Neytendablaðið - 01.12.2001, Blaðsíða 8

Gjaldmiðilsskipti í Evrópu
Evran og
íslenskir
neytendur
Um áramótin tekur evran
formlega við af þeim gjald-
miðlum sem hún leysir af
hólmi. Þá verða evruseðlar og
evrumynt sett í umferð og
tími tveggja mynta hefst í
þeim tólf ríkjum sem hafa
sameinast um að taka upp
evruna.
Þessi myntbreyting á eftir
að hafa mikil áhrif í þeim
ríkjum sem taka upp evruna,
en einnig annars staðar, þar á
meðal hér á Islandi, enda eru
evrulöndin meðal stærstu við-
skiptalanda okkar. Ríkin tólf
sem hafa ákveðið að taka upp
evruna eru Austurríki, Belgía,
Finnland, Frakkland, Grikk-
land, Holland, írland, Ítalía,
Lúxemborg, Portúgal, Spánn
og Þýskaland.
Hægt að skipta í takmark-
aðan tíma
Frá 1. janúar 2002 verður í
takmarkaðan tíma hægt að
skipta seðlum og mynt í
gömlu gjaldmiðlunum í evrur
á þeim stöðum sem hvert
evruríki tilgreinir. Gömlu
gjaldmiðlamir og evran verða
yfirleitt í samhliða notkun
sem lögeyrir til og með 28.
febrúar 2002. Frá þeim tíma
verður ekki lengur hægt að
nota gömlu gjaldmiðlana tólf
sem greiðslumiðil. Þó er gert
ráð fyrir að seðlabankar evru-
ríkjanna skipti eigin gjald-
miðlum (seðlum) í evrur án
þóknunar a.m.k. til ársloka
2012.
Hér á landi eru það ís-
lenskir viðskiptabankar og
sparisjóðir sem sinna þessari
þjónustu. Meginástæðan er sú
að Seðlabankinn annast ekki
þau bankaviðskipti við ein-
staklinga og fyrirtæki sem
samkvæmt lögum, venju eða
eðli máls teljast verkefni lána-
stofnana og annarra fjármála-
stofnana. Almenn gjaldeyris-
viðskipti við einstaklinga og
fyrirtæki falla þar undir.
íslenskir viðskiptabankar
og sparisjóðir hafa gefið út
kynningarbækling um áhrifin
af upptöku evrunnar. Þar
hvetja þeir viðskiptavini sína
til þess að skipta sem fyrst í
íslenskar krónur þeim seðlum
sem verða teknir úr umferð
eftir 1. janúar 2002 eða leggja
þá inn á evrureikning. Upp-
lýsingar um kostnað sem
þessu fylgir verða veittar hjá
viðkomandi lánastofnunum.
Eftir 1. janúar 2002 verður
hægt að skipta eldri gjald-
miðlum evruríkjanna (seðl-
um) í evrur hjá íslenskum
viðskiptabönkum og spari-
sjóðum. Ekki liggur fyrir
hversu lengi þetta verður
hægt. Bent hefur verið á að ef
beðið verður með að skipta
seðlunum fram yfir áramót
gæti það haft í för með sér
aukinn kostnað. I stað þess að
skipta seðlunum í íslenskar
krónur má leggja þá inn á
gjaldeyrisreikning í evrum.
Aukakostnaöur
eftir áramót
Ljóst er á þessu að það borgar
sig að skipta í banka sem fyrst
gjaldmiðli frá evruríkjum,
setja hann inn á gjaldeyris-
reikning eða fá hann greiddan
út í íslenskum krónum því bú-
ast má við að ef beðið er fram
yfir áramót þurfí að greiða
aukakostnað við að skipta
gjaldeyrinum. Sama gildir um
ávísanir í gömlu gjaldmiðlun-
um, þeim er best að skipta
fyrir I. janúar 2002.
I flestum evruríkjunum
verður ekki hægt að nota
gömlu myntina í viðskiptum
eftir 28. febrúar 2002. Undan-
tekningarnar eru Frakkland
þar sem miðað er við 17. febr-
úar og Irland 9. febrúar.
Afram verður þó hægt að
skipta gömlu myntinni í
bönkum í þessum löndum
fram eftir árinu, mislengi eftir
löndum, í Frakklandi, Lúxem-
borg, Portúgal, Spáni og
Þýskalandi til júnfloka 2002
en í Belgíu og Hollandi til
ársloka 2002. ítalir hafa ekki
enn ákveðið hversu lengi
verður hægt að skipta yfir í
evrur og í Austurríki, Finn-
landi, Grikklandi og Irlandi
hefur hver banki sjálfdæmi
um hversu lengi hann skiptir
gömlu myntinni.
I bæklingnum sem bank-
arnir hafa gefið út hér á landi
segir að hægt verði að skipta
gömlu gjaldmiðlunum í ein-
hvern tfma eftir I. janúar
Það borgarsig að
skipta gömlu gjald-
miðlunum í evrurfyrir
áramót því búast má
við aukakostnaði eftir
1. janúar2002
2002, en eins og fram hefur
komið hefur það sennilega
einhvern aukakostnað í för
með sér að bíða fram yfir ára-
mót. Ekki er sagt neitt um það
hversu lengi verður hægt að
skipta gjaldmiðli en sam-
kvæmt upplýsingum Neyt-
endablaðsins úr bankakerfinu
telja menn að miðað verði við
febrúarlok eins og í flestum
evruríkjanna.
Ávísanir, ferðatékkar...
Ávísanir sem gefnar eru út í
gömlu gjaldmiðlunum eftir 1.
janúar 2002 teljast ógildar.
Innlendir gjaldeyrisreikn-
ingar í gömlu gjaldmiðlunum
breytast sjálfkrafa í evrureikn-
ing 1. janúar 2002 þannig að
neytendur þurfa ekki að hafa
áhyggjur af þeim. Hægt er að
fá þeim breytt fyrir áramót
óski fólk eftir því. Sumir eiga
marga gjaldeyrisreikninga í
ólfleum myntum og gætu þeir
notað tækifærið og sameinað
þá í einum evrureikningi.
Ferðatékkar í gömlu gjald-
miðlunum gilda áfram í ótak-
markaðan tíma og fellur ekki
sérstakur aukakostnaður á að
skipta þeim eftir 1. janúar
2002.
Lán í gömlu gjaldmiðlun-
um breytast sjálfkrafa í evru-
lán um áramótin og enginn
aukakostnaður fellur á lántak-
andann við það. Það eina sem
breytist er að upphæðin er
umreiknuð í evrur.
8
NEYTENDABLAÐIÐ - desember 2001