Bændablaðið - 13.03.2001, Blaðsíða 10

10
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. mars 2001
Þessar leiðbeiningar eru engan
veginn tæmandi, en ég vona að
þær komi að gagni. Lestu aðeins
þær leiðbeiningar sem fjalla um
þann þátt sem verið er að vinna í
hverju sinni en ekki allar leiðbein-
ingarnar í einu.
Frestur bænda til að skila
framtali er til 26. mars 2001. Hægt
er að sækja um framlengdan frest
til 9. apríl.
Helstu leiðbeiningar:
l.Skattframtal einstaklinga 2001.
Leiðbeiningar með dæmum.
(RSK).
2. Leiðbeiningar um útfyllingu
landbúnaðarskýrslu 2000. (RSK).
3. Leiðbeiningar um útfyllingu
launamiða og launaframtals.
(RSK).
4. Vefsíða RSK er rsk.is
Inngangur
Þá er komið að því enn á ný að
fylla út landbúnaðarframtalið í því
formi sem það er nú. I smíðum er
nýtt framtal og bændur geta valið
um hvort þeirra er notað. Nýja
framtalið er mikið breytt og ekki
lokið þegar þetta er skrifað. Því
verður ekki fjallað um það hér en
eingöngu notast við það gamla.
Fyrsta síða gamla landbúnaðar-
framtalsins er nokkuð breytt en
aðrar síður að mestu óbreyttar.
Þeim sem vilja kynna sér nýja
framtalið skal bent á að hafa sam-
band við skattstofuna. Nýja form-
inu verður ekki dreift til bænda.
Lögaðilar eru skyldugir til
þess að nota rekstrarframtalið
RSK 1.04. Sjálfstætt starfandi ein-
staklingar aðrir en bændur verða
að nota þau form sem í boði eru.
Einstaklingar sem eru ekki með at-
vinnurekstur að neinu marki geta
talið fram á netinu. Bændur geta
ekki nýtt sér veraldarvefinn.
Nýlegar breytingar
1. Nýtt. Mat á búfé til eignar er
breytt. Bætt hefur verið inn
„Verðlaunuð kynbótahross á 5.-
13. vetri“. Hross eru nú flokkuð í
tíu flokka. Nýir og nýlegir flokkar
eru fulltamin hross, önnur
reiðhross, kynbótahross og
verðlaunuð kynbótahross. Allir
þessir flokkar miðast við aldur 5 til
13 vetra. Flokka þarf hrossaeign
samkvæmt þessu.
Naut eru nú talin með holda-
kúm en ekki geldneytum. Hafi
naut verið flokkuð með geldneyt-
um skal færa þau milli flokka bæði
í ársbyrjun og árslok. Grísir eru nú
settir í einn flokk en voru í tveimur
flokkum áður. Aðrar breytingar
skýra sig sjálfar. Skattmati á búfé
hefur einnig verið breytt nokkuð.
2. Nýtt. Kaup á bústofni.
Kaupverð á keyptum bústofni má
nú færa til gjalda sé kaupverð á
grip undir 128.697 kr. Telji bónd-
inn að það sé hagstæðara að fyrna
kaupverðið er það heimilt. Fyrning
kaupárið skal þó aldrei vera lægra
en skattmat RSK. Bústofn fymist á
ftmm árum með jöfnum árlegum
fyrningum með þeirri undantekn-
ingu að fyrning fyrsta árið skal
aldrei vera lægri en skattmat eins
og áður segir. Ef árleg fyrning er
hærri en skattmat er árleg fyrn-
ingarprósenta 20% öll árin. Ef
skattmat er hærra en árleg fyrning
verður að hækka fyrninguna í
skattmat. Árleg fyrning eftir fyrsta
árið verður þá 25% af kaupverði
mínus skattmat kaupársins. Keypt-
ur bústofn færist sem eign með
öðrum bústofni á fyrstu síðu land-
búnaðarskýrslu eins og verið hef-
ur. Bókfært verð fyrnanlegs bú-
stofns færist til eignar eins og
framleiðsluréttur. Eldri regla um
færslu á keyptum bústofni er í
fullu gildi, en það er í síöasta
sinn. Það má sem sagt velja um
það hvor aðferðin er notuð þetta
árið. I dæminu sem hér verður
tekið fyrir er nýja aðferðin notuð.
Bændur munu almennt nota þá að-
ferð að færá kaupverðið til gjalda
þar sem kaupverð á grip er al-
mennt undir 128.697 kr. Með
þessari breytingu eru kaup á stóð-
hestum eða öðrum kynbótagripum
færð á eðlilegan hátt á landbúnað-
arframtal.
3. Ef búrekstur er seldur í heilu
lagi eða hluta og nýr eigandi held-
ur áfram búrekstri má ekki telja
söluna til skattskyldrar veltu. Til-
kynna skal skattstjóra þessi eigna-
skipti þegar þau eiga sér stað.
4. I búvörusamningi um fram-
leiðslu sauðfjárafurða, sem tók
gildi um síðustu áramót, varbænd-
um gefinn kostur á að selja ríkis-
sjóði framleiðslurétt sinn
(greiðslumark í sauðfjárrækt) fyrir
15. nóv. 2000. Bændur gátu valið
um að fá greiðslu í einu lagi, á
tveimur árum eða á þrem árurn.
Helmingur söluverðs kemur til
tekna á þessu framtali og þar með
er máíið afgreitt skattalega.
Bændurn var gefinn kostur á því
að fá greiðsluna á þremur árum og
mega þá dreifa söluhagnaði á þrjú
ár að uppfylltum þeim reglum sem
um það gilda.
Sömu reglur gilda um sölu á
framleiðslurélli (greiðslumarki í
mjólk) milli bænda.
5. Söluhagnað sem myndast
við sölu á framleiðslurétti má
fyrna undir vissum kringumstæð-
um og einnig má fresta honum um
tvenn áramót. Þeir sem hætta
búskap og kaupa íbúðarhús til eig-
in nota geta fyrnt íbúðarhúsið um
söluhagnaðinn ef þeir hafa verið
alvöru bændur.
6. Upptaka nýrra búgreina.
Bændur sem fara í búháttarbreyt-
ingar samhliða sölu framleiðslu-
réttar mega lækka stofnverð nýrra
eigna á móti söluhagnaði. Nýja bú-
greinin verður þó að vera rekin á
jörðinni og tengist afnotum fast-
eigna á henni. Kaup á gröfu, vöru-
bíl eða þess háttar fellur ekki undir
þessa reglu.
7. Nýtanleg töp frá fyrri árum.
Töp áranna 1988, 1989, 1990,
1991 og 1992 falla niður frá og
með þessu framtali. Nú tekur átta
ára reglan við. Tap mun framveg-
is aðeins geymast í átta ár.
8. Jarðskjálftabætur sem
greiddar eru vegna altjóns fast-
eignar teljast söluverð hennar.
Tjónabætur vegna lausafjár-
muna sem notaðir eru í atvinnu-
rekstri eru skattskyldar á því ári
sem þær falla til. Aðrar jarð-
skjálftabætur í atvinnurekstri
færast til skuldar, ef viðgerðum er
ekki lokið. Þannig þarf ekki að
telja þær jarðskjálftabætur til tekna
sem greiddar eru, fyrir en lokið er
við að gera við skemmdir. Sá hluti
bótanna er færður til skuldar.
Tekjufærslu á tjónabótum skal
lokið innan þriggja ára frá því að
þær voru ákvarðaðar.
Tjónabætur v/skemmda á íbúð-
arhúsi og lausafjármunum sem eru
utan atvinnurekstrar eru ekki skatt-
skyldar.
9. Búnaðargjald er nú í þriðja
sinn innheimt af sýslumönnum eða
innheimtumönnum ríkissjóðs.
Búnaðargjaldið er 2,55%. Bændur
fengu áætlun um væntanlegt bún-
aðargjald fyrir árið 2000 með
síðasta álagningarseðli og áttu að
greiða þá upphæð á fimm
mánuðum sem var fyrirfram-
greiðsla og nú þarf að fylla út
framtal vegna búnaðargjalds. Þá
komast bændur að því hvort þeir
eiga inni eða skulda vegna
búnaðargjalds. Sjá síðar.
10. Greiða ber í lífeyrissjóð
undantekningalaust vegna greiddra
launa til einstaklinga sem orðnir
eru 17 ára eða eldri. Þá er miðað
við fæðingardag. Bændum ber að
halda eftir 4% af launum og skila
því til viðkomandi lífeyrissjóðs og
til viðbótar þarf að greiða 6% mót-
framlag til lífeyrissjóðsins. Mót-
framlag færist til frádráttar á land-
búnaðarframtal. Rétt er að geta
þess að sé greitt af launum ung-
Iings áður en hann verður 17 ára
skapar það ekki réttindi og líf-
eyrissjóðir eiga það til að hirða þá
peninga ef ekki er gengið eftir
þeirn.
11. Frádráttur frá tekjum vegna
fjárfestingar manna í hlutabréfum.
Þeir sem hafa hug á að fjárfesta í
hlutabréfum geta lækkað tekju-
skattinn. Heimilt er að draga frá
tekjum allt að 60% af verðmæti
keyptra hlutabréfa. Hámark frá-
dráttar er fyrir einstakling 80.000
kr. og fyrir hjón 160.000 kr. Ein-
staklingur þarf því að kaupa fyrir
133.333 kr og hjón fyrir 266.666
kr. til þess að fá hámarks skatta-
afslátt, því að 60% af 133.333 kr.
eru 80.000 kr. Þessi regla gildir í
nokkur ár. Skilyrði frádráttar er
einnig að viðkomandi eigi hluta-
bréfin yfir fimm áramót.
12. Skila má skattframtali ein-
staklinga á veraldarvefnum,
www.rsk.is
13. Bindandi álit. Leita má til
ríkisskattstjóra um álit í skatta-
málum, enda geti mál varðað veru-
lega hagsmuni þess sem eftir slíku
áliti leitar. Grunngjald er 10.000
kr. og getur hæst orðið um 40.000
kr.
14. Vaxtabætur er hægt að fá
greiddar fyrirfram ársfjórðungs-
lega. Aðeins þeir sem keyptu á
árinu 1999 og síðar njóta þessa
ákvæðis. Sækja þarf um að fá
fyrirframgreiðslu. Fyrirfram-
greiðslan er bráðabirgðagreiðsla.
15. Umsókn um lækkun vegna
námskostnaðar bama 16 ára og
eldri. Hámarkslækkun er 166.000
kr. miðað við að námsmaður sé
tekjulaus. Frá þessari fjárhæð
dregst 1/3 af tekjum námsmanns
og fellur alveg niður þegar tekjur
hans eru orðnar 498.000 kr.
Leiðbeiningar ríkisskatt-
stjóra, með dæmum, skýra
skattframtal mjög vel og því
ástæðulaust að fjalla hér um það
Starfshópur um framtöl og skattskil í landbúnaði
Ríkisskattstjóri skipaði starfshóp um framtöl og
skattskil í landbúnaði í september sl. Starfshópinn
skipa Jón Á. Tryggvason og Reynir Jóhannesson frá
embætti ríkisskattstjóra, Valur Haraldsson frá skatt-
stofu Suðurlands og Ketill A. Hannesson og Hrafnkell
Karlsson frá BÍ. Stjórn Bændasamtakanna óskaði eftir
því við skattayfirvöld fyrri hluta sl.árs að ákveðin atriði
er varða skattframtal bænda yrðu endurskoðuð s.s.
gjaldfærsla lífdýra og endurskoðun landbúnaðarfram-
tals og í kjölfar þess var vinnuhópurinn skipaður.
I desember skilaði hópurinn tillögum um
„gjaldfærslu á kaupverði lífdýra í landbúnaði“. í stuttu
máli gerir tillagan ráð fyrir að heimilað verði að
gjaldfæra kaupverð b'fdýra á kaupári að fullu ef verð
einstakra gripa er undir þeirri fjárhæð sem tilgreind er
í 41.gr. skattalaga (128.697 kr. v/2000). Ef verð er yfir
þessu marki verði heimilað að gjaldfæra kaupverð með
jöfnum fjárhæðum á fímm árum.
Reglugerðin sem inniheldur tillögur starfshópsins
var gefin út 5. mars sl. og gildir hún frá og með
rekstrarárinu 2001, en heimilt er að láta hana gilda
fyrir rekstrarárið 2000.
Það sem vekur athygli í þessu sambandi er að nú
virðist vera hægt að breyta þessari skattaframkvæmd
án lagabreytinga. Fagna verður þessari niðurstöðu, en
langan tíma hefur tekið að leiðrétta þessar ranglátu
reglur.
Starfshópurinn hefur einnig unnið að gerð nýs fram-
talsforms fyrir landbúnað sem á að koma í stað gamla
RSK 4.07 eyðublaðsins. Gert er ráð fyrir að eyðublöð
verði fjögur í stað sex áður. Tekjur og gjöld verði sund-
urgreind eftir vsk. þrepum og liðir færðir saman, þann-
ig að tekju- og gjaldaliðum fækkar verulega. Efnahags-
reikningurinn mun verða einfaldari og fyrirferðaminni.
Leiðbeiningar um útfyllingu verða takmarkaðar
vegna þess hve verkefnið hefur dregist en gömlu
leiðbeiningarnar gilda í grundvallaratriðum. Reiknað er
með að nýja formið standi til boða fyrir þá sem vilja og
bændur hafi val um hvort þeir nota að þessu sinni. Þeg-
ar þróun þess nýja er lokið er gert ráð fyrir að það taki
við af því gamla. Von okkar er sú að nýja formið verði
eingöngu notað, bæði fyrir einstaklinga og lögaðila í
landbúnaði í framtíðinni.
Meðal þess sem rætt hefur verið í starfshópnum er
teknainatið, þ.e. mat á heimanotum. Það er skoðun okk-
ar, fulltrúa BI, að ekki sé farið eftir reglum um
verðlagningu heimanota. Miðað er við það verð „sem al-
mennir neytendur greiða fyrir tilsvarandi vöru“ í stað
þess að miða við það verð sem bændur fá fyrir tilsvar-
andi vöru. Um er að ræða mismunandi túlkun á
ákvæðum reglugerðar sem verður að fást úrskurður um
með fornilegum hætti (með kæru) ef ekki verður orðið
við óskum okkar.
Annað mál sem er í athugun hjá okkur er skattlagn-
ing vciðileigutekna sem ekki er komin niðurstaða í.
Bændur sem hafa veiðileigutekjur og stunda
búrekstur á jörðum sínum þurfa að greiða fullan tekju-
skatt af veiðileigu meðan aðrir jarðeigendur sem ekki
stunda atvinnurekstur á jörðum sínum geta talið fram
tekjur af veiðileigu sem fasteignaleigu og greitt aðeins
10% skatt.
Búnaðarþing tekur málið til umfjöllunar, en ekki er
vitað um niðurstöðu þegar þetta er skrifað.
Að lokum vil ég skora á bændur að vanda framtals-
gerð sína og kynna sér vel reglur sem um hana gilda.
Hrafnkell Karlsson.