Bændablaðið - 14.11.2000, Qupperneq 2

Vinna halin við
hðnnun kennslu- ng
rannsóknaijóss á
Hvanneyri
Hafín er vinna við hönnun
kennslu- og rannsóknafjóss við
Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri (LBH). Undirbún-
ingshópur með fulltrúum
Rannsóknastofnunar Landbún-
aðarins, Bændasamtökum ísl-
ands, Landssambandi kúa-
bænda, auk LBH skilaði skýrslu
um markmið fjóssins 16. feb.
2000. Þar segir meðal annars að
megin markmið verkefnisins sé
„...að efla og bæta aðstöðu til
kennslu, rannsókna og þróunar-
starfs í nautgriparækt á
tslandi...“. Síðan er skilgreint
tjórskipt hlutverk fjóssins:
Kennsla, rannsóknir, sýningar-
aðstaða og almennur rekstur.
Grunnskipulag fjóssins er að
taka á sig nokkuð ákveðna mynd.
Um er að ræða lausagöngufjós
með legubásum og gegnumgang-
andi fóðurgangi. Ekki er stefnt að
verulegu uppeldi nauta, en mikið
lagt upp úr góðum aðbúnaði kálfa
og kvíga; meðal annars eru
legubásar fyrir kvígur, og gert ráð
fyrir að hægt sé að viðra bæði
kvígur og kýr daglega allt árið.
Nýlega var tekin endanleg
ákvörðun um val á mjaltatækni.
Akveðið var að. ekki væri ráðlegt
að byggja fjósið eingöngu með
fúsmjaltakerfi í huga. Aðal ástæð-
an er sú að nauðsynlegt er, enn um
sinn og í fyrirsjáanlegri framtíð, að
kenna bændaefnum vinnubrögð
við mjaltir. Því verður fjósið
hannað sem hefðbundið mjalta-
básafjós. Hins vegar er Ijóst að
mörgum spumingum er ósvarað
um hentugleika fúsmjaltakerfa við
íslenskar aðstæður; notkun sumar-
beitar, vinnuþörf og vinnubrögð,
auk nýtingar á þeim gögnum sem
kerfin safna. Vegna þessa er stefnt
að því að setja upp mjaltara í
fjósinu til athugunar og prófunar,
fáist til þess stuðningur úr rann-
sóknasjóðum.
Stefnt er að því að hönnunar-
vinnu ljúki upp úr áramótum og að
framkvæmdir hefjist næsta sumar,
svo fremi sem nægar fjárveitingar
fáist.
Hugmyndir um staðsetningu
fjóssins eru nokkuð mótaðar, en að
þeirri ákvörðun hafa komið
allmargir aðilar. Sú tillaga sem nú
er unnið eftir hjá landslagsarkitekt
LBH, er að fjósinu verði fundinn
staður á svokölluðum Fjárhúsflöt-
um. Þannig fellur fjósið inn í þann
kjama landbúnaðarbygginga sem
þar standa fyrir.
Torfi Jóhannesson
■i
Guðmundur Halldórsson, skordýrafræðingur hjá Rannsóknastöð
Skógræktar ríkisins, flutti erindi á aðalfundi Landssamtaka skógar-
eigenda í ágúst s.l. um plöntusjúkdóma og meindýr. í erindinu
fjallaði hann um ýmsa sjúkdóma í trjáplöntum sem hafa borist
hingað til lands undanfarin ár og velti fyrir sér hvaða áhrif þeir
kunna að hafa í skógræktinni.
Að sögn Guðmundar hafa
þónokkrir sjúkdómar í trjágróðri
borist hingað til lands á und-
anfömum árum. Fyrst skal telja
gljávíðiryð sem skaut fyrst upp
kollinum í Hornafirði 1994 og hef-
ur fundist um mestallt sunnanvert
landið, allt vestur á Akranes.
„Þessi sjúkdómur hefur reyndar
fyrst og fremst áhrif í görðum en
skiptir engu máli í skógrækt út af
fyrir sig.“
Annar sjúkdómur er asparryð
sem barst hingað í fyrra og fannst
þá á Selfossi og í Hveragerði.
„Þessi sjúkdómur hefur ekki
breiðst mikið út en hefur þó fund-
ist í Þrastarskógi og í Þorlákshöfn.
Þessi sjúkdómur víxlar milli lerkis
og aspar, sem þýðir að hann verður
að berast úr lerkinu yfir í öspina til
að valda tjóni en gerir samt lerkinu
ekkert illt. Yfirleitt er lerki og ösp
ekki gróðursett hlið við hlið í
skógrækt þannig að þar skiptir
þetta ekki miklu máli.“
Af öðrum sjúkdómum nefnir
Guðmundur nálafallssýki í lerki
sem er útbreidd á Suðurlandi. „Það
virðast vera nokkrar skemmdir eft-
ir hana í ár og í uppsveitum Suður-
lands ber dálítið á trjám sem
virðast hafa drepist af völdum
þessa sjúkdóms. Þessi sjúkdómur
skaut einnig upp kollinum í
gróðrastöð á Fljótsdalshéraði og Cr
reyndar aðallega þekktur erlendis t'
gróðrastöðvum. Þetta hefur orðið
til þess að menn hafa verið í meiri
vafa um lerkiræktina á Suður- og
Vesturlandi en menn hafa reyndar
ekki verið með stórfelldar áætlanir
um lerkirækt þar eins og annars
staðar. Það bendir margt til þess að
rússalerki og síberíulerki dafni
ekki vel þar enda er mest hætta á
slíkum sýkingum þar sem saman
fara hlý og rök sumur eins og ger-
ist sunnanlands og vestan. A
Norður- og Austurlandi er slíku
hinsvegar ekki til að dreifa og því
mun minni hætta á að nálafallsýkin
valdi usla í þeim landsfjórðung-
um.“
Guðmundur nefnir einnig að
nýlega kom til landsins
ryðsjúkdómur á rauðgreni sem
hefur stungið sér töluvert niður í
uppsveitum á Suðurlandi og hefur
einnig fundist í Skorradal og undir
Hafnarfjalli. „Það er ekki vitað
hvað verður úr þessum sjúkdómi
en það er þó þekkt frá Noregi að
hann getur verið slæmur þar sem
rauðgreni á erfitt uppdráttar. Við
höfum séð merki um að rauðgreni
dafnar víða ekki sérlega vel hér á
landi og því óttast maður að þetta
geti orðið til vandræða."
Guðmundur nefnir einnig að upp
hafi komið nálafallssýki í
rauðgreni á Vesturlandi. Þetta
skapi áhyggjur af rauðgreninu auk
þess sem rauðgreni hefur nokkuð
verið að drepast, sérstaklega í
Haukadal og Þjórsárdal. Ekki sé
vitað um orsökina fyrir því en þó
er talið fullvíst að hvorugur þess-
ara sjúkdóma eigi sök á því.
Guðmundur giskar á að hátt í 5%
rauðgrenis hafi drepist af völdum
sjúkdóma í Haukadal sem geri það
að verkum að enn meiri ástæða sé
til að hafa áhyggjur af því.
Guðmundur segir að
plöntusjúkdómar séu að verða
töluvert meira vandamál nú en
áður. „Fyrir nokkrum árum voru
meindýr aðalvandamálið í
skógrækt. Þó voru ekki nema 5-10
tegundir af meindýrum fyrir hendi
og flestar þeirra innfluttar. Það var
hins vegar lítið um sjúkdóma aðra
en þá sem hafa verið landlægir hér
öldum saman. Þetta er því vaxandi
vandmál.“
En það er hægt að takast á við
þennan vanda. „Við fengum á
síðasta ári styrk til rannsókna á
ryðsjúkdómunum í ösp og gljávíði.
Þær rannsóknir eru gerðar í sam-
starfi við Dr. Halldór Sverrisson
plöntusjúkdómafræðing á
Rannsóknastofnun Landbúnaðar-
ins og Dr. Guðríði Gyðu
Eyjólfsdóttur sveppafræðing á
Náttúrufræðistofnun íslands, Ak-
ureyrarsetri. Fyrstu niðurstöðurnar
eru nú komnar í hús en þær eru úr
klónatölun á ösp á Suðurlandi,
nánar tiltekið úr tilraunareit á
Böðmóðsstöðum. Þar eru um 40
klónar af ösp og þeir voru allir
smitaðir með asparryði í sumar.
Síðan var það skoðað og metið
hversu mikil sýking væri á hverju
einasta tré og það sýnir sig að
munurinn á klónunum með tilliti
til ryðs er mjög marktækur og
nokkrir klónar sleppa nokkuð vel.
Það skal tekið fram að ekki er
verið að stefna að fullkominni
mótstöðu en slæm reynsla er af
slíkum tilraunum í Evrópu. Við er-
um að leita að afbrigði sem hefur
mikið þol en þó ekki algert. Fyrstu
vísbendingar eru mjög góðar og
við munum halda þessum tilraun-
um áfram næsta sumar.“
Landbúnaðarráðuneytið og Hrossaræktarsamtök Suðurlands hafa
endurnýjað leigu SH á Stóðhestastöðinni í Gunnarsholti. Leigutími
er fimm ár og tekur gildi frá og með 1. janúar nk. í samningum segir
að leigan sé vegna „rannsókna á frjósemi íslenska hestakynsins og
þróunarverkefnis í hrossasæðingum." Undir samninginn rituðu þeir
Guðni Ágústsson, landbúnaðarráðherra, og Jón Vilmundarson, for-
maður HS.
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til
allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast
landbúnaði. Alls fóru 6.519 eintök í dreifingu hjá
íslandspósti um miöjan júlí. Bændablaðinu er dreift fritt til
þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst
áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar
kr. 3.800 en sjötugir og eldri greiða kr. 1.800.
Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 -
Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.) - Beinn sími ritstjóra:
563 0375 - Auglýsingastjóri: Eirikur Helgason - Beinn
sími auglýsingastjóra: 563 0303 -
Blaðamaður: Hallgrímur Indriðason. - Blaöstjóm:
Sigurgeir Þorgeirsson, Hörður Harðarson, Þórólfur
Sveinsson. - Netfang: bbl@bondi.is -
Umb.rot: Prentsnið - Prentun: ísafoldarprentsmiðja -
Nr. 123- ISSN 1025-5621
i stuttu
aáli
Stóðhestur í
Húsdýragarðinum í
vetur
Rétt er að hvetja bændur
sem eiga leið um
Reykjavík til að heimsækja
Fjölskyldu- og
húsdýragarðinn í
Laugardal. Starfsmennirnir
í garðinum hafa lagt sitt af
mörkum til þess að kynna
íslenskan landbúnað og
ber að þakka þeim það.
Þess má geta að eins og
undanfarin ár verður til
sýnis glæsilegur og
þekktur stóðhestur í
Húsdýragarðinum í vetur.
Það er Galdurfrá
Sauðárkróki sem hefur
vetursetu í garðinum og
gleðja augu gesta. Galdur
er fæddur Guðmundi
Sveinssyni 1986,
brúnskjóttur, undan Gusti
frá Sauðárkróki og
Hrafnhettu frá sama stað.
Hann hlaut sinn hæsta
einstaklingsdóm árið 1993,
þá sjö vetra,, með
aðaleinkunn 8,27, 7,95
fyrir sköpulag og 8,59 fyrir
hæfileika. Hann er nú í
eigu Huldu Katrínar
Eiríksdóttur. Galdur verður
hýstur nú á haustdögum,
en óvíst er hvort hann
verður notaður hér á
húsgangmáli næsta vor.
Auk Galdurs verða á húsi
hross í eigu
Húsdýragarðsins og kennir
þarýmissa lita, m.a.
brúnlitförótt, móvindótt og
móskjótt svo eitthvað sé
nefnt.
Nýr hrútur
Þá hefur Húsdýragarðurinn
fengið nýjan lambhrút í
stað hrútsins Þorra sem
drukknaði síðla sumars.
Arftaki Þorra hefur verið
nefndur Garpur. Garpur er
svartbíldóttur frá
Broddanesi á Ströndum.
Hraði snigilsins
Hugtakið „hraði snigilsins"
hefur einkum verið tengt
Guðna Ágústssyni
landbúnaðarráðherra og í
ræðu sem hann hélt við
opnun Garðyrkjumið-
stöðvarinnar að Reykjum í
Ölfusi tengdist hann joessu
hugtaki enn órjúfanlegri
böndum, en í ræðunni
sagði hann m.a.: „Það sem
einkennir góða
stjórnmálamenn er að þeir
vita hvaða mál eiga að fara
á hraða snigilsins og hvað
ekki. Mörg mál leysast
nefnilega af sjálfu sér ef
þau fá að fara á þeirri
ferð!“ Þá er að sjá hvaða
mál fá að fara á hraða
snigilsins í ráðuneytinu...