Nýi tíminn - 08.09.1960, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 8. septenrber 1960 — NÝI TÍMINN — (í
k ú gera IsEand að stöð fyrír
iðrfbi
Eyic^r seEdar
Slik stoS myndi gera landió aS skofmarki eldflauga hefur keyPt
i r I o I , r I • o 11 • i ii eyjarnar, bæði Heimaey og út-
/ fyrstu lotu ef fil ofriöar kœmi mihi storveldanna \ eyjar. af rikinu iyrir e™ min
ón króna. Var afsal fyrir lanci-
Ljóst er að bandaríska herstjórnin hugsar sér nú til áherzla sem Bandaríkjastiórn Oft er því þörf en nú er . ... ...
........ „ , v .... mu lagt íram a bæiarstjornar-
einhvers hreyfmgs her a landi, og likur benda til aö þaö leggur a að efla kjarnorluikaf-, nauðsyn, að engmn liggi a liði
sem fyrir henni vakir sé að gera ísland aö stöö fyrir bátaflota sinn og skrif ís-jsínu í baráttunni sem háð er iundl 1 Eyjum 1 íyrradag. A
kafbáta ætlaöa til aö skjóta eldflaugum hlöönum kjarn- lenz‘kra stjórnarblaða, því aðjfyrir því að bægja ófriðarhætt- bærinn þá allar eyjarnar, nema
orkusprengjum. . -* ...........- ‘ - ' 1. ',A'” .. ........
Blaðið útlistaði
Strax eftir að ljost varð að J(oma sjÓherS boðuð
kjarnorkuknúðir kafbátar bún-
ir vetnissprengjueldflaugum
myndu verða eitthvert skæð-
asta vopn sem Bandaríkin ráða
yfir, vitnaðist það - hingað til
Morgunblaðinu hefur ekki síð- j unni frá íslandi með því að fáar lóðir sem ríkið heldur í oe
ur orðið tíðrætt um Polaris-1 losna fyrir fullt og allt við er- nokkrar sem verið hafa einstak-
eldflaugarnar en Álþýðublað-1 lenda hersetu. lingseign um langa hríð.
inu, þótt það hafi ekki eins |
hvernig ' opinskátt tengt tilkomu þeirra---------------—--------------------------------------------
bandaríska herstjórnin hefur hernaðaraðstöðu Bandaríkja
með tilraunum komizt að þeirri ^ manna á íslandi, hljóta að j ^
niðurstöðu að kjarnorkukaf- ■. verða öllum Islendingum al
lánds að bandarískir herfor- j bátar búnir Polaris-eldflaugum varlegt umhugsunarefni.
ingjar 'hefðu augastað á Islandi sem leynist undir ishelli Norð-
Avarp þingvaSbfondar ti! IsEendinga
sém stöð fyrir þessi múgmorðs-
tæki.
Heimsókn og Alþýðu-
hlaðsfrétt
ur-Isliafsins séu það vopn sem
Bandaríkin geti helzt reitt sig
Framhald af 1. síðu.
Sé það rétt að bandaríska1
herstjórnin sækist eftir stöð!
i fyrir kjarnorkukafbáta sína á sér ljóst, að sjálf tilvera hennar og menning er í veði, ef her-
á í eldflaugakapplilaupinu við f „ . , ,
Sovétríkin Enda þótt það veri!islancil’ er memi va fynr dyr- stöðvasamningnum við Bandarikin verður ekki sagt upp hið
ekki tekið fram í blaðinu, er ■Um lslenzku þjóðafinnar en bráðasta. Vér brýnum fyrir henni að gera sér ljóst, að hún
nokkru sinni fyrr. Gereyðing- er iengur óhult í landinu, við friðsöm störf sín til
ljóst að þessi nýi vopnabún-
aður breytir því aðeins hern-
aðarþýðingu íslands að liér séu
bækistöðvar fyrir kjarnorku-
ríska landhersins héðan, var
það haft eftir talsmönnum her-
stjórnarinnar í bandarískum
blaðafréttum, að fyrirhugað
væri að sjóliðsr kæmu í stað-
inn.
’ Nú hefur ýmislegt gerzt sem
vekur grun um að bandar'iska
herstjórnin hafi tekið upp hug-
myndina um stöð fyrir kjarn- kafbáta
orkukafbáta á Islandi. Þetta
má ráða bæði af athöfnum
Bandaríkjamanna sjálfra og
skrifum málgagns Guðmundar
I. Guðmundssonar utanríkis-
og varnarmálaráðherra.
Eins og skýrt var frá seint
í síðasta mánuði komu þá hing-
að í heimsókn tveir af æðstu
mönnum Bandaríkjanna hjá
herstjórn A-bandalagsins. Þeir
voru Randolf Burgess, full-
trúi Bandaríkjanna í fastaráði
bandalagsins, og Leon Johnson,
næstráðandi alls flughers
bandalagsins. Þeir áttu hér við-
ræður við íslenzka ráðamenn. | Sourning sem íæst ekki
Um svipað leyti og þessir sVdrdð
bandarísku gestir komu lýsti j .
Alþýðublaðið því yfir í rosa-! 1Tm sama leyti og hinir
fyrirsögn að hernaðarþýðing bandarísku mektarmenn voru
Islands hefði vaxið stórkost-j hér á ferð Alþýðublaðið
lega. Sú fullyrðing var rök-,birtl fréttina um lmrnaðarþyð-
studd með tilkomu bandarísku, in»u lslancls og kjarnorkukaf-
Polaris-eldflauganna, sem eru j hatana> Sekk bardarískt lið ó-
ætlaðar til að kafbátar geti, v®nt á land norður á Skaga
og reisti þar radarstöð á Digra-
múla. Bjuggust hermenn um
til dvalar og virðist sem um'
meiriháttar athuganir sé að.
ræða. Einmitt á þessum slóð-!
um, vestur og norður af Skaga,
varð í sumar vart við banda-
rískan kafbát, sem fór inn í ís-“
lenzka landihelgi ! heimildar-1
, I leysi. Eftir að Þjóðviljinn hafði
að kafbáturinn var
arliættan, sem vofað hefur yfir
íslendingum undanfarin ár
vegna herstöðvanna 'i landinu, |
yrði þá að gereyðingarvissu,!
sjávar og sveita, heldur er land hennar orðið hernaðai-
aðili í átökum -stórvelda og skotspónn í fremstu vdglínu,
ef til styrjaldar dregur. Vér bendum á að þung ábyrgð
ef til kjarnorkustyrjaldar kæmi.!hvilir á Þeim möunum> sem beita sér §egn ÞVi> að Þessari
Eldflaugarnar og ekki sízt ógnþrungnu hættu sé bægt frá þjóðinni.
Nú hafa bandarísk herskip ., ’ ...
. 1 . stoðvar kafbata sem bumr eru !
ocn ía íer nLina as a 3æ ci j lainum langdrægu Polaris-eld- l.Iér skorum á Alþingi og ríkisstjórn Islands að segja upp
stoð ur'dsnfsrin fn* G'i 1 i
,. . , flaugum, yrðu þýðingarmestu ,,herverndarsamningnum“ svonefnda við Bandaríkin þegar í
lysmgar bandariskra blaða x
fyrrahaust bentu til að á því -f, fyrstu skotmorkln 1 stJrr staö og leyfa ekki framar herstöðvar á Islandi.
. . , v , . e old milli storveldanna. Að þeim1
væri fyrirhuguð breyting. Þeg-
ar tilkynnt far brottför banda-
\rði beint fyrstu og aflmestu ¥Tér skorum á alla Islendinga að sameinast um kröfuna um
kjarnorlaisprengjunum^ born- V b„Hf6r herslns ævaraníi Mutleysl lsIands.
um 1 mark af ytrustu ná-
kvæmni af eldflaugum sem
engar varnir eru til við Til-1 \I^r< lslenzkir karlar og konur, úr öllum stéttum, úr öllum
vera íslenzku þjóðarinnar get-i ' úokkum, strengjum þess heit á helgasta sögustað Islands,
ur riðið á því hvort slíkt skot- Þingvelli, að beita til þess kröftum vorum og áhrifum hvert
* ‘ | ’
mark er að finna í landi henn- i sínu byggðarlagi, að sú krafa nái fram að ganga sem allra
ar eða ekki. fyrst.
skotið þeim úr kafi.
Vilja biskups-
sefur í SkálhoEti
Á aðalfundi Prestafélags
Suðurlands var samþykkt sannað ,
„áslíorun til kirkjuþings og handariskur, skyrði ntanrlkls-;
bskups um að vinna að því ráðuneytið frá að hanu hefði
að fyrir næsta alþing verði,ve!!ð ”á rannsóknarsiglingu “
lagt frumvarp um Skálholt1
Fregn Þjóðríljans af land-
____ bh kupssetur og miðstöð , göngunni á Skaga varð til þess
fyrir kirkjulegt starf, með að Það uPPlystist, að Banda;
ríkjamenn voru þar einnig á
h'iðsjón af þeiríi tillögum, sem
fram liafa komið á synodus-
fundum prestafélagsins.
Fundurirm var lxaMinn fyrir
hálfum mánuði, en aðalum-
ræðuefni hans var fermingar-
urdirbúningurinn. Áður en
fundi lauk var kjörin 3ja
mauna nefnd til að athuga
þetta mál og undirbúa m.a.
smárit um ferminguna. I
•nefndina voru kjörnir Jóhann
Hannesson, Magnús Guðjóns-
son og Gunnar Árnason.
Stjórn félagsins var endur-
kjörin en hana skipa: S’gurð-
ur Pálsson formaður, Sveinn
Ö^mundsson og Garðar Svav-
arsson.
ferð án þess að hafa aflað
heimildar íslenzkra stjórnar-
valda eða s'kýrt þeim frá fyr-
irætlunum sinum. Þjóðviljinn
þráspurði um tilgang hinna
bandarísku hernaðarfram-
kvæmda þarna nyrðra, og skor-
aði á ríkisstjórnina, að afla sér
= 1 sumar hefur verið unnið
= að uppgreftri bæjarrústa
5 ur.dir fjallinu skammt fyr-
5 ir vestan Húsafell. Þorkell
5 Grímsson og Gisli Gestsson,
= starfsmenn Þjóðminjasafns-
vitneskju um máliö væri benni ^ jnS( imfa iaaft umsjón með
ekkí til að dreifa í þeim her-
búðum, en engin svör hafa
fengizt.
Oít var þörí . . .
Þessi umsvif bandarískra
hermanna og hemaðarforkólfa
hér á landi í sumar, hirí mikla rillllilllllllllllllllllllltltllllllllllllllliltlllllllllilllllllliiitllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllll
= verkinu. Þarna voru all-
E miklar rústir forns bæjar,
E sem sennilega hefur lagzt
E í eyði um siðaskipti, og er
r helzt ætlað, að þetta séu
5 tættur Reyðarfells, sem um hann lagðist i, eyði í eldgosi
= getur í fornum heimildum. 1362, að þessu sinni er ráð-
E Uppgreftri er enn ekki svo izt á nokkru yngii rústir.
langt komið, að endanlegar
niðurstöður séu fengnar
um aldur bæjarins og gerð.
Þessi upþgröftur mun
vera einn liður í umfangs-
miklu rannsóknarstaríi
þjóðniinjavarðar og manna
lians .á íslenzkum híbýlúm
á s.íðari liluta niiðalda.
llaustið 1957 var Iokið við
uppgröft og rannsóknir bæj-
arins Grafar í Öræfmn, en
Ferðamenn, sem átt hafa
leið um Húsafell í sumar,
hafa almennt talið, að hin-
ir leyndardómsfullu forn-
fræðingar væru að leita
beinanna hans Sörla, sem
var heygður, Húsafells i
túni, en heldur munu þeir
félagar hafa fundið fátt
hrossbeina hingað til.
★
Myndin: Séð yfir rústir
bæjarins að Reyðarfelli.
Húsafell í baksýn. (Ijósm.
Björn Þorsteinsson).
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii