blaðið - 15.07.2005, Blaðsíða 14

Útgáfufélag: Ár og dagur ehf. Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson. Ritstjóri:
Kart Garðarsson. Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn og auglýsingar:
Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur. Aðalsími: 510-3700. Símbréf á fréttadeild: 510-3701.
Símbréf á auglýsingadeild: 510-3711. Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar®
vbl.is. Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
Bannað að
fjalla um einkamál
Persónuvernd segir að fjölmiðlar hafi ekkert með það að gera
að fjalla um einkamál landsmanna, þ.e.a.s. mál sem flokkast
ekki undir samfélagslega eða þjóðfélagslega umræðu. Álit
Persónuverndar er allrar athygli vert, ekki síst vegna þeirrar
miklu umræðu sem verið hefur vegna frétta af einkamálum
þekktra einstaklinga hérlendis. Einstök blöð hafa sætt mikilli
gagnrýni fyrir að hafa gengið of nærri einstaklingum og vald-
ið bæði þeim og fjölskyldum þeirra skaða. Blaðið hefur meðal
annars tekið undir þessa gagnrýni í leiðara sínum.
Aðgát skal höfð í nærveru sálar. Um það geta flestir verið sam-
mála. Það er erfitt að skilja blaðamennsku sem miðar eingöngu
að því að smjatta á einkalífi þekktra og óþekktra einstaklinga
í okkar litla þjóðfélagi - blaðamennsku sem svífst einskis svo
lengi sem hægt er að selja viðkomandi blað. Blaðamennsku
þar sem ekkert pláss er fyrir tilfinningar eða samúð með ein-
um eða neinum. Því miður hafa á síðustu misserum sprottið
upp slíkir fjölmiðlar á íslandi. Blaðið mun áfram gagnrýna til-
veru þeirra og þá sem bera ábyrgð á þeim.
Það er ekki þar með sagt að Blaðið taki undir allt sem Persónu-
vemd segir. í áliti hennar kemur eftirfarandi fram:
Þannig eiga almannapersónur rétt eins og annað fólk,
rétt á því að ekki séu teknar myndir afþeim á stöðum
eða við aðstæður þar sem þær mega vænta þess að fá að
njóta friðar um einkalíf sitt. Slíka staði er m.a. að finna
utan fjögurra veggja heimilisins og má í dæmaskyni
nefna skemmtistaði, sundlaugar og líkamsræktarstöðvar.
Hér gengur Persónuvemd allt of langt í túlkun sinni á ffiðhelgi
einkalífsins. Það hlýtur að vera einstakt í hinum vestræna
heimi ef ekki má taka myndir af þekktum einstaklingum, sem
em að sinna einkaerindum, fyrir utan heimili þeirra án leyf-
is viðkomandi. Hversu þröng á síðan túlkunin að vera? Mega
ljósmyndarar og blaðamenn búast við málssókn ef þekktur ein-
staklingur slæðist inn á mynd sem tekin er á knattspymuvelli
eða á 17. júní? Þarna em menn sannanlega að sinna einkaer-
indum. Það er alla vega ljóst að hættulegt er að taka mynd
á líkamsræktarstöð og menn mega búast við hveiju sem er
ef þekktur einstaklingur birtist á slíkum myndum. Það sama
gildir um sundlaugamar.
Margt í áliti Persónuvemdar á fullan rétt á sér og blaðamenn
þurfa svo sannarlega að skoða eigin mál. Þar ætti Blaðamanna-
félag íslands að vera ffemst í flokki. Öfgar gera þó ekkert ann-
að en ógagn - og gildir þá einu í hvora áttina er farið. Hér
gengur Persónuvemd of langt.
SUMARIÐ ER K0MIÐ!
¥AP0NA FLUGNA-
& GEITUNGAVÖRURNAR
SÖLUAÐILAR
OLlS • ELLINGSEN • FJARÐARKAUP • HAGKAUP •
BYKO • BYGGT OG BÚIÐ • HÚSASMIÐJAN • ESSO •
SAMKAUP • SHELL • KAUPFÉLAG STEINGRlMSFJARÐAR •
ÞlN VERSLUN • HLlÐARKAUP SKAGAFIRÐI • HÓTEL
SKAFTAFELL • VERSLUNIN BRYNJA • VALBERG •
NETTÓ • 10-11 • SÖLUSKÁLINN SKAGASTRÖND •
VERSLUNIN KASSINN ÓLAFSVlK
Dreifing: OLÍS Simi: 515-11
fimmtudagur, 14. júlí 2005 I blaðið
Að búa
við ríkisræði
öeGO
Ódýrt bensln + ávinningurl
Við búum ekki í lýðræði,
við búum í ríkisræði. Það
er ekki hægt að friða mig
með því að vegna þess að
ég fæ að kjósa annað veif-
ið þá sitji ég undir stýri.
Það er fráleitt í mínum
huga. Það er ekki ein-
vörðungu sinnuleysi rík-
isvaldsins gagnvart þegn-
um sínum né graðleiki
þeirra sem þvi stjórna í
að svala sínum eigin fýsn-
um og hagsmunum eftir
hentugleika sem sannfær-
ir mig um slíkt. Slík hegð-
un er raunverulega einungis auka-
verkun af aðalvandamálinu. Því að
við nennum ekki að taka ákvarðanir.
Ég get ómögulega útskýrt af
hveiju, en einhvers staðar í lýðræðis-
þróuninni þá hætti fólk að vilja ráða
sér sjálft. Skipti slíkum ónotum útfýr-
ir ríkisvottað tálsýndar-öryggi og sið-
ferðislega sótthreinsun. Betra er að
banna hluti sem gætu gerst og fram-
selja þannig ákvörðunarrétt okkar til
báknsins fremur en að bera ábyrgð á
sjálfum sér. Betra er að leyfa ríkinu
að segja þér hvað þú mátt og mátt
ekki gera við eigin líkama, hvert
þú mátt og mátt ekki fara, hvað þú
mátt og mátt ekki segja, en að þurfa
að ganga í gegnum þau óþægindi að
taka slíkar ákvarðanir sjálfur.
í dag er svo orðið að margar þess-
ar afdala reglur og lagasetningar
eru orðnar það samfélagslega inn-
rættar að þær þykja nánast náttúru-
legar. Félagslega ákveðnar breytur
samdar af mönnum orðnar jafn eðli-
legar staðreyndir í hugum fólks og
þær að himininn sé blár og vatn sé
blautt. Fyrir mér er slíkt hámark
sjálfseyðingarhvatarinnar. Að hafa
ekki einu sinni metnað til að lifa
sínu stutta lífi eftir eigin höfði heldur
láta leiðsögubók ríkisbáknsins lóðsa
manni hálf-dofnum í gegnum það vel
afgirtum af allskyns frelsishamlandi
leikreglum og kreddum með gommu
af afvegaleiðandi afþreyingu í boði
til að drepa tímann þangað til að við
drepumst.
Söguskýringin lýðræði virðist enda
fyrst of fremst snúast
um vald, líkt og allt ann-
að í holum nútímaheimi.
Vald er konungur vímu-
gjafanna og engar fíknir
eru valdflkninni sterkari,
enda aldrei hægt að svala
henni að fúllu. Hún er
botnlaust hyldýpi. Lýð-
ræðis-formúlan gerir best
klæddu eitursjúklingum
mannheima, stjómmála-
mönnunum, kleift að upp-
fylla og auka skammtinn
sinn reglulega með því að
telja okkur trú um að þeir
einir viti hvað sé okkur fyrir bestu,
að þeim þyki vænt um okkur, að all-
ar þeirra aðgerðir séu okkur í hag.
Ef þetta ferli fær að halda áfram óá-
reitt þá skal ég lofa ykkur því að við
vöknum upp einn daginn
og áttum okkur á því að
valdaframsalið er orðið
svo geigvænlegt að ekki
verður aftur snúið, ferhð
verður óafturkræft og við
sitjum uppi í samfélagi,
ríki, heimi sem segir okk-
ur hvað við eigum að gera
og hvemig við eigum að
gera það. Báknið sem við
sköpuðum, lýðræðisríkið,
rödd fólksins, verður bú-
ið að eignast okkur. Pat-
ent-lausnin, seld sem hið
endanlega móteitur illsku
og mannhaturs, lýðræð-
ið, virðist ekki nægilega
sterkt til að sigrast á þessum faraldri.
Það reyndist lyfleysa. Ef áfram held-
ur sem horfir þá er óumflýjanlegt að
sköpnuðurinn yfirtekur skaparann. í
stað þess að við eigum ríki þá eignast
ríkið okkur.
Öll frelsisskerðing er réttlætt með
göfugum rökum, ást fyrir náungan-
um, kærleik. Það er hægt að banna
allflest í umhverfi okkar og rökstyðja
það með gildum útskýringum. Það
væri hægt að banna kynlíf til að
halda okkur frá hinum mörgu skæðu
sjúkdómum sem smitast með þeirri
iðju, svo ekki sé talað um allan þann
særandi andlega farangur sem sú af-
káralega iðja virðist bera á þessum
hádramatísku tímum sem við lifum
á. Hljómar farsakennt, en bíðið þið
bara. Með hverju skrefi sem tekið
er í þessa átt, með hverjum hlut eða
gjörð sem við bönnum, þá erum við að
framselja meira frelsi til ríkisins. Við
erum að framselja ákvörðunarrétt
okkar til elítu sem endurspeglar okk-
ur ekki á neinn hátt. Skref fyrir skref
er verið að naga frelsið utan af okkur
með þeim rökum að það sé okkur fyr-
ir bestu. Að slíkt tryggi ffelsi okkar í
framtíðinni.
Það er hinsvegar ekki á nokk-
urn mögulegan hátt hægt að verja
ffelsi einstaklinganna með því að
skerða það. Það er bara ekki hægt.
Slíkt er þversögn. Öll þessi boð og
bönn eru litlir ósigrar fyrir frelsið
sem virðast í fyrstu rökrænir. Það
er samt sem áður svo
rosalega margt sem getur
skaðað okkur, enda hægt
að finna skaðlegan flöt á
nánast öllum hlutum, iðj-
um og gjörðum.
Við getum ekki látið
þetta gerast. Það er ekki
lengur hægt að sitja og
vonast til að allt reddist,
að þetta verði allt saman
allt í lagi. Slíkt aðgerðar-
leysi virkar sem áburður
á þegar íturvaxinn arfa
samfélagsins, hina ráð-
andi stétt. Það þýðir ekki
lengur að fela sig undir yf-
irborðinu, rúnta svalur ut-
an radarsins, að vera þægilega óupp-
lýstur og einbeita sér af fullum þunga
að því að halda kúlinu. Það er nauð-
synlegt að gott fólk láti í sér heyra,
komi í veg fyrir þessa þróun. Við verð-
um að passa upp á það sem er okk-
ar, hinn frjálsa vilja. Það er kominn
tími til að fólk fari að taka ábyrgð á
sjálfu sér og grípi stjórnartaumanna
á eigin lífi úr græðgissveittum lúkum
yfirvaldsins, því fávískan er svo sann-
arlega ekki alsælan eina.
Höfundur er Stjórnmálafræðingur.
Þórður Snær Júlíusson
II--------
Vald er
konungur
vímugjaf-
anna og
engar fíkn
ir eru vald
fíknlnni
sterkari
Dekk-
■ Smurþjónusta •
• Peruskipti -
• Rafgeymar*
Sk -20% afsláttur > -20% afsláttur
af sumardekkjum af low-profile
^ -20% afsláttur > Polar-rafgeymar
af sendibíladekkjum á tilboðsverði
Bón og alþrifá tilboði
Sækjum og sendum báðar leiðir. Verð frá kr. 850
afsláttur
af vinnu við smur
Þú gerir góð kaup með þv( að láta okkur
(Bílkó sjá um að smyrja bllinn.
Vaxtalausar léttgreiðslur!
BIUKCn
Betri verd!
Smiðjuvegi 34 | Rauð gata | bilko.is | Sími 557-9110
L