blaðið - 25.09.2007, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 25. SEPTEMBER 2007
blaöió

Sanngirni og samræming skatttekna
í kjölfar hugmynda Verslunarráðs
um fíatan skatt og ummæla minna á
afmælisráðstefnu Verslunarráðs um
skattamál hafa átt sér stað nokkrar
umræður um þessi mál og er það
afar gott.
Enda grundvallarspurningar
stjórnmálanna; hvernig byggjum við
upp sanngjarnt og einfalt skattkerfi
sem skilar bæði fólki og fyrirtækjum
sanngjörnum ábata afvinnu sinni og
miklu svigrúmi til athafna um leið og
við byggjum upp besta velferðarkerfi
í heimi að skandinavískri fyrirmynd.
Sjálfur held ég að engin skattaleg
aðgerð auki meira ráðstöfunarfé
þeirra sem eru með lágar- og milli-
tekjur en sú að samstilla skattheimt-
una með þessum hætti þar sem skatt-
leysismörkum er haldið háum.
Jafnræði
Hugmyndir um flatan eða sam-
ræmdan skatt á fólk og fyrirtæki á
sér víða stuðning og spannar það
allt sviðið frá BSRB til Verslunarráðs.
Þessar hugmyndir eru ólíkar í út-
færslum en eiga sér sama inntak og
grunnhugsun.
Á ráðstefnunni gerði ég stuttlega
grein fyrir þeirri skoðun minni
að skattkerfi framtíðarinnar ætti
að gæta sem best jafnræðis á milli
skattlagningar atvinnutekna og fjár-
magnstekna, að teknu tilliti til skatt-
lagningar fyrirtækja. Ennfremur
að tekjuskattar ættu að vera flatir,
þ.e.a.s. í einu skattþrepi, af tekjum
umfram skattleysismörk.
Þessi ummæli hafa valdið ein-
hverjum misskilningi og kannski
ekki að furða, því að ekki er til ein
Markmiðið á
að vera það
að skattlagn-
ing tekna sé
hin samaá
atvinnutekjur.
UMRÆÐAN
Hækkun skattleysismarka „Mín
skoðun fer þar saman við skoðanir
flestra í Samfylkingunni að helstu
úrbæturnar, til skamms tíma litið,
felist í hækkun skattleysismarka."
Björgvin G. Sigurðsson
óumdeild skilgreining á flötum
skatti. Flest lönd sem nefnd eru í
sömu andrá og flatir skattar hafa þó
farið þá leið að hafa persónufrádrátt
og þar með skattleysismörk. Eftir að
hátekjuskattur var aflagður á íslandi
erum við að mörgu leyti með flatan
tekjuskatt.
Mín skoðun fer þar saman við
skoðanir flestra í Samfylkingunni að
helstu úrbæturnar, til skamms tíma
litið, felist í hækkun skattleysismarka.
Til lengri tíma litið, um leið og aukið
svigrúm til skattalækkana er skapað,
tel ég rétt að lækka almennan tekju-
skatt og ætti sú ráðstöfun að hafa for-
gang fyrir öðrum skattalækkunum
ef undan eru skilin vörugjöld og
stimpilgjald.
Samkeppnishæfni íslands
Markmiðið á að vera það að skatt-
lagning tekna sé hin sama á atvinnu-
tekjur, hvort heldur um er að ræða
einstakling eða fyrirtæki. Það felst þó
ekki í því að sömu prósentu sé beitt á
tekjuskatt fyrirtækja, fjármagnstekju-
skatt og tekjuskatt einstaklinga. Taka
verður tillit til þess að tekjur sem
aflað er í gegnum fyrirtæki og renna
á endanum til einstaklinga sem arður
eru skattlagðar tvisvar.
Fyrst sem tekjur innan fyrirtækis
og svo sem fjármagnstekjur þegar
arður er greiddur eða gengishagnaður
innleystur við sölu fyrirtækis. Nú er
til dæmis tekjuskattur fyrirtækja 18
prósent og fjármagnsskattur ío pró-
sent. Hagnaður fyrirtaekis, kominn í
vasa eiganda, er því að lágmarki skatt-
lagður um 26,2 prósent (taka verður
tillit til þess að tekjuskatturinn
lækkar endanlega hagnað til ráðstöf-
unar). Á sama tíma er tekjuskattur á
laun að viðbættu staðgreiðsluútsvari
35,72 prósent.
Þó markmiðið eigi að vera að eyða
þessum mun, er óvíst hvenær við
náum því. Það hlýtur að vera for-
gangsatriði að tryggja samkeppnis-
hæfni Islands á öllum sviðum, þar
með talið í skattamálum, og erlend
skattasamkeppni gæti knúið okkur
til frekari lækkana á fjármagns-
tekjur og hagnað fyrirtækja i náinni
framtíð.
Aðeins meira um flata skatta
Hugtakið flatir skattar hefur ekki
eina skýra merkingu og er notað
um mismunandi hugmyndir og á
stundum með óljósri tilvísun.
Rétt er að hafa til hliðsjónar hug-
tökin hlutfallslegur skattur, stighækk-
andi skattur og stiglækkandi skattur
(proportional, progressive and re-
gressive tax). Hlutfallslegur skattur
er sá sem leggst hlutfallslega jafnt á
allar tekjur (hagnað) og þannig er jað-
arskatturinn alltaf jafn meðalskatti.
Stighækkandi (progressive) skattur
byggir á því að skattbyrðin (effective
tax) vaxi með auknum tekjum.
Einkum hafa fjórar tegundir
af flötum skatti verið ofarlega í
umræðunni:
-Hreinn flatur skattur er á þann veg
að sama hlutfall er innheimt af öllum
tekjum, án frádráttarliða.
-Flatur skattur með grunnfrá-
drætti / persónuafslætti eru eins og
tekjuskatturinn á fslandi. Aðeins eitt
skattþrep en til viðbótar er grunn-
frádráttarliður eða persónuafsláttur.
Önnur útfærsla er að frádrátturinn
sé fremur fjölskylduafsláttur, breyti-
legur eftir stærð og gerð fjölskyldu.
-Hall-Rabushka flatur skattur
er flatur skattur með skattleysis-
mörkum og frádrætti vegna fjárfest-
ingar. Markmiðið er að skattleggja
fyrst og fremst neyslu en ekki fjárfest-
ingu og sparnað.
-Neikvæður tekjuskattur (Milton
Friedman) er flatur skattur með
skattleysismörkum. Þó þannig að ef
tekjur eru undir skattleysismörkum
er viðkomandi greiddur mismunur-
inn. Um leið yrði hvers kyns tekju-
trygging vegna elli, örorku eða at-
vinnuleysis afnumin.
Flatur skattur hefur víða verið inn-
leiddur nýverið. Einkum hefur þessi
þróun verið áberandi í Eystrasalts-
löndunum. Rússland, Úkraína og Sló-
vakía eru önnur dæmi.
Þá má bæta við Rúmeníu sem ég
heimsótti um daginn með forseta ís-
lands. Þar kom fram í samtali mínu
við viðskiptaráðherra Rúmeníu að
þeir telja að flatir skattar hafi haft
mjög jákvæð áhrif á hagvöxt og
framlegð einstaklinga og fyrirtækja
til þjóðarbúsins. En um leið verður
að geta þess að innviðir þess samfé-
lags eru enn ansi frumstæðir eftir
hörmungar kommúnismans.
Höfundur er viðskiptaráöherra.
gBBm
,...

Kolbeinn Sigþórsson
.......................................
v > Námskeiöiö var mjög skemmtilegt,
ööruvísí en ég hélt að það yrði.
Það sem ég fékk aðallega ut úr þessu
, námskeiðí var aukið sjálfstraust og
ég hef núna trú á sjálfum mér, ég er
oröin lífsglaðari og kann aö meta miklu
d ineira það sem ég hef.
Þetta mun nýtast mér
la framtíð.
DALE CARNIE
FYRIR UNGLINGA
Kynningarfundur verður
þriðjudaginn 25. september.
kl. 20.00, Ármúla 11, 3.hæð
Næsta námskeið hefst
föstudaginn 28.september
Æskilegt að foreldrar mæti á
kynningarfundinn með unglingum
sem fara á námskeið 14 -17 ára

Vilt þú...
...vera einbeittari í námi?
...geta staðið þig vel í vinnu?
...vera jákvæðari?
...eiga auðveldara með að
eignast vini?
...vera sáttari við sjálfan þig
Kíktu á naestakynslod.is og sjáðu hvað aðrir þátttakendur höfðu að segja um þjálfunina
Fjölbreytileiki og
geðheilbrigði
Fjölbreytileiki í samfélagi okkar er
alltaf að aukast og auðgar líf okkar.
En fjölbreytileikanum fylgja líka erf-
iðleikar. Fjölmenning felst í því að
mismunandi gildismat og hugarfar
manna mætast. Einkenni fjölmenn-
ingar er að fólk má „bregðast á mis-
munandi hátt” við sama atburðinum
eða hlutnum.
Hér á landi er geðlægð landsþekkt
fyrirbæri. Þá er ég ekki að tala um
bókstaflegt þunglyndi, heldur tíma-
bundna vanlíðan sem einkennist af
þyngslum og vonleysi. Utanaðkom-
andi aðstæður, eins og til dæmis
atvinnuleysi, ástvinamissir eða
hjónaskilnaður, geta haft í för með
sér geðlægð. Slíkar aðstæður eru
viðurkenndar orsakir sem valda van-
líðan. Á hinn bóginn er einnig hægt
að finna atriði sem ekki eru sérstak-
lega tengd geðsveiflum en geta haft
vandræði í för með sér fyrir innflytj-
endur. Hér er um að ræða menning-
arlegan mismun sem getur reynst
vandmeðfarinn í fjölmenningarlegu
samfélagi.
Vanþekking á samfélagsgerð
Skortur innflytjenda á kunnáttu í
nýju tungumáli og vanþekking á sam-
félagsgerðinni hafa eðlilega ákveð-
inn menningarlegan mismun í för
með sér. En önnur atriði eru einnig
þýðingarmikil í þessu samhengi. Til
dæmis ber fólk virðingu fyrir eldra
fólki í mörgum menningarheimum
eins og í Asíu eða í Afríku. Ég ólst
upp í slíkum menningarheimi sjálfur.
I Japan er það viðtekið að eldra fólki
er sýnd kurteisi og virðing. Á Islandi
skiptir það ekki miklu máli hvort ein-
hver maður er eldri eða yngri en ein-
hver annar. Fólk getur talað saman á
jafnréttisgrundvelli án tillits til ald-
urs. Ég get sagt það af eigin reynslu
að það tók mig talsverðan tíma að að-
lagast þessu og finna málamiðlun.
Vefur misskilnings
En ef manneskja af erlendu bergi
brotin skilur ekki hvað er að gerast
í kringum sig vegna tungumála-
Fjölmenning
felst í því að
mismunandi
gildismat
og hugarfar
manna mætast.
UMRÆÐAN
Toshiki Toma
vankunnáttu þá getur hún túlkað
afskiptaleysið sem af því hlýst sem
„skort á virðingu” og tekur því sem
persónulegri niðurlægingu. Þá
mótar maðurinn slæma mynd af um-
hverfi sínu, mynd sem er ekki alls
kostar rétt. En í rauninni er líf inn-
flytjanda oftast ofið með slíkum smá-
bilum milli raunveruleikans og þess
hvernig viðkomandi túlkar raunveru-
leikann - sérstaklega á meðan inn-
flytjandinn er ekki búinn að aðlagast
samfélaginu nægilega.
Þess vegna sýnist mér nauðsynlegt
að leysa þennan vef misskilnings og
mistúlkunar, frá einum þræði til ann-
ars, til þess að geta nálgast geðheil-
brigðisgæslu innflytjanda. Að sjálf-
sögðu á málið að vera unnið af bæði
innflytjandanum sjálfum og af því
fólki sem vill veita honum aðstoð.
Fordómar gagnvart geðsjúkdómum
Ef við förum enn lengra og
skoðum menningarleg viðhorf inn-
flytjanda gagnvart geðsjúkdómum
flækjast málin enn frekar. Ástæðan
er sú að fordómar gagnvart geðsjúk-
dómum eru enn ríkjandi í mörgum
menningarsvæðum og fólk frá
slíkum svæðum kýs hugsanlega
frekar að líta fram hjá geðsjúk-
dómum, en að horfast í augu við
þá.
Við þurfum að horfast í augu við
það að um leið og fjölbreytileikinn
eykst í samfélaginu, þá stöndum
við frammi fyrir fjölbreyttari or-
sökum vanlíðunar. Við þurfum að
leggja okkur fram til að vel til tak-
ist - til að öllum líði vel.
Höfundur er prestur innflytjenda.