Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Page 365

Síðastliðið haust var boðin út viðhaldsdýpkun í Landeyjahöfn. Haft var samband við alla
þekkta dýpkunarverktaka í N-Evrópu, 18 talsins. Aðeins sex gáfu tilboð. Ekkert þeirra
skipa sem boðin voru töldust henta einstaklega vel í verkið, enda ekki um auðugan garð
að gresja í dýpkunarskipum sem uppfylla það að vera öflug, lítil og afkastamikil. Hag-
kvæmasta tilboðið var frá íslenska gámafélaginu, það bauð lægst en um fjörutíu ára
gamalt dýpkunarskip, Skandiu. Skipið kom til landsins í febrúar og gekk dýpkun erfið-
lega vegna veðurs og tíðra bilana. í útboðsskilmálum var miðað við að dýpkað yrði í allt
að 2ja metra ölduhæð en sl. vetur voru innan við 25 dagar frá byrjun febrúar til aprílloka
sem ölduhæð var undir þeim mörkum en í meðalárferði eru dagarnir tvöfalt meiri.
Dýpkunarefni í hafnarmynni er oftast einskorna sandur sem auðvelt er að dæla, en í
rennu innan við ytri garða er gosaska. Askan er léttari en sandurinn og berst lengra inn í
höfnina. Seinlega hefur gengið að dæla öskunni þar sem hún sest illa í lest skipsins heldur
flýtur út. Frá því að dýpkun hófst í apríl 2010 er búið að fjarlægja um 600 þúsund
rúmmetra af sandi og ösku. Fyrirsjáanlegt er að dýpka þarf árlega fyrir Herjólf a.m.k. 200
þúsund rúmmetra en fyrir grunnristari ferju þyrfti að dýpka um einn þriðja af því.
Kostnaðar- og tímaáætlanir
Þegar framkvæmdum lýkur í Landeyjahöfn 2014 er áætlað að heildarkostnaður, án vegar,
verði um 3,8 rúilljarðar á verðlagi ágúst 2011. í samgönguáætlun 2007-2010 var áætlað að
heildarframkvæmdarkostnaður, án vegar, yrði rúmir 5,2 milljarðar króna, þannig að
kostnaður við byggingu hafnarinnar kemur til með að verða 1.400 m.kr. lægri en áætlanir
gerðu ráð fyrir. Má rekja þetta til m.a. hagstæðs tilboðs Suðurverks og áhættugreiningu.
í framkvæmd þar sem ýmislegt getur farið á annan veg en í upphafi var lagt upp með er
nauðsynlegt að gera áhættumat. Þar sem áhætturnar eru taldar upp, líkurnar á hverri
áhættu metnar og áætlaður kostnaður við hverja áhættu og með byggingarkostnaði er þar
með kominn fram væntanlegur kostnaður verks. Annað sem þarf að leggja mat á í slíkri
framkvæmd er mannlegi þátturinn. Aætlaður var að kostnaður vegna viðhaldsdýpkunar
yrði innan við 50 m.kr. á ári. Sá kostnaður verður um fjórfalt meiri á komandi árum ef
djúpristuð ferja eins og Herjólfur heldur áfram að sigla milli lands og eyja.
í verkáætlun frá 2006 og 2007 var gert ráð fyrir að vígja mannvirkið í júlí 2010 og gekk það
eftir. Kosmaðar- og tímaáætlanir verksins stóðust.
Niðurstaða
• í meginatriðum gekk verkið vel þrátt fyrir eldgos og bankahrun. Má það fyrst
og fremst þakka dugnaði verktaka og þá sérstaklega Suðurverks.
• í útboði voru verktökum gefnar frjálsar hendur um val á aðkomu og
verktilhögun innan þess ramma sem umhverfismatið setur og stjórnvöld.
• Verki var skipt niður í nokkur útboðsverk og verkefnisstjórnun var í höndum
verkkaupa en ekki eins aðalverktaka. Með því að skipta verkinu niður í nokkur
útboðsverk skapaðist möguleikar á að laga hönnun að breyttum aðstæðum.
• Við gerð kostnaðar- og verkáætlana í verkum sem eru unnin við erfiðar
aðstæður er nauðsynlegt að gera áhættumat og áætla viðbótarkostnað sem
gæti orðið ef hlutirnir fara á annan veg en að var stefnt.
• Erfiðleikarnir við nýtingu Landeyjahafnar má rekja til annars vegar dýpis og
hins vegar siglinga Herjólfs.
• Vandræði með siglingar Herjólfs má rekja til djúpristu hans og að mati sumra
skipslögunar.
Tækni- og vísindagreinar i 363