blaðið - 15.08.2006, Side 18

26
ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 2006 blaðiö
menntun
heilsa@bladid.net
Leikur aö læra
Þaö er leikur að læra
leikur sá er mér kær,
að vita meira og meira,
meira’ í dag en í gær.
Próf eru ekki bara próf
- fjölbreyttar námsmatsaðferðir á öllum skólastigum

»»v
Nemendur þreyta próf
Kennarar á öllum skólastigum eru óhræddir viö aö
beita nýstárlegum prófum og aöferðum við að meta
frammistööu nemenda.
Hægt er að meta nám og frammi-
stöðu nemenda á fleiri vegu en að
leggja fyrir þá hefðbundin próf. Á
undanförnum árum hefur áhugi á
nýjum námsmatsaðferðum aukist
til muna hér á landi og eru kennar-
ar óhræddir við að feta nýjar slóð-
ir og gera áhugaverðar tilraunir.
Þróunarinnar hefur gætt á öllum
skólastigum, allt frá leikskóla upp
í háskóla. Samtök áhugafólks um
skólaþróun héldu í gær ráðstefnu
um námsmatsaðferðir þar sem að-
alfyrirlesarar brugðu upp mynd af
stöðu námsmats á leik-, grunn- og
framhaldsskólastigi. í framhaldi af
því kynntu kennarar af öllum skóla-
stigum áhugaverðar hugmyndir
um ólíkar námsmatsaðferðir.
Ingvar Sigurgeirsson, prófessor í
kennslufræði við Kennaraháskóla
íslands og ritari Samtaka áhuga-
fólks um skólaþróun, segir fjöl-
breytni stöðugt að aukast á þessu
sviði og ólíkum aðferðum beitt við
að meta frammistöðu nemenda og
leggja fyrir þá próf.
Nemendur meta frammi-
stöðu hver annars
„Við erum að tala um öðruvísi
próf, til dæmis próf þar sem nem-
andinn getur undirbúið sig, veit til
dæmis hver prófverkefnin eru eða
má nota hjálpargögn. Við erum
einnig að hugsa um samvinnupróf
þar sem nemandinn má jafnvel
bera sig saman við hina. Þá hefur
einnig verið rætt um að efla aftur
veg verklegra og munnlegra prófa.
Síðan eru uppi hugmyndir um að
efla sjálfsmat og jafnvel jafningja-
mat þar sem unglingar taka sjálfir
þátt í mati á verkefnum,“ segir Ing-
var, en áréttar að þessum prófum
sé ekki ætlað að koma í staðinn fyr-
ir hefðbundin próf heldur eigi að
nota þau samhliða.
„Það er enginn að tala um að
leggja niður hefðbundin próf. Hefð-
bundin próf mæla aðeins vissa
þætti og því þarf að beita öðrum
aðferðum til að mæla til dæmis
áhuga, dugnað, hugvitsemi. Það er
til dæmis mjög erfitt að prófa hug-
myndaflug með hefðbundnu skrif-
legu prófi.“
Ingvar er prófessor í kennslu-
fræðum við Kennaraháskólann og
þar á bæ hafa menn verið óhrædd-
ir við nýjungar í námsmati á und-
anförnum árum og meðal annars
prófað sig áfram með jafningjamat
og heimapróf. „Við erum með mjög
stóra hópa nemenda í fjarnámi og
í stað þess að kalla þá suður höfum
við lagt fyrir þá próf í gegnum tölv-
urnar og gefið þeim einn dag til að
skila verkefnum," segir Ingvar.
Samráðsvettvangur kennara
Samtök áhugafólks um skóla-
þróun voru stofnuð í nóvember á
síðasta ári og segir Ingvar tilgang
þeirra meðal annars að hvetja
kennara til að miðla hver öðrum
af reynslu sinni, skrá hana og gera
hana aðgengilegri.
„Blaðamenn geta séð hvernig
starfsbræður þeirra á öðrum blöð-
um vinna með því að lesa blöðin og
nýjungar leyna sér ekki. Það horfir
öðruvísi við með nýjungar í skóla-
stofu. Þú sérð þær ekki á síðum
blaðanna," segir Ingvar og tekur
undir að fram að þessu hafi vantað
eins konar samráðsvettvang fyrir
kennara. Samtökunum er meðal
annars ætlað að bæta úr því. „Þess
vegna komum við upp vefnum okk-
ar skolathroun.is en þar ætlum við
að fara út í útgáfustarf og hafa til
reiðu rafrænt efni fyrir kennara á
öllum skólastigum.“
Að auki hafa samtömin gengist
fyrir fundum um skólamál með-
al starfsfólks skóla auk þess að
vera menntamálaráðuneytinu til
ráðgjafar um ýmis mál eins og ný
grunnskólalög.
Upphaf skólagöngunnar:
Reynir á börn og foreldra
Það geta verið mikil viðbrigði fyr-
ir sex ára barn að byrja í skóla. Ým-
is vandamál geta komið upp fyrstu
dagana og vikurnar sem taka verður
á. Þórkatla Aðalsteinsdóttir sálfræð-
ingur hefur flutt fyrirlestra fyrir for-
eldra um þroska barna við upphaf
skólagöngu og leitaði því Blaðið ráða
hjá henni.
Erfitt að sleppa hendi af barninu
Þórkatla segir mikilvægt að undir-
búa barnið vel undir upphaf skólans.
,Miklu má!i skiptir að tala við börn-
in um skólagönguna sem eitthvað
skemmtilegt sem muni ganga vel og
benda þeim á að í skólanum sé full-
orðið fólk til staðar sem hjálpi þeim
ef eitthvað bjátar á,“ segir Þórkatla.
Hún segir að yfirleitt séu foreldrar
barnanna með þeim fyrsta daginn.
„Kennarar sex ára barna hafa sagt
mér að sumir foreldrar hafi verið
með alla fyrstu vikuna. Það er reynd-
ar sjaldgæft en stundum nauðsyn-
legt,“ segir Þórkatla og bætir við að
þá sé barnið ekki tilbúið að sleppa
hendinni af foreldrum sínum. Einn-
ig finnst foreldrum oft erfitt að horfa
á eftir barninu sínu fara í skóla.
„Foreldrum finnst oft mjög erfitt
að horfa á eftir barninu sínu fara inn
í stærri heim heldur en það hafði ver-
ið í á leikskólanum. Þeir eru kvíðnir
og spyrja sig hvort barnið þori að
spyrja ef það þarf að fara á klósett-
ið? Hvernig koma eldri börnin fram
við barnið mitt? Mun það læra að
haga sér og svo framvegis. Það eru
eðlilega margar spurningar í huga
foreldra á þessum tímamótum," seg-
ir Þórkatla.
Jafnmisjöfn og þau eru mörg
Miklu máli skiptir hvort barnið
hafi verið á leikskóla áður en það byrj-
ar í fyrsta bekk grunnskóla. „Barnið
er þá vant að vera í stórum hópi og
þurfa að fylgja reglum sem gilda þar
og er orðið félagslega þroskaðra,“ seg-
ir Þórkatla og bætir við að foreldrar
verði samt að reikna með að þetta sé
Að byrja í skóla
Þaö eru mikil viöbrigði fyrir
barn aö hefja skólagöngu og
mikilvægt að foreldrar búi þau
vei undir tímamótin og séu í
góöu samstarfi við kennara.
mikill umbreytingartími fyrir barn-
ið og það verði oft þreytt, pirrað og
jafnvel svolítið rellið.
„Börn eru jafnmisjöfn og þau eru
mörg og sum eru alveg tilbúin til að
byrja í skólanum á meðan önnur eru
meira seinþroska og lengur að átta
sig á því til hvers er ætlast af þeim í
þessu umhverfi. Auðvitað eigum við
að gefa þeim það svigrúm sem þau
þurfa og rjúka ekki til og ákveða að
um eitthvert viðvarandi vandamál
sé að ræða,“ segir Þórkatla en bætir
við að þó sé nauðsynlegt að hafa aug-
un opin.
„Foreldrar þurfa að nefna það við
kennarann að þeir vilji fá að vita ef
einhver vandamál koma upp. Sára-
sjaldan vilja kennarar ekki ónáða for-
eldrana heldur bíða og sjá hvort þetta
lagist ekki af sjálfu sér. Eg held að það
skipti mjög miklu máli að foreldrar
og kennarar vinni saman að því að
fá barnið til að una sér í skólanum og
það er ekki eftir neinu að bíða með
það. Ef barnið er ekki farið að una sér
eftir nokkrar vikur þá þurfa kannski
foreldrar og kennarar að setjast niður
og ræða leiðir til þess að laga það,“ seg-
ir Þórkatla og bætir við að það skipti
máli að tekið sé á vandamálunum
sem fyrst.
Námsefniskynning:
Örar breytingar
á rafrænu náms-
efni grunnskóla
Námsgagnastofnun efnir ti!
kynningar á námsefni í Árbæjar-
skóla fimmtudaginn 17. ágúst.
Sýningin stendur frá kl. 8:30 til
16 og eru allir velkomnir.
„Við ákváðum að standa fyrir
þessum sýningum til að kynna
bæði foreldrum og kennurum
allt það námsefni sem er í þoði
hjá okkur,“ segir Hrafnhildur Haf-
steinsdóttir, kynningarfulltrúi hjá
Námsgagnastofnun, og bætir
við að á sýningunni sé að finna
allt nýjasta efnið í öllum greinum
en alls er stofnunin með yfir
2.000 titla á skrá.
Hægt verður að skoða vefefni
í tölvustofum og einnig verður
hægt að horfa á úrval fræðslu-
mynda. Fræðslufundir verða
haldnir fyrir og eftir hádegi og er
nauðsynlegt að skrá sig.
Einnig verða fjórar stuttar vef-
kynningar í tölvustofunni.
Hildigunnur Halldórsdóttir,
tölvunarfræðingur, kynnir vef
stofnunarinnar og margt af því
fjölbreytta vefefni sem þar er
að finna. Kynningarnar verða
klukkan 10,11,13 og 14. Ekki er
nauðsynlegt að skrá sig á þær
kynningar.
Lært af skjánum
örþróun á sérstað í gerð rafræns
námsefnis sem hefur meðal annars
þann kost að ódýrara og auðveld-
ara er að uppfæra það en hefð-
bundið námsefni.
Auðvelt og ódýrt
Hrafnhildur segir að örar breyt-
ingar séu í gerð námsefnis fyrir
grunnskóla, ekki síst á sviði
gagnvirks efnis.
„Við sjáum örustu breytingarnar
í gerð rafræns námsefnis. Við
erum með stórfellda útgáfu á
vefefni og því höldum við svona
vefkynningar. Það sem er gott
við rafræna efnið er að það er
auðveldara og ekki eins kostnað-
arsamt að uppfæra það og gera
endurbætur á því. Við vitum að
í ýmsum skólum og þá sérstak-
lega úti á landi er þetta enn ekki
raunhæft en þetta er framtíðin
og við erum að reyna að vera
framarlega á þessu sviði og
ryðja aðeins brautina," segir
Hrafnhildur.
Efni fyrir börn og foreldra
Hrafnhildur bendir á að á vefsíðu
Námsgagnastofnunar www.
nams.is sé að finna mikið efni
fyrir foreldra og börn sem þau
geta notað sér að kostnaðar-
lausu. Þar er hægt að finna
gagnvirkt námsefni á ýmsum
sviðum og hægt að leita eftir
stikkorðum. „Þá eru margir
frábærir vefir þarna inni eins
og til dæmis vefur um íslenska
fugla. Þar getur maður smellt á
hvern einasta fugl og fengiö upp
ýmsar upplýsingar um hann,“
segir Hrafnhildur og bætir við að
einnig sé að finna þar sambæri-
lega vefi um íslenskar plöntur og
íslensk húsdýr.