Prentarinn - 01.03.2001, Qupperneq 13

um ekkert athugavert við þessi
kaup og þessa sameiningu, burt-
séð frá því hvort ég er starfsmað-
ur Odda eða ekki.
Þórleifur: Að mínum dómi
voru þessi kaup ekkert annað en
risastórt slys og mér finnst ekki
laust við að það leggi af þeim
pólitískan fnyk. Hin hliðin á mál-
inu er svo hvort einhver hefði
nokkum tímann haft áhuga á að
kaupa Gutenberg hefði áfrýjunar-
nefndin hafnað kaupunum. Mér
finnst bara alvarlegt að ein og
sama prentsmiðjan hafi 50% alls
prentverks á markaðnum. Það sæi
ég ekki ganga upp í nágranna-
löndunum, hvað þá vestur í
Bandarikjunum. Þegar við skoð-
um hlutina í þessu samhengi
verður samanburðurinn enn óheil-
brigðari. Hvað kemur í ljós þegar
ég geri tilboð? Jú, ég sé íjóra að-
ila sem tilheyra sömu samsteyp-
unni: Odda, Grafík, Offsetþjón-
ustuna, Gutenberg og svo mig og
örfáa aðra gera tilboðin! Það er
fáránleg staða! A ég svo að fara
einn að berjast á móti risasam-
steypu?
Kristín: Ég er búin að vinna í
Odda í þrettán ár og líkar stórvel.
Ég er hins vegar mjög óhress með
þessi kaup og þessa sameiningu
þar sem mér finnst ótækt að eitt
og sama fyrirtækið stjómi launa-
markaðnum vegna þess að það
kemur sér illa fyrir mig.
Oli: Stína mín, það em margar
aðrar smiðjur til þótt Oddinn eigi
þær þrjár stærstu. Gott fagfólk
getur alltaf fengið góð laun og
góð atvinnutækifæri.
Þórleifur: Um 50% allra fé-
lagsmanna FBM eru starfsmenn
Odda. Það hlýtur að vera orðið
nokkuð óþægilegt umhugsunar-
efni fyrir félagið með tilliti til
hagsmuna félagsmanna.
Agústa: Það hlýtur að segja sig
sjálft þegar ein prentsmiðja er
orðin jafn plássfrek og Oddinn í
starfsmannamálum að launakúrf-
unni er stjómað þaðan.
Oli: Nei, það getur líka verið
veikleiki því það er erfiðara fyrir
einn mann að veijast heldur en
marga. Sé Þorgeir að halda niðri
launakúrfunni, eins og þið haldið

Þórleifur V. Friðriksson
fram, er hann miklu berskjaldaðri
ef allir aðrir í fyrirtækinu rísa upp
og neita að vinna á þeim launum
sem em í boði. Þar liggur miklu
meira undir án þess að ég sé að
hvetja til uppreisnar.
Þórleifur: Að fá prentverk,
sem áður var prentað úti, inn í
landið aftur þýðir að launastefnan
hjá félaginu og á markaðinum er
komin á sama láglaunaplanið og
hinar þjóðimar buðu áður. Að
halda prisunum niðri og fá þannig
verkin heim merkir ekkert annað
en breytt launastefna. Þetta er tví-
eggjað enda er ekkert súkkulaði
og bíltúr í þessum efnum.
Pétur Marel: Mér fmnst það
mega koma fram að taki maður
ákvörðun um að hætta í Odda er
ekki endilega mesti fókusinn á
launin. Það má ekki gleyma þeim
kosti að maður er alltaf að vinna
við nýjustu og bestu græjurnar og
í frábæru umhverfi í Odda. Það
finnst mér ekki síður mikilvægt.
Agústa: Launin eru alltaf mik-
ilvæg og það hvílir mjög mikil
launaleynd yfir vötnunum núna.
Launin eru þó miklum mun lægri
en þau voru þegar ég byrjaði
1985 en þá voru þau glimrandi
fín.
Kristín: Ég tek undir það að
launin hafa lækkað mikið. Maður
taldist til hálaunafólks þegar mað-
ur byrjaði f faginu ‘85.
Þórleifur: Það er ljótt að segja
það, en eftir að konur héldu inn-
reið sína í stéttina lækkuðu laun-
in. En af hveiju? Létum við karl-
amir þetta yfír okkur ganga eða
hvað?
Óli: Það er sama uppi á ten-
ingnum í öllum greinum þar sem
konum hefur fjölgað. Konur eru
ekki eins grimmar að semja um
laun og karlar. Þegar þær ráða sig
í vinnu byrja þær á að spyrja
hvenær þær geti byrjað en karl-
amir spyrja hvað þeir fái í laun.
Kristín: Mér finnst samt hel-
víti hart að maður og kona fái
ekki sömu laun fyrir sömu vinnu.
Þórleifur: Ef ég er með tvær
konur sem vinna sömu vinnu en
skila mismiklum afköstum, á ég
þá að borga þeirri duglegu jafn
mikið og þeirri lötu? Er það sann-
gjarnt? Ég held að launahvetjandi
og árangurstengt launakerfi sé
eitthvað sem koma skal. í byrjun
árs á að segja við starfsfólkið: Ef
vel gengur fáið þið hagnað.
Óli: Eða þá að taka saman tap-
ið á síðasta ári sem varð vegna
mistaka og segja: Ef við getum
minnkað þessa tölu skiptum við
mismuninum á milli okkar.
Kristín: Ef sambærilegt dæmi
væri sett upp með karlmönnum
hef ég jafnvel gmn um að dug-
lega konan væri á lægri launum
en lati karlmaðurinn.
Óli: Mín persónulega skoðun
er sú að launin í þessu fagi hafi
farið hríðlækkandi eftir að Félag
bókagerðarmanna var stofnað og
allir, bæði fagmenn og aðstoðar-
fólk, áttu að sitja við sama borð.
Það átti aldrei að leggja niður
Grafíska sveinafélagið. Sá sem
leggur það á sig að læra verður að
bera meira úr býtum og fá aðeins
meira en sá ófaglærði.
Agústa: Þá er spurning hvers
vegna ófaglærðum var hleypt í
stéttina? Mér finnst of einfalt að
setja alla undir sama hatt. Mér
finnst að reynsla og hæfileikar
ættu ekki síður að skera úr um
það hvaða laun þú færð.
ÓIi: Þar liggja mistökin. Þetta
sænska módel hentaði okkur eng-
an veginn og það var ákveðinn
vendipunktur í launaþróuninni á
stómm verkfallsfundi í Austur-
bæjarbíói þegar aðstoðarfólkið
fékk 12% launahækkun, en svein-
amir enga og það var samþykkt í
mikilli óþökk sveinanna.
Á síðustu árum hefur orðið
œ vinsœlla að gerast verk-
taki í hinu tslenska vinnu-
samfélagi og standa sjálfur
skil á lífeyrissjóðssöfrtun og
skattskilum. Raddir hafa
orðið háværari um að fé-
lagsaðild sé gamaldags og
einskis virði.
Óli: Nei, það er vita vonlaust
að vera verktaki. Félagsaðild og
lífeyrisaðild er nauðsynleg trygg-
ing fyrir óvæntum áföllum í líf-
inu, eins og atvinnuleysi, sjúk-
dómum og dauðsfalli.
Þórleifur: Það er engin trygg-
ing að vera verktaki í prentbrans-
anum. Það á bara að stroka yfir
þann möguleika enda held ég að
verktakar séu fátíðir í faginu.
ÓIi: Félagið er nauðsynlegt, en
má hins vegar ekki staðna. Að-
gerðarleysi félagsmanna getur
hins vegar gengið af því dauðu.
Starfsmenn félagsins eru í vinnu
hjá okkur og við eigum að láta
okkur það varða.
Kristín: Félagsstarf er bara því
miður ekki í tísku um þessar
mundir. Það vantar alla hugsjón í
mannskapinn.
Þórleifur: Maður fær aldrei
betra yfir sig en það sem maður
kýs yfir sig sjálfur, þannig er það
í allri pólitík og meðan fólk tekur
ekki ábyrgð á eigin félagi gerist
ósköp fátt.
Óli: Þetta hús félagsins er að
mínu mati algjör tímaskekkja og
baggi á félaginu. Það á að selja
húsið hið fyrsta.
Þórleifur: Nei, ertu viti þínu
fjær! Þetta hús er með alvöru
sögu og var byggt fyrir kónga-
fólk. Hér gisti Kristján 10. Dana-
konungur og húsið á það sam-
merkt með prentarastéttinni að
hér var fyrsta áfengisverslun eða
skrifstofur ÁTVR.
Agústa: Húsið er vissulega
stolt félagsins, en væri ekki hægt
að nýta það betur?
Óli: Það kom upp mjög óvin-
sæl hugmynd um að hækka fé-
lagsgjöld þrátt fyrir hagnað fé-
lagsins. Þyrfti að koma til þess ef
þessum þunga bagga væri aflétt?
Svo finnst mér að félagið eigi að
PRENTARINN ■ 13