Nýi tíminn - 10.04.1958, Síða 10

Oskastundin ~ (S
ix) ■ Y.YiiHJT \tv;
2) — óskastundin
En það mætti segja:
mér að það ætti langt í
land að almúginn á þess-
um slóðum fengi þær
kjaraþætur að hann gæti
leyft sér s'íkan munað.
Og ékki getur hjá því
farið áð manni renni það
stundum til rifja hve
níðangúrslegt það er af
3.
Halldóra B. Björnsson:
anöa og flýr.
Það er ekki nema- ör-
sjaldan að presturinn
þarf að gripa til þess
að slá dónann með
vængjunum, tii þess að
koma honum í burt. það
er þá helzt ef það ei
einhver karlfugl lengra
að, sem ekki er kunnug-
KELl
RÆFILLINN
prestinum að ekkert
sóknarbarnanna má stíga
fæti sínum á hans helm-
ing af svölunum, þegar
hann er heima. -^’wi
Hann ræðst þó ekki
beint á þá, því þetta eru
friðsamir og vel siðaðir
fuglar, en hann gengur
þungum og föstum skref-
um útá hlið í áttina að
sökudólginum, úar á
ha,nn svo ekki verður
misskilið, ýfir á sér fiðr-
ið, stappar niður fótun-
um og lætur kiæmar
skella á steininum með
furðulegum hávaða, og
snýr sér í þrjá hringi.
þannig að hann færist
altaf nær hinum við
hvern hring. Þá er hin-
um vanalega nóg boðið,
hann tekur til vængj-
ur heimilisháttum þarna
á svöJunum. Svo einbeiit-
ur og virðulegur er
presturinn að öllum sem
ijágcenni við hann
stendur ótti af persónu
hans.
Berist þeim einhver
matbjörg frá mannheim-
um. grjón eða annar
glaðningur, étur prestur-
inn og hans fólk nægju
ína og vel það af góð-
gætinu, áður en fleiri fá
að smakka á því, en þeg-
nr bau geta ekki troðið
meira í sig, má söfnuð-
urinn hirða leyfarnar.
Og oft hef ég haft það
til marks um að mat-
seldin hjá mér hafi tek-
izt vel, ef þau koma
hjónakornin þegar þau
finna reykinn af réttun- ;
um og góna inn um opn-
ar hvalirnar, halla undir
fiatt og drepa tittling
hvort framaní annað. En
aldrei leyfir sá hempu-
svarti neinum nema sér
og maddömunni að
s-kreppa inn i eldhúsi J .
,f-ð>íá, sér í nefið..
Söfnuðurinn er sex'
dúfnaf jölskyldur, ser
allar búa í hinúm enda
svalanna. Þær búa þarn
afar þröngt í pappakös:
'um og dagblaðahrúgun
undir borði og hafa ekk'
upphitun eins og pres’
urinn, en eiga stóra hóp:
af börnum. Sem dæmi
um þrengslin má getr
þess að tvær bamafiö -
skyldur búa á þröskuld-
inum við heildsölulager-
inn, og það bjargas
svona einhvernvegin^
vegna þess að heildsal-
inn lælur aldrei opnr
Iiessar svaladyr, sem eru
á bakhiið hússins. Allur
þessi hópur hefur ekki
nema helminginn af
svölunum til umráða og
ef einhver vogar sér út •
fyrir merkin, sem þar
eru ósýnileg eins og járn-
tjald, er hann óðara rek-
inn.
En það má presturinn
eiga að hann er sá fyr-
irmyndar eiginmaður að
það mætti margur eig-
inmaðurinn taka hann
sér til fyrirmyndar. Of:
liggur hann á eggjunum
tímunum saman, engu
síður en maddaman, og
eftir að Keli sonur þeirra
var farinn að tánast, var
það allt eins oft hann
sem mataði krakkann og
leitaði honunt lúsa.
10) — NÝI TÍMINN — Fimmtudcgur 10. apríl 1958
Peim þykir g'ám-
an að teikna
Við fengum bréf og
myndir frá systkinum
fyrir norðan.
Kæra Óskastund.
Ég sendi þér mynd af
hesti, sem ég teiknaði
hérna um daginn. Mér
þykir mjög gaman að
teikna í skólanum Ég
þakka þér fyrir skemmti-
legu sögurnar og skrítl-
urnar, sem þú hefur fært
mér. Svo sendir bróðir
minn, sem heitir Ásgeir
mynd af skipi. Hann er
8 ára ég er 14 ára.
Vertu blessuð og sæl.
Sigrún Sigurðardóttir,
Ósi, Árneshreppi,
Eyj af j arðarsýslu.
Málshættir
Jói: Hefur þú heyrt að
hann Gvendur er farinn
að ganga i svefni?
Jónsi: Hvers vegna er
maðurinn að ganga þeg-
ar hann á bæði hest og
Framhald á 4. síðu
íkorni litli
Framhald af 1. síðu.
ykkur frá því, þegar ég
sá íkorna í fyrsta skipti.
Það var úm haust og ég
var nýkomin til Dan-
merkur. Það er margt að
sjá í útlöndum og íslend-
ingi, sem er alinn upp í
fásinni austur á fjörð-
um, verður starsýnt á
ýmislegt, sem heimsborg-
urunum finnst nauða
hversdagslegt. Til dæmis
húsin, þessi gömlu fal-
legu hús og þau eru svo
miklu stærri en húsin
hér. Allt er svo stórt.
Hestórnir eru 'svo stór-
ir, að ég sá ekki hvemig
hægt væri að komast á
bak. nema nota til þess
tröppustiga, Og þá eru
trén ógn stórvaxin. Kóng-
urinn og drottningin í
Hallormsstaðaskógi væru
varla meðaltré við hlið-
ina á þessum útlendu ris-
um. En þó var eitt sem
olli mér miklum von-
brigðum með því að vera
svo miklu minna, en ég
hafði gert mér í hugar-
lund, og það var íkorn-
inn.
Það var á sunnudegi í
byrjun október, að ég
fór að ganga í Karlottú-
lundi. Laufið á trjánuim
var orðið hundraðlitt og
haustvindurinn byrjaður
að tæta það. Ég stað-
næmdist við gríðarlega
stórt tré og horfði hug-
fanginn á laufskrúðið —1
þá sá ég eitthvert dýr
sitja á einni greininni —■
agnarlítinn rauðan
hnoðra. Um leið og hann
sá mig hljóp hann fim-
lega yfir í hina hliðina
á trénu — ég flýtti mér
hringinn en um leið og
ég stanzaði til að virða
hann fyrir mér hljóp
hann og þá fór ég ann-
an hring, og svona gekk
góða stund. Þá rankaði
ég við mér, þegar ég
heyrði fólk hlæja rétt
hjá. Þarna stóð dönsk
fjölskylda og skemmtí
sér konunglega við að
horfa á hvernig litli í-
korninn snéri mér í
kringum tréð — og
kannski fannst þeim ég
álíka furðuleg og mér
fannst íkorninn. Ég
laumaðist í flýti bak við
tré og beið þangað til
Framhald á 4. síðu.
Kiörorð Islendinga
Iriðlýst Iand
Framhalri af 1. síðu.
annars: „Búast mætti við full-
kominni eyðileggingu og út-
rýmingu alls lífs í allt að 10
km frá sprengjustaðnum,
meiri og minni skemmd-
um á mannvirkjum í
alít að 50 km fjarlægð og
banvænt magn af geislavirk-
um efnum gæti borizt með
vindi svo skipti hundruðum
kílómetra“.
Ættjarðarljóð ungra
skálda
Þegar frelsisbarátta íslendinga
stóð sem hæst, til að losna und-
an yíirráðum Dana og endur-
heimla sjálfstæðið, urðu flest
fegurstu og þróttmestu ætt-
jarðarljóðin til. Svo hljóðnuðu
þær raddir um skeið. Síðustu
árin hefur tónn ættjarðarljóð-
anna hækkað á ný. Sem í hinni
fyrri írelsisbaráttu yrkja ungu
skáldin enn um frelsi lands og
þjóðar.
Hanns Sigfússon flutti ætt-
jarðarkvæði eftir ræðu Þor-
björns Sigurgeirssonar og hið
kornunga efnilega skáld Jóhann
Hjálmarsson annað kvæði næst
eftir ræðu Stefáns Ögmunds-
sonar, en Stefán talaði af hálfu
Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna,
Allar lifandi verur
verða fyrir því
' Næst talaði frú Drífa Viðar.
Gerði hún að umræðuefni grein-
argerð dr. Libbys, eins af sér-
fræðingum bandarísku kjarn-
orkumálanefndarinnar, um áhrif
af strontíum 90.
„Þegar stórar sprengjur eru
sprengdar kemst strontíum 90
alla leið upp í stratosferuna, en
þar eru vindar mjög stoðugir
en strontium 90 mjög fínt og
þess vegna getur það haldizt
þar svo árum skiptir. Það dreif-
ist jafnt um allan hnöttinnn. Við
fáum nokkurnveginn jafnan
skammt af þessu. Allar lifandi
verur verða fyrir því. Það leggst
sem ósýnilegur hjúpur á hvað
sem er, jurtir og jarðarsvörð,
það sígur í jörð með regnvatn-
inu, eitrar síðan drykkjarvatn-
ið, húsdýrin eta jurtir sem hafa
drukkið það í sig og siðan fáum
við það í mjólk eða mjólkuraf-
urðum.
Til ársins 1990
Það sezt í beinin og svo fer
á endanum að beinmergurinn
skemmist og maðurinn veikjst
af hvítblæði eða beinkrabba. En
þetta tekur nokkur ár, líklega
15. Hættast er þeim sem eru á
vaxtarskeiði, börnum og ung-
lingum. Það er álitið að mað-
urinn muni þola álika skammt
af því og radium.
Þetta efni fellur svo hægt að
lauslega áætiað hafa tveir
þriðju hlutar þess fallið af því
strontium sem fél-1 af þeim
sprengjum sem sprengdar voru
1954 og má i.ast við að efni
þetta haldi . . 'ram að falla úr
þeim til ársi'- 1990 og hámark-
inu verði ráð rétt fyrir 1970.
Allir menn á hnettinum hafa
strontium í. beinunum. — Þetta
var hluti af i , ; rnefndri grein-
argerð.
I þessu ar.drúinslofti
var gæfufólk
Við ólumst upp við það að
ísland væri hlut.laúst ríki og
hefði engan her. Þetta var sjá’f-
sagt og þessi hugsjón var ein-
kennandi fyrir allan okkar upp-
vöxt og uppe’di, og þegar við
horfum aftuv leikur um þau ár
hreinn og tær blær og fólkið
sem Ó1 okkur upp í þessu and-
rúmslofti var gæfufólk. Allra
sízt vildum við þá kjósa okkur
það hlutskipti að vera útlend-
ingar og þurfa að hafa her. Við
vorkcnndurr 'seim. Við vorum
hreykin af þossu hlutleysi og það
var samsarrsað einkennum
landsins á við e'dfjöll, hveri.
jökla og ýmis þjóðleg einkenni“.
Síðan ræddi Drífa herdýrk-
unarsjónarmið nokkurra ís-
lenzkra ólánsmanna á síðustu
árum og þá lífsnauðsyn íslend-
inga að hefja f'iðar- og hlutleys-
ishugsjónina til síns forna vegs.
Verndun lífsins
Ef stríðsbyggjumennirnir fá
vilja sinum framgengt getum við
ekkert séð framundan. sagði
Drífa ennfremur, nema sviðið
mannlaust land, stóra gígi, gras
hvergi.
Ræðu sinni lauk Drífa með
orðum /Iberts Schweitzers að
þyrma skuli öllu lífi á jörðinni.
Það er aðeins eitt mál ofar öll-
um öðrum málum: verndun lífs-
ins.
Að þora að hugsa
Þegar Drífa hafði lokið máli
sínu flutti Jón Óskar kvæði.
Næstur talaði einn af fulltrúum
ungu mannanna, Jón Hannibals-
sori menntaskólanemi.
„Vísasti vegurinn til glötun-
ar“, sagði hann, „er að láta
staðreyndir, hversu alvarlegar
sem þær kunna að vera, skelfa
sig frá að hugsa skýrt og grípa
þess í stað dauðahaldi í blekk-
ingar, sem ekki eiga sér stoð í
veruleikanum". Rakti hann því-
næst blekkingar hemámsvemd-
arinnar.
Vér mótmælum allir
Máli sínu lauk hann á þessa
leið: „Við sem erum heimagang-
ar í salarkynnum Menntaskól-
ans í Reykjavík erum nær dag-
lega minnt á einhvern sögúfræg-
asta viðburð íslenzkrar þjóðar-
sögu, sem þar varð- fyrir rúm-
um 100 árum. í þeim sama sal sem
nú er hátíðasalúr skólans hefur
íslenzkur manndómur risið hæst.
Þar mótmælti Jón Sigurðsson í
nafni alþjóðar gerræði útlendra
yfirgangsmanna og gervöll þjóð-
in tók undir mótmæli hans. Jón
Sigurðsson og samtímamenn
hans kunnu að hugsa skýrt, þótt
vanda bæri að höndum og þeir
höfðu einurð og manndóm til að
standa við orð sin, þrátt fyrip
ógnir og ofurefli.
Það er hlutverk þeirra sam-
taka, sem nú verða mynduð, að
kenna þeim sem þess þurfa
með, að hugsa skýrt andspænia
ógnum vetnisvopna og herstöðva.
Og jafnskjótt munu útlenzkir
hermenn verða á bak og burt
af íslandi“.
Að verða pólitískur
draugur
Næstur talaði Sveinn Skorrí
Höskuldsson mag. art. í upp-
hafi máls síns minnti hann á
fornar sögur af draugum er
ekki létu sér nægja að taka
ofan húfuna heldur tóku ófarl
andlitið, jafnvel höfuðið. Kvaðst
hann ekki skilja hvernig stjóm-
málaforingjar gætu hlaupið frá
stefnumálum og heitum sínum
án þess að verða slíkir pólitísk-<
ir draugar, sem hefðu tekið of-
an andlitið.
Þá varpaði liann fram þeirrl
spurningu hvort meta ætti menn
og þjóðir éftir höfðatölureglunni.
Það mætti fá öllum fsleriding-
um vinnu við diskaþvott á
Broadway, og þótt allir íslenzk-
ir karlmenn yrðu sendir í ein-
liverja af námum Krústjoffs
myndi hún bó ekki fullnýtt,
sagði liann. Frá höfðatölusjónar-
miðinu þætti tilvera fslendinga
skipta litlu. En skiptir Þá tilvera
okkar sem þjóðar engu?
íslenzk menning eða
diskaþvottur
Sveinn Skorri kvað íslendinga
aldrei verða metna eftir fjölda
Framhald á 11. síðu