Bændablaðið - 01.09.1990, Blaðsíða 11

Halldór Þórðarson á Laugalandi.
Ræða flutt á aðalfundi Stéttarsambands bænda:
ÞÁTTUR
AFURÐASÖLU SÍS í
SÖLU LAMBAKJÖTS
Ég hef velt fyrir mér skefjalausum áróðri gegn kjöti og
grasbítum,- og þó fyrst og fremst gegn kindakjöti. Þetta er
ekki aðeins á íslandi. Mér er kunnugt að áróður sömu
ættar er rekinn í Bretlandseyjum þó þar beinist hann eðli
máls samkvæmt gegn nautakjöti.
Frægt er þegar úrgangshlutum af
skrokkum var safnaö f nokkur ár. Síöan var
náö f kvikmyndatökumenn og kjötiö grafið
meö jaröýtu á sorphaugum Reykjavíkur. Sú
mynd hefur síöan veriö sýnd mánaöarlega í
sjónvarpinu.
Einu sinni sá ég í fundargcrð aö fyrir
Framleiösluráö var lagt bréf frá Búvöru-
deild varöandi kröfu EBE um fláningu á
hausum sláturdýra. Og þessari höfuöleöurs-
flettingu fylgdi Búvörudeild eftir meö bréfi
frá yfirdýralækni. Fleira álíka gáfulegt hefur
komiö frá Búvörudeildinni.
í fundargerð frá síöasta vetri sagöi for-
maöur okkar frá afhendingu kjötsins sem
fór til Rúmenfu og upplýsti ýmis atriði sem
komu fram viö afgreiðslu kjötsins þangað og
betur heföu mátt fara.
Scm sagt þaö var ekki einu sinni hægt
aö afgreiða þetta kjöt skammlaust - sumt af
þvf sáum viö f sjónvarpinu, t.d. rytjur af
skrokkum sem búið var aö skera af bestu
bitana.
Lambakjöt á lágmarksverði var lofsvert
átak stjórnvalda - en framkvæmdaaöilinn
stóö sig eins illa og hægt var, um þaö get ég
nefnt mörg dæmi. Jafnvel hækilbeinum var
alltaf hent niöur f pokann til aö ergja
kaupandann. Sömu leið fór fitukirtillinn
framan á bógnum, - bitinn hennar Ólínu.
Brytjunin fór eftir árstíöum. Stundum
spaö og stundum grillsneiöar. Neytandinn
fékk ekki aö velja milli sortanna.
Þá vil ég nefna aö verö á kjöti f 1/2 og
1/1 skrokkum má ekki auglýsa,- en eins og
viö vitum er þaö sama krónutaia á kíló
þegar búiö er aö brytja þaö niður eftir ósk
Þarna er um hagsmunaárekstur að
ræöa. Grasbítar lifa á landsins gæöum,-
meö aðstoð bóndans. Þetta vita allir,- jafnvel
útvarpsmenn. Ef tekst að eyöileggja
markaöinn fyrir þetta kjöt - opnast
markaöur fyrir kjöt af kornætum. Dæmiö
snýst um hag fóðurinnflytjenda. Kjötneyslan
veröur sú sama en f staö fóöurframleiöslu
einstakra bænda,- veröur allt fóöur flutt inn
og þar er ekki um smápening aö ræöa.
Sá innflutningur veröur stór gróöalind
heildverslana og skipafélaga. Þarna eru
hagsmunaárckstrarnir.
sís
BEGGJA MEGIN BORÐSINS
Sauöfjárbændur eru í þeirri aöstööu aö
umboösaðili þeirra á kindakjötsmarkaöi er
sami aðili og mest myndi hagnast á að allt
fóður siáturleyfishafa yröi flutt inn.
Á meöan viö fluttum út kjöt f alvöru
geröist þaö aö sendinefnd sem Ilalldór
Pálsson var f, fór til Noröurlanda. Norö-
menn vildu fá stóra skrokka og holdmikla og
borguöu vel fyrir en lftiö fyrir smælkið.
Þessu var alveg öfugt farið meö Svfana. í
skýrslunni stóð aö ekki mætti koma fyrir
aftur aö Svíum væru sendir stóru
skrokkarnir og Norömönnum smærri og
rýrari skrokkarnir. Þannig var þeim markaöi
spillt.
Einu sinni var sent til Bandaríkjanna
kjöt sem búiö var aö þvæla til Danmerkur
og geyma þar f ár! Ekki örvaöi þaö markað
né verö.
Sjálfsagt munum viö öll eftir græna
kjötinu, - sem var upphaf ófara á innlendum
markaöi. Þar tók SÍS á leigu gamalt og
lélegt frystihús f Reykjavfk. Þar þornaði og
þránaöi kjötiö - varö grænt. Þetta kjöt var
selt á markað og var mikiö rætt í útvarpi og
blöðum. Þarna var sauöfjárbændum unnið
óbætanlegt tjón - af umboösaöila þeirra
sjálfra.
Reglur um gjald fyrir frystingu, geymslu
og sölu á kjöti eru þannig að sá aðili sem
hefur þetta allt f hendi hagnast langmest á
þvf aö hafa frystigeymslurnar sem allra
fyllstar - sem allra lengstan hluta af árinu.
Einu sinni var fariö út í þaö aö selja á
lágmarksveröi framhluta af vænum skrokk-
um sem búiö var aö saga lærin af - en
brytjunin og frágangur allur svo groddalegur
aö líkast var því að selja ætti tröllum eða
kasta bitunum fyrir stór rándýr.
Þá stóð fólk f biðröðum til þess aö fá
þetta kjöt - og margir fengu ekkert kjöt. Þeir
koma aldrei aftur. Þaö var nóg kjöt til en
þaö mátti ekki selja nema ákveðinn skammt
á dag. Semsagt dilkakjötiö fékkst ekki
afgreitt.
Frægt er þegar
úrgangshlutum af
skrokkum var safnað í
nokkur ár. Síðan var náð í
kvikmyndatökumenn og
kjötið grafíð með jarðýtu á
sorphaugum Reykjavíkur.
Sú mynd hefur síðan verið
sýnd mánaðarlega í
sjónvarpinu.
kaupandans,- sama krónutala og á lamba-
kjöti á lágmarksveröi.
Engin ástæöa er talin til aö röfla útaf þvf
þó 3 - 400 kr. verðmunur sé á á kg. af
lærissneiöum.
Ég ætla ekki aö ræöa hér um slátur-
húsin, en bendi á aö meö fækkun sláturhúsa
hrundi markaöurinn þar sem þeim var
lokað. Þar á ofan var þokkalega borguð
vinna sveitafólksins lögö f rúst.
Greiöslukortaviöskipti tíðkast hér í
flestölium verslunum. Undantekning er
Afuröasalan. Þar er kjöt ekki selt gegn
greiöslukortum, frekar skal þaö liggja í
frystigeymslunum.
STAL&STANSAR
Renniverkstæði
Smíði á drifsköftum, dragliðir, tvöfaidir liðir og hjöruliðir. Einnig
varahlutir í drifhlutföll, læsingar, öxlar og fleira.
Jeppabreytingar.
Vagnhöfða 7, Reykjavík.
91-671412
Fyrir haughús
vatnsþynnanlegt
sökkulefni
Fullkomin lausn
að innan og undir jarðvegsfyllingu.
* Má bera á blautan flöt.
* Þolir að veggir springi án
þess að missa þéttihæfni.
Nánari upplýsingar, s: (91)687121
SKEIFUNNI 5A, SIMI: 91-8 47 88