag íslands annast
afgreiðslu fyrir amerísk skipa-
félög, sem sigla frá Ameríku
til Reykjavikur að staðaldri
með flutning til Keflavíkur-
flugvallar. Eimskipafélagið sér
um rffermingu á slíkum vörum
og flutning á þeim frá Reykja-
vík til Keflavíkur.
Til fróðleiks má geta þess að
17. desember 1956, fór frarn
athugun á því hve margir menn
fengju afgreiðslu í aðal af-
greiðsludeild félagsins. Þann
dag komu 539 manns á af-
'greiðsluna og fengu allskonar
fyrirgreiðslu. Þá má geta þess
að Eimskipafélagið hefur til af-
nota 15 símalínur og duga þær
engan veginn til þess að anna
þeirri símaafgreiðslu sem nauð-
synleg ér. (Frá Eimskip).