Bændablaðið - 01.10.2002, Blaðsíða 6

6
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 1. október 2002
Bændablaðið er málgagn
íslenskra bænda
Góð sátt um
íslenskt grænmeti
Á undanfömum mánuðum hefur ríkt meiri sátt um íslenskt
grænmeti og grænmetismarkaðinn en verið hefur um langt
skeið. Stöðugt framboð hefur verið af öllum algengustu
tegundum og neytendur jafnan geta valið milli innlendrar
og innfluttrar framleiðslu. Verð til neytenda hefur lækkað
vemlega á þeim tegundum sem njóta beinna greiðslna við
framleiðslu hérlendis, og raunar meira en sem nemur þeim
niðurgreiðslunum sem um var samið. Framleiðendaverð
hefur eigi að síður verið stöðugra en undanfarin sumur og
innlenda framleiðslan selst vel. Flest bendir því til að
heildameysla grænmetis fari vaxandi sem er í góðu
samræmi við manneldismarkmið þjóðarinnar.
Framleiðendum tómata, gúrkna og papriku hefur verið
gefmn kostur á úreldingu gróðurhúsa og eru umsóknir þar
um allmargar og raunar fleiri en hægt er að verða við á
næstu árum.
Því má segja að svo virðist sem þau meginmarkmið sem
sett voru á liðnum vetri við gerð aðlögunarsamnings um
starfsskilyrði framleiðenda garðyrkjuafurða hafi náðst.
Eigi að síður eru blikur á lofti varðandi stöðu einstakra
framleiðenda.
Sölusamtök bændanna hafa gengið þeim úr greipum á
undanfömum ámm og nú er lagt til að þeir kaupi hlutafé í
endumýjuðum sölusamtökum framleiðenda sem þó eiga
ekki að sinna nema hluta markaðarins. Nýtt hlutafélag sem
gengur kaupum og sölum á þröngum íslenskum fjármála-
markaði er ekki líklegt til að tryggja hagsmuni þeirra sem
framleiða íslenskt grænmeti á komandi ámm.
Fátt bendir til annars en framleiðsla grænmetis og
garðávaxta verði áfram á hendi margra en fremur smárra
framleiðenda sem þurfa á öflugum sölusamtökum að halda
í harðnandi viðskiptaumhverfí. Virkt framleiðenda-
samvinnufélag með þátttöku og ábyrgð þorra garðyrkju-
bænda væri álitlegri framtíðarkostur. Þetta er ekki síst
mikilvægt í ljósi þess að á komandi ámm hljóta garðyrkju-
bændur að merkja alla sína vöru sem íslenska gæðavöm til
aðgreiningar frá innfluttu grænmeti.
Við blasir að framleiðsla og sala grænmetis verður æ
alþjóðlegri, flutningatækni fleygir fram og tollar fara
lækkandi. Því verður að reikna með að innflutt grænmeti
verði jafnan boðið fram í samkeppni við innlent.
Harðnandi samkeppni, jafnt innlendri sem erlendri,
verður einnig stöðugt að mæta með nýrri fagþekkingu sem
að hluta til hlýtur að verða sótt út fyrir landsteinana, eins
og garðyrkjubændur hafa raunar gert í vaxandi mæli á
undanfömum ámm.
Því er mikilvægt að þeim fjármunum sem í aðlögunar-
samningnum er ætlaðir til rannsókna og þróunar í greininni
verði vel varið og nýtist greininni til öflugrar sóknar í nýja
þekkingu og þar með aukna samkeppnishæfni. /AT
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og
fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu er dreift ókeypis til
þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 4.200 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.000.
Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason, blaðamaður: Sigurdór Sigurdórsson
Netfang blaðsins er bbl@bondi.is
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Nr. 162
Bændablaðinu er dreift í tæpum 7000
eintökum. íslandspóstur annast það verk að mestu leyti.
ISSN 1025-5621
15. október er alþjóðlegur dagur kvenna í landbúnaði. Gegnum árin
hefur ekki verið gert mikið með þennan dag hér á landi, þó víða í
Iöndunum í kríng um okkur sé hann tilefni mikilla hátíðarhalda.
Jafnréttisnefnd Bændasamtaka íslands er þeirrar skoðunar að ekki
megi hjá líða að nýta sér að slíkur alþjóðadagur skuli vera til og vill
leggja sitt af mörkum til að hefja hann til vegs og virðingar hérlendis.
Fyrsta skrefið verður að efla og fræða þær konur sem í dag gegna
ábyrgðarstöðum fyrir bændur, jafnframt því að draga athygli að
konum í íslenskum landbúnaði og þar með greininni í heild, þ.l5.okt.
næstkomandi.
Ráðstefna og hátíð fyrir konur í
ábyrgðarstöðum innan
félagskerfis bœnda:
Eins og fram kom í viðtali við
Sigríði Bragadóttur, formann jafn-
réttisnefndarinnar fyrir skömmu,
ætlar nefndin að standa fyrir
ráðstefnu/námskeiði og hátíð fyrir
konur í ábyrgðarstöðum innan
félagskerfis bænda þennan dag að
Hótel Glymi í Hvalfirði.
Hvers vegna?
Jafnréttisnefndin er þeirrar
skoðunar að jákvæðasta leiðin sem
fær er til að efla konur í bænda-
stéttinni, sé að draga athyglina að
þeim konum sem þegar eru virkar
innan félagskerfis bænda, efla þær
og styrkja bæði sem einstaklinga
og sem fyrirmyndir annarra
kvenna í stéttinni. Því ætlar
nefndin að standa að veglegum
degi fyrir þessar konur að Hótel
Glymi í Hvalfirði þar sem þeim er
sómi sýndur með boði á
innihaldsríkt námskeið og hátíðar-
dagskrá um kvöldið.
Um hvað verður fjallað?
Yfirskrift dagsins verður:
ÖFLUGAR KONUR f
ÍSLENSKUM LANDBÚNAÐI
og yfirskrift ráðstefnunnar:
AÐ NÁ ÁRANGRI
Landbúnaður í nútíð og framtíð
- framlag mitt
Markmið ráðstefnu og hátíðar
fyrir óndvegiskonur í íslenskum
landbúnaði:
# Að vekja athygli á alþjóð-
legum degi kvenna í landbúnaði
og nýta jafnframt þann dag til að
draga athygli að landbúnaðar-
geiranum og mikilvægum hlut
kvenna í íslenskum landbúnaði;
# Að halda upp á þennan dag
með þeim konum sem íslenskir
bændur hafa þegar leitt til
öndvegis innan síns félagskerfis og
hvetja þannig bæði þær og aðrar
konur í bændastéttinni til frekari
dáða;
# Að efla konur í bændastétt
sem einstaklinga og sem liðsheild,
konum í landbúnaði, bænda-
stéttinni og íslenskum landbúnaði
til framdráttar;
# Að styrkja tengslanet
kvenna sem gegna ábyrgðar-
stöðum fyrir bændur;
# Að fjalla um ný-
sköpunarhugsun og frumkvöðla-
hlutverkið;
# Að kynna "Ég.ehf'- hug-
myndafræðina, sem opnar hugann
fyrir nauðsyn þess að taka fulla
ábyrgð á sjálfum sér og sínum
atvinnurekstri;
# Að vekja þátttakendur til
vitundar um afl og nauðsyn
menntunar/símenntunar og þess að
kunna að nýta sér upplýsingatækni
nútímans til að auka fæmi sína í
sinni atvinnugrein og til að leita
sér þekkingar og þroska sem
einstaklingur;
# Að þessar konur myndi
liðsheild sem í framtíðinni tæki
hugsanlega að sér að skipuleggja
nýtingu alþjóðlegs dags kvenna í
landbúnaði, konum í landbúnaði
og atvinnugreininni í heild til
framdráttar.
Dagskráin mun endurspegla
þessi markmið; kapp verður lagt á
að byggja upp jákvætt andrúms-
loft, horft verður meira til
framtíðar en fortíðar og stefnt er
að því að dagurinn verði bæði
skemmtilegur og uppbyggilegur.
Það er full þörf á að sinna
jafnréttismálum innan
landbúnaðargeirans:
Eins og oftsinnis hefur komið
fram og menn em almennt
sammála um, er bændastéttinni
nauðsyn á að konur í atvinnu-
greininni séu sýnilegri og að rödd
þeirra heyrist betur í röðum
bænda. Helstu rökin hafa verið
þessi:
# Það fækkar óðum í
bændastéttinni og veitir ekki af að
allir séu sýnilegir og taldir með.
# Lífssýn kvenna og félagsleg
staða er gjaman nokkuð önnur en
karla og því ekki nema réttmætt að
rödd kvenna heyrist til jafns við
karla þar sem ákvarðanir um
framtíð beggja em teknar.
# Það skiptir ekki minna máli
hvaða kyni þú tilheyrir þegar tekist
er á um bændapólitísk mál heldur
en hvaða pólitíska flokk þú styður
eða við hvaða búgrein þú starfar.
# Rætur og hefðir bænda-
stéttarinnar liggja djúpt og því þarf
töluvert átak til að breyta þeim. Er
þar átt við að konurnar þurfa
aðstoð við að efla sig til átaka til
að breyta því mynstri sem ríkt
hefur og gert hefur hlut þeirra
ósýnilegri en vera skyldi í
nútímasamfélagi.
# Að efla hlut kvenna og gera
þær sýnilegri er nauðsynlegur
þáttur í að efla nútímalega ímynd
landbúnaðar á 21.öldinni.
# Víða er því haldið fram að
konur í bændastétt hafi betri
skilning á viðhorfi neytenda, þar
sem þær sjá alla jafna um innkaup
og matseld á búinu. Slíkur
skilningur er grundvallaratriði í
landbúnaði í dag og því rök sumra
að ekki síst þess vegna þurfi
félagskerfi stéttarinnar á fleiri
konum að halda.
Um alþjóðlegan dag kvenna í
landbúnaði:
Alþjóðlegur dagur kvenna í
landbúnaði hefur nú verið haldinn
hátíðlegur víða um heim um
nokkurt árabil og er æ víðar að
hasla sér völl sem mikill hátíðis-
dagur. Er hann haldinn 15.október
ár hvert og þá gjaman vakin
athygli almennings og fjölmiðla á
hlut kvenna í landbúnaði á
viðkomandi svæði (landi eða
héraði) og þar með vitaskuld
jafnframt að landbúnaðinum sem
atvinnugrein í samhengi sam-
félagsins og nútímans.
Útfærsla þessara hátíðahalda
er með ýmsu móti, allt frá því að
konurnar taki sér einfaldlega frí og
geri sér glaðan dag saman, yfir í
miklar hátíðir sem helst er hægt að
líkja við landbúnaðarsýningar á
forsendum kvenna. Einnig er ekki
óalgengt að konur í landbúnaði
noti þennan dag til að styrkja
tengsl greinarinnar við neytendur
og taki t.a.m. að sér að kynna
landbúnaðarvörur í stórmörkuðum
eða fari í skólana með fræðslu um
framleiðslu sína og líf sitt og störf
í sveitinni. Eitthvað þessu líkt vildi
jafnréttisnefndin gjaman sjá gerast
hérlendis og til að svo megi verða
telur hún að fyrsta skrefið sé að
virkja gleði, áhuga og samtakamátt
þeirra kvenna sem nú þegar hafa
sýnt fmmkvæði innan félagskerfis
bænda.
Anna Margrét Stefánsdóttir
verkefnisstjóri
jafnréttisnefndar BI