Bændablaðið - 13.10.2011, Page 36

36 Bændablaðið | fimmtudagur 13. október 2011
Nú er komið á þriðja ár frá því
að Ísland sótti formlega um
aðild að Evrópusambandinu.
Spurningar og svör í þús-
undatali hafa farið á milli
Reykjavíkur og Brussel.
Embættismenn í hundraðatali
hafa farið á milli Reykjavíkur
og Brussel til fundahalda. Og
stjórnmálamenn í tugatali
sömuleiðis. Hingað hafa komið
hálaunaðir sérfræðingar frá
ESB-ríkjunum til að rýna,
ráðleggja og ræða við ráðherra,
þingmenn, embættismenn og
fulltrúa hagsmunaaðila.
Skýrslur hafa verið skrifaðar í
Reykjavík og Brussel svo hundr-
uðum skiptir. Þýðendur hafa setið
sveittir við að þýða úr brusselsku
yfir á íslensku lög, reglur og
skýrslur Evrópusambandsins.
Án nokkurs vafa hafa þúsundir
blaðsíðna verið þýddar hina leið-
ina. Þúsundir vinnustunda eru að
baki í stjórnsýslunni í Reykjavík
og í Brussel, vegna funda stjórn-
málamanna og vegna vinnu
hagsmunaaðila. Allt var þetta
gert til að gera aðildarsamning
Íslands við Evrópusambandið,
svo þjóðin geti kosið í þjóðarat-
kvæðagreiðslu um samninginn..
Samanlagður kostnaður Íslands,
ESB og ESB ríkjanna er talinn í
milljörðum króna.
Og nú þegar 27 mánuðir,
meira en 800 dagar, eru liðnir frá
því að Össur ,,hljóp til Brussel"
með ESB umsóknina eru eigin-
legar aðildarviðræður ekki hafnar
ennþá, eins og kom fram í stefnu-
ræðu Jóhönnu Sigurðardóttur,
forsætisráðherra, í stefnuræðu
sinni á Alþingi. Ísland á eftir
að ákveða kröfugerð á hendur
Evrópusambandinu, eða svo orð
Jóhönnu séu notuð: ,,Það gerum
við með því að móta faglega
sterka kröfugerð fyrir Íslands
hönd."
Hvar finnum við þá faglega
sterku kröfugerð fyrir Íslands
hönd? Hvergi. Hún er ekki til.
Ísland á eftir að koma sér saman
um samningsmarkmið í aðildar-
viðræðunum í þungavigtar-
málum; landbúnaði og sjávarút-
vegi. Kannski eru ríkisstjórnin
og Alþingi að bíða eftir því að
Evrópusambandið semji þessa
,,faglegu sterku kröfugerð" fyrir
okkur, því þjóðin veit að Alþingi
er ekki fært um það, hvað þá
ríkisstjórnin.
Auðvitað segir þetta okkur
aðeins eitt. Alþingi á að leggja
ESB umsóknina til hliðar án tafar,
eins og um 7.000 Íslendingar
hafa skorað á Alþingi að gera á
www.skynsemi.is.
Ritfregnir
Látum skynsemina
ráða för
Út er komin hjá bókaútgáfunni
Sölku Stóra bókin um villibráð
eftir Úlfar Finnbjörnsson mat-
reiðslumann. Bókin er alfræðirit
fyrir allt áhugafólk um nýtingu
villibráðar, full af fróðleik og ómót-
stæðilegum sælkerauppskriftum.
Bókin er 312 bls. og prentuð í
Póllandi í umsjón Prentmiðlunar
ehf.
Úlfar Finnbjörnsson er ástríðu-
fullur veiðimaður sem hefur brenn-
andi áhuga á að nýta bráðina sem
best. Úlfar hefur stundum verið
nefndur villti kokkurinn, enda fer
hann víða og stundar fjölbreytta
veiðimennsku auk þess að vera mat-
reiðslumeistari á heimsmælikvarða.
Hann er þó sannkölluð fyrirmynd
annarra veiðimanna og umgengst
náttúruna af sannri virðingu.
Í bókinni töfrar Úlfar fram ljúf-
fenga veislurétti úr kjöti og innmat
fuglategunda sem veiða má á Íslandi.
Hann fjallar um hvaðeina sem við-
kemur frágangi á bráðinni, allt frá
því hún er felld; hvernig á að reyta,
svíða, hamfletta, úrbeina, búa til
kæfur, pylsur, súpur, soð og sósur
auk þess að steikja og grilla bestu
bitana.
Glæsilegar ljós-
myndir eftir Karl
Petersson prýða bók-
ina, bæði af réttunum
ásamt skýringarmynd-
um af helstu verkunar-
aðferðum. Teikningar
eru eftir Jón Baldur
Hlíðberg. Dominique
Plédel Jónsson skrifar
kafla um vín með villi-
bráð.
Sigmar B. Hauksson,
formaður Skotveiðifélags
Íslands, segir um þessa bók:
„Allir veiðimenn þekkja töfra
veiðanna, þegar maður
og náttúra verða eitt
og allir veiðimenn vita
að bráðin er einhver sá
besti og hollasti matur
sem völ er á. Spurningin
er hins vegar sú hvernig
best sé að nýta bráðina
og matreiða. Ef ein-
hver getur svarað þeirri
spurningu svo vel sé er
það matreiðslumaðurinn
og veiðimaðurinn Úlfar
Finnbjörnsson.“
Stóra bókin um villibráð
Þetta er brennandi spurning. Og
viðhorfin mörg. Sjálfur tel ég
nýja stjórnarskrá einn horn-
stein endurreisnar þessa sam-
félags sem fór á hliðina vegna
spillingar. Vil þó ekki skella
skuldinni á einkaframtakið
heldur samkrull stjórnmála-
manna við það.
Illa gengur að slíta þessi
tengsl en nýr siðferðisrammi fyrir
íslenzka þjóð er nauðsynlegt inn-
legg fyrir framhaldið. Þess vegna
tók ég þátt í þeirri viðleitni stjórn-
valda að ný stjórnarskrá skyldi
fullkláruð af fólki sem væri þjóð-
kosið til verksins.
Allir þekkja framvindu
kosninga til stjórnlagaþings og
fögnuðu sumir ógildingu kosn-
inganna. En þeir gerðu það ekki
vegna flumbrugangs við fram-
kvæmd kosninganna heldur
vegna stjórnlagaþingsins sjálfs.
Aðkoma annarra en síamstvíbura
spillingarinnar gat valdið vand-
ræðum og því best að hugmyndin
yrði kæfð í fæðingu. Mótstaðan
var því við hugmyndir en ekki
form. Vegna þessarar fullvissu
þáði ég glaður sæti í stjórnlaga-
ráði. Sem betur fór gerðu það fleiri
og þannig tókst að halda æðinni
opinni. Og nú liggur fyrir ný stjórn-
arskrá sem stjórnlagaráð samþykkti
einum rómi. Sú niðurstaða er merk
og styrkir mjög þetta þjóðarskjal.
Mikill vilji er innan stjórnlaga-
ráðs til þess að tillögur að nýrri
stjórnarskrá fari nú í þjóðardóm.
Fyrstu viðbrögð stjórnsýslunnar
hafa verið dræm og nokkrir framá-
menn reynt að draga úr þýðingu
framtaksins. Orð eins og „drög“ og
„áfangaskjal“ eru uppihöfð, þó að
um frumvarp sé að ræða. Efnisleg
gagnrýni hefur verið lítil og snýst
þá helst um hugmyndafræði.
Augljóst er að sterk öfl innan
stjórnsýslunnar vilja stinga til-
lögum stjórnlagaráðs ofan í skúffu.
En í stað þess að segja það beint
út er talað um endurskoðun, sem
tryggir að baunaspíran endi sem
niðursuðudós. Slík málsmeðferð
mun ómerkja vinnu stjórnlagaráðs
og þar með hugmyndafræðina um
stjórnarskrá fólksins í landinu,
samda af fólkinu í landinu.
Dragi ráðamenn lappirnar á
lokasprettinum grefur það undan
tiltrú þingsins. Þing sem van-
treystir eigin þjóð uppsker van-
traust. Það er því ekki síður hagur
Alþingis að sýna í verki viðleitni
til að starfa með þjóð sinni en ekki
á móti. Fari hin nýja stjórnarskrá
beint til þjóðarinnar, þar sem allir
sérfræðingar landsins, stórir sem
smáir, geti tjáð sig um frumvarpið,
mun Alþingi hafa sóma af, hvernig
svo sem niðurstaðan verður. Nýti
Alþingi ekki þetta tækifæri munu
aðrir gera það.
Lýður Árnason, læknir og
fyrrum fulltrúi í stjórnlagaráði.
Hvað verður um
nýju stjórnarskrána?
Þjóðlíf
– úr útvarpsþáttum
Þórarins Björnssonar
Þórarinn Björnsson og Þjóðlíf
hafa gefið út þriggja geisladiska
safn viðtalsþátta úr útvarps-
þáttum Þórarins frá árum áður.
Titill útgáfunnar er: Þjóðlíf
– úr útvarpsþáttum Þórarins
Björnssonar. Á diskunum er
að finna viðtöl við sex aldraða
Íslendinga, sem tengjast mjög
sveitum landsins, sem segja frá
minnisverðum atvikum í lífi sínu.
Frásagnir þeirra eru látlausar en
framúrskarandi skipulegar og vel
fram settar. Þær geyma mikinn fróð-
leik um líf þjóðarinnar og lífsvið-
horf á fyrri hluta 20. aldar. Yfir þess-
um endurminningum er merkileg
heiðríkja, einlægni og hlýja. Liðinn
tími lifnar á ný og verður nálægur.
Einn hinna sex viðmælenda
er Eiríkur Pálsson í Hafnarfirði,
sem var fæddur á Ölduhrygg í
Svarfaðardal og alinn þar upp.
Eiríkur segir frá ætt sinni og upp-
runa, skólagöngu í gagnfræðaskóla
Akureyrar og Háskóla Íslands. Þá
segir hann ítar-
lega frá félags-
málum stúdenta
en hann var í
stjórn stúd-
entafélagsins
og um tíma for-
maður þess.
Árið 1941
gerðist Eiríkur
Pálsson starfs-
maður Alþingis
og varð m.a.
ritari nefndar
sem fjallaði
um stjórnar-
skrármál. Í því
starfi var honum
m.a. falið að
kanna stjórnar -
skrár Norður-
landanna, Bret-
lands, Frakk-
lands og Spánar.
Fjallar hann m.a. um stjórnarskrána,
um vald forseta Íslands og þjóðar-
atkvæðagreiðslur.
Í mars 1944
er Eiríkur jafn-
framt ráðinn
framkvæmdastjóri
Sögusýningar lýð-
veldishátíðarnefnd-
ar. Þetta var yfirgripsmikil sýning í
máli og myndum en hún var haldin
í Menntaskólanum í Reykjavík.
Átti sýningin að hvetja Íslendinga
til dáða undir kjörorðunum „Reistu í
verki viljans merki, vilji er allt sem
þarf“.
Á diskunum er einnig að finna
tónlist. Þar spilar Sinfóníuhljómsveit
Íslands Sjá roðann á hnjúk-
unum háu eftir Jón Laxdal. Kór
Fjölbrautaskóla Suðurlands flytur
lagið Land míns föður, landið mitt
eftir Þórarinn Guðmundsson og
Jóhannes úr Kötlum. Þá flytja Pétur
Á. Jónsson og Friðrik Jónsson lagið
Dalvísa og eins er þarna að finna
harmonikkuleik Friðriks Jónssonar.
Lesendabásinn
Bókin Þessi kona – Í máli og
myndum á tuttugustu öld kom
út á síðustu dögum fyrir jól 2010.
Höfundur bókarinnar er Guðríður
B. Helgadóttir. Ekki náðist að
kynna bókina í bókatíðindum í
fyrra og af því hún telst ekki gefin
út á þessu ári, þá er hennar ekki
heldur getið í bókatíðindum þessa
árs.
Bókin er rituð og gefin út af höf-
undinum, sem bregður þarna upp
í máli og myndum 90 ára ferli í
umhverfi þess rótgróna bændasam-
félags fortíðarinnar sem á síðustu öld
gekk í gegnum
stökkbreytingar
vélvæðingar,
rafvæðingar og
þéttbýlismynd-
unar.
Bókin er ekki hefðbundin
ævisaga, en Guðríður hefur komið
víða við á vegferð sinni við marg-
breytileg störf og á síðari helmingi
aldarinnar sem húsmóðir og bóndi
á annasömu heimili í sveit. Þarna
er á ferðinni kona sem lét sig varða
beggja kynja kjör.
Bókin er kaflaskipt og 277 bls.,
þar af 64 litprent-
aðar myndasíður
af listsaumsverkum
Guðríðar og fylgir
flestum lítið ljóð. En
svarthvítar myndir úr
dagsins önn, hér og þar
í skrifaða textanum, tala sínu máli um
tíðarandann á líðandi stund.
Bókin fór í dreifingu í bókabúðir
rétt fyrir jólin 2010 og seldist betur en
búast mátti við án auglýsinga, fékk þá
góða umsögn þeirra sem lásu og þótti
eiga erindi við nútímann.
Þessi kona
– Í máli og myndum
á tuttugustu öld
Þórarinn Björnsson.
Jón Baldur Lorange
stjórnmálafræðingur.