Bændablaðið - 01.09.1990, Blaðsíða 6

I! Cl 'V
t\Mi !• CWílMaTííSO S\aA n
8. TBL. 4. ÁRG. SEPTEMBER 1990
BÆNDABLAÐK) &
LANDSBYGGÐIN
FRÁ AÐALFUNDI STÉTTARSAMBANDS BÆNDA AÐ REYKJUM í HRÚTAFIRÐI 29. TIL 31. ÁGÚST 1990 * FRÁ AÐALFUNDI STÉTI
Aöalfundur Stéttarsambands bænda var haldinn að
Reykjum í Hrútafirði dagana 29. til 31. ágúst. Fundinn
sóttu 64 fulltrúar eins og ráð var fyrir gert, þar af 52
fulltrúar tuttugu og tveggja sýslna og 12 fulltrúar
sérbúgreina-félaga. Auk þess formaður, starfsmenn,
gestir, fréttamenn og fleiri.
Fjölmargar ályktanir voru samþykktar en meginmál þingsins var þó
fyrirsjáanleg fækkun sauöfjárbænda sem um er fjallaö í ýtarlegri
fréttaskýringu f öftustu opnu blaösins. Fyrir fundinum lágu drög aö nýjum
búvörusamningi en f hann vantar enn allar upplýsingar svo bitastæöur geti
talist.
Ályktanir fundarins eru birtar orörétt f svokölluöu Stéttarsambands-
blaöi Freys og vísast hér í það. Hér að neðan birtum við þó örstuttan
úrdrátt úr öllum ályktununum. Efni þeirra er tekið upp en orðalag og
túlkun er á ábyrgð blaðsins. Á síðunum hér til hliöar eru svo fréttnæmar
glefsur úr umræðum á fundinum sem voru oft fjörugar, ekki hvað sfst
fyrsta kvöldið en þá kallast þær "eldhúsdagsumræður" og er það nokkurs-
konar málfundur um vanda sveitanna.
Um verðlags- og
kjaramál
...stjórn SB falið að fylgjast meö
framvindu GATT og EB mííla. Lögð
áhersla á frelsi hverrar þjóðar til að
ákveða sína Iandbúnaðarstefnu.
Útlendingum nái ekki tangarhaldi á
auölindum landsins og takmarkaður
verði réttur útlendinga til búsetu og
vinnu hér á landi. Varaö er við iýmkun
á heimildum til innflutnings matar.
...beitt verði öllum ráöum til
verölækkunar aðfanga...
...séð verði til að sláturleyfishafar
næg afuröalán.
...endurgreiðsla á vsk. kartaflna
veröi greidd bænda til bænda en ekki
milliliðanna.
...mótmælt er vsk. greiðslu af
heim-teknum afurðum.
...styrkari heildarstjórn mjólkur-
iðnaöarins meiri samhæfing búanna
komist á, m.a. til að tryggja æskilega
samsetningu birgða. Sterkari hvatning
veröi til framleiðslu vetrarmjólkur.
Umhverfismál
...því er fagnað að umræðan snýst
nú um fleiri þætti en var, m.a. að
mengunarmálum í þéttbýli.
...áframhald verði á átakinu
"hreinir hreppar."
...stjóm SB, Vegagerðin og
hreppar starfi saman og komi í vcg
fyrir að vörslulaust fé sé við vegi.
...hófs sé gætt í beit og landi sé
heldur ekki spillt með beitarleysi.
Hestum í hálendisferðum sé gefið hey
og nátt-stöðum hlíft.
...átak í eyöingu eða endurvinnslu
plasts sem nú fellur til m.a. vegna
rúllubagga.
...sem víðast sé aðstaða fyrir
feröafólk til að losna við sorp.
...varað við mengun frá fiskeldis-
stöðvum, fjölgun hreindýra, gæsa og
álfta, vargfugla. Öll hræ séu grafin og
bændur hætti að hafa opin síldarílát á
víðavangi.
...varað við þeirri hættu sem
matvælaframleiðslu og ímynd
landsins stafar af mengunarvaldandi
atvinnurekstri.
Byggða og atvinnumál
Ixrðdýr
...þrátt fyrir allt rétt aö viðhalda
loðdýrarækt. Ríkið tryggi fóðurfram-
leiðslu.
...skuldbreytingum loðdýrabænda
sé lokið í september 1990 og kannaö
hvort hækka megi ríkisábyrgð til
samræmis við hækkun
lánskjaravísitölu frá því lögin um
skuldbreytingu voru sett.
...jöfnunargjald á loðdýrafóður
verði greitt 1991 eins og í ár, ekki
lægra en
8 kr/kg.
...fyrirgreiöslu Framleiðnisjóðs
varðandi afurðalán loðdýrabænda
verði haldið áfram ’91.
...rýmkaðar heimildir í lögum
Stofnlánadeildar til að afskrifa
stofnlán og verðbætur.
...leitað leiða til að tryggja
ioðdýra-bændum hagstæð afurðalán.
...aðstöðugjöld og fasteignagjöld
loðdýrabúa verði endurgreidd eöa
felld niöur.
...Framleiðnisjóður veiti SÍL
rekstrarfé.
Sauðfé ofl.
...áöur en komi að samdrætti í
sauðfjár-búskap verði mótuð ákveðin
byggða-stefna m.a. m.t.t.
landnýtingarsjónar-miða.
...btýnt að fullnýta öll tækifæri s.s.
ferðaþjónustu, kanínurækt (og því
brugðist við vanda Fínullar), vistun
bama í sveitum, fjarvinnslustofur,
silungsveiði og bleikjueldi, námskeið
fyrir skólabörn, átaksverkcfni.
Til styrktar atvinnuuppbyggingu
eru stjómvöld hvött til að: -jafna
símakostnað, jafna orkuverð, fella
niöur vsk. af innlendum mat og
matsölu og fella niður gjöld af
bílaleigubílum.
...bændur sem draga veröi úr
sauöfjárframleiðslu gcti lagt hluta
Iandsins undirskóg.
...jarðakaupasjóður cfldur m.a. til
að sveitarfélög geti nýtt sér
forkaupsrétt sinn þegar þarf.
Framlelðslumál
...hreyfanleiki fullviröisréttar er of
takmarkaður. Leyfð veröi kaup og sala
flvr. í mjólk með eftirfarandi takmörk-
unum:
- viðskiptin fari frarn í gegnum
þriöja aðila, búnaðarsambönd eöa
Fram-leiðsluráð.
- 20% af því sem losnar fari til
sérstakra ráðstafana á svæöinu þar
sem rétturinn var, s.s. nýliöunar og
ættliðaskipta.
Framleiðsluráð ákveöi
lágmarksverð og reynist rétturinn
seljanlegur á sínu svæði á því verði þá
fári hann ekki útfyrir það.
Nýrbúvörusamningur
sjá bls. 14 -15.
Grænmeti og kartöflur
...samhliða búvörusamningi verði
tryggt með lögum að setja megi
reglugerð um afurðastöðvar fyrir
kartöflur, grænmeti og sveppi, sbr.
áður samin drög í skúffu
landbúnaðarráðuneyti.
Markaðsmál
...markvisst vcrði unnið;
skipuleggja slátrun, vinnslu og
dreifingu með skilvirkari hætti og
örva sölu í sláturtíð.
Riðan o.fl.
...þeir sem fargað liafa vergna riðu
haldi sama rétti varöandi fullvirðisrétt
sinn og aðrir.
...taki þeir ekki fé að nýju verði
hluti réttarins nýttur á viðkomandi
búmarkssvæði. Framlciðendur fái
fullt verð fyrir rétt sinn.
...í stað förgunarbóta fái bændur
eitt líflamb fyrir hverja kind þegar fjár-
leysistíma líkur. Vilji þeir ekki fé aftur
þá andvirði 40 kg. lambs í staðin. Taki
bóndinn síðar upp fjárbúskap þá fær
hann greitt fyrir ónýttan rétt íyrstu tvö
framleiðsluárin eftir fjárleysi.
Tryggingamál
...áréttaðar fyrri samþykktir og
hugaö verði að breytingum á lögum
Viðlagatryggingar þannig aö þær geti
tekiö til uppskerubrests og
náttúruhamfara.
...Búnaðardeild Bjargráðasjóðs
veröi undir stjóm bænda, bótareglur
endurskoðaðar og hert eftirlit eftir
tjóna-skýrslum.
Félagsmál
landbúnaðar
...einföldun, t.d. með dcildarskiptri
starfssemi, kjaramál, framleiðsla, leið-
beiningarþjónusta, fræðsla og rann-
sóknir.
...samþykktir SB verði
endurskoðaðar að loknu starfi nefndar
sem endurskoðar félagskerfiö.
RIFTA VERÐUR SAMNINGUM
UM LEIGU FULLVIRÐISRÉTTAR
Fyrstur í ræðustól í eldhús-
dagsumræðum á Stéttar-
sambandsfundi var Guðmund-
ur Ilagalínsson bóndi á Hrauni
á Inggjaldssandi. Ilann ræddi
um vanda sauðfjárræktarinnar
og taldi að koma yrði í veg fyrir
að aftur yrði virkur fullvirðis-
réttur sem leigður var á sínum
tíma af Framleiðnisjóði.
"Ég hef þaö fyrir satt að þegar
forsætisráöhcrra var minntur á
þetta fyrir nokkrum dögum, þá
hafí hann verið alveg búinn aö
gleyma þessu," sagöi Halldór.
Ilaukur Ilalldórsson formaður vék
að þessu í stuttu svari og sagöi aö
þaö væri reyndar ekkcrt fariö aö
undirbúa þctta mál f fjármála-
ráöuncyti en þetta heföi verið rætt
f svokallaöri 7 manna nefnd aöila
vinnumarkaöarins sem SB á aðild
Guömundur kvaöst vita þess
dæmi aö fólk á fertugsaldri sem
aldrei heföi nálægt búskap komiö
biöi þess nú aö hefja búskap á
eignarjörð sinni um leið og full-
viröisréttur jaröarinnar losnaði úr
leigu. Þessi framleiösla þrengir þá
enn aö þcim sem fyrir eru og þetta
veröur aö koma f veg fyrir, sagöi
hann og taldi einsýnt aö ríkisvaldiö
aö og þar samþykkt að minna
stjórnvöld á þctta og hvatti hann
bændur til aö nefna þetta viö sfna
þjngmenn.
Mál þetta heyrir nú undir
fjármálaráðherra cn myndin af
honum hér til hliöar er tekin í
Miklagaröi f sijórnartíð Þorsteins
Pálssonar en þar efndi Ólafur til
uppákomu til aö mótmæla
matarskattinum.
yröi aö rifta einhliöa Ieigu-
samningunum þó svo aö þaö hlyti
þá aö leiöa til þess ríkisvaldið
tapaöi því máli fýrir dómstólum
landsins.
skattinum í Miklagarðí 1988.
ER STEINGRÍMUR
HERMANNSSON BÚINN AÐ
GLEYMA ÞREPASKIPTUM VSK
Sr. Halldór Gunnarsson hrossabóndi í Holti minnti á
það samkomulag sem gert var í ríkisstjórn við
Borgaraflokk þegar hann gekk í stjórnina um að virðis-
aukaskattur af innlendum matvælum yrði lækkaður
um næstu áramót.
HVENÆR KEMUR
JURTAOLÍU-HVERSDAGSSMJÖR
FRÁ MJÓLKURSAMSÖLUNNI?
Stefán Jónsson á Kagaðarhóli upplýsti á fundinum að
nú væri kominn á markaðinn frá Mjólkursamsölunnl
"hversdagsís" sem væri ódýrari en annar ís og er nær
eingöngu unnin úr jurtaolíu.
Stefán taldi þetta vera mjög
slæmt og vildi aö kannað yröi
hvaöa áhrif þetta framtak sem
fyrirtæki bænda stæöi aö, heföi á
markaðsmál mjólkur. "Ilvaö nú ef
Mjólkursamsalan færi aö bjóöa
hversdagssmjör, unnið úr jurta-
feiti?" sagöi Stefán.
KONURNAR Á KVENNAPALL!
Nokkur kurr var í fundarmönnum útaf þeirri ráð-
stöfun þinghaldara að haldinn skyldi sérstakur fundur
um atvinnumál kvenna og þátttöku kvenna í félags-
kerfínu á meðan eldhúsdagsumræður stóðu yfir, síð-
degis fyrsta daginn.
Makar fundarmanna voru
kvaddir á fundinn en þær þrjár
konur scm eru nú fulltrúar gátu
vitanlega ekki mætt heldur sátu
þær aðalfundinn. Ein þeirra,
Guörún Aradóttir á Skíöbakka
varö íyrst til aö mótmæla þessu og
taldi eins og fleiri að þessi umræða
hcföi átt aö vera inni á sjálfum
fundinum. Mönnum varö einnig
aö umtalsefni hvcrsu fáliöaðari
konur væru, og hvaö "bændur
hljóti aö vera miklar karlrembur,"
eins og Sævar Sigbjarnarson f
Rauöholti oröaöi þaö, "aö hér eru
aðeins þrjár konur og hvorki hefur
veriö kona f stjórn né varastjórn."
Halldóra Jónmundsdóttir á Auð-
kúlu lciörétti Sævar og sagði aö
hún heföi setiö f varastjórn á
...komið verði á beinni kosningu til
SB fundar, fulltrúum þar e.t.v. fækkaö
og athugað veröi með samræmingu
rétlinda og skyldna hjá
grunneiningum félagsstarfssins.
...athugað verði hvemig auka mcgi
þátt kvenna f starfi SB og í því efni
bent á: erindrekstur til aö kalla eftir
umfjöllun kvenna um málefni
landbúnaðar, félags-gjöld miðist viö
þátttöku beggja hjóna og leitað sé
samstarfs við kvenfélögin.
sföasta kjörtímabili, "en veriö
sparkaö við kosningar f fyrra." Ilún
var óánægö með stööu kvenna f
sambandinu og taldi sérfundinn
hneisu og móögun viö konur.
Af fyrrnefndum kvennafundi
er þaö annars aö segja aö hann
haföi upphaflega átt aö vera á
öörum tíma, samkvæmt heimild-
um BÆNDABLAÐSINS, sam-
hliöa nefndarstörfum og var f
fyrstu ætlaður til afþreyingar eöa
sem léttmeti. í meöförum þróaöist
þetta á þennan veg og var sett á
þennan tfma þvf sumar kvennanna
stóöu aöeins viö fyrsta daginn og
annan daginn fóru flestar í
feröalag í boði heimamanna um
Strandir og Húnaþing.
Þjóðernisvakning
...fundurinn "lýsir fyllstu andstöðu
við aðild fslands að Efnahagsbandalagi
Evrópu - og öðru valdaafsali fslensku
þjóðarinnar - hverju nafni sem það
nefnist. (Tillaga flutt af Halldóri
Þóröarsyni á Laugalandi).