Læknablaðið - 01.05.1915, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
7i
al annars á Laugarnesspítala. Árangurinn vafasamur, en tilraunum ekki
lokiö enn.
Þaö hefir verið reynt viö psoriasis, pemfigu s-tegundir, 1 i c h e n
r u b e r og p 1 a n u s, en ekki þótt reynast vel.
Aukaverkanir. Bólguþykkildi eöa b ó 1 g u h n ú s k a r (infiltröt)
koma oft enn fyrir eftir injectiones intra muscul. og subcut., en sjaldnar
og minni en fyrst framan af, og síöur ef meöalinu er spýtt inn á fascia glut.
med., en ekki inn í sjálfa vöðvana. D r e p (necrosis) sjaldan, og ígerðir
afarsjaldan, ef hreinlæti er nógu mikið. — Enn fremur taugaverkir,
nevralgiæ. Menn veröa því aö vera nógu utarlega, til þess að koma ekki
nálægt n. ischiadicus.
Herxheimers einkenni kemur ekki sjaldan fyrir, þegar salvar-
sanmeðul eru brúkuö við syfilis á öðru stigi, á hvaöa hátt sem þeim er
spýtt inn. Þaö koma fyrstu dagana á eftir útbrot, papulæ og roseola með
hita oft og einatt. Sjúkdómurinn viröist þá versna, en þessi útbrot hverfa
aftur smámsaman. Slíkt kemur og fyrir stundum, en sjaldnar, þegar kvika-
silfur hefir veriö brúkaö. Menn ætla, aö þaö sé aö kenna endotoxinum, sem
losnaö hafi úr öllum þeim sóttkveikjusæg, sem drepist hafa eftir innspýt-
inguna. Vilja því margir gefa kvikasilfursmyrsl á undan, io—14 daga,
til að fækka þeim. — Það hefur nokkrum sinnum hjá holdsveikissjúkling-
um minum komiö þrimlaútbrot skömmu eftir aö þeir hafa fengið salvar-
san. Gæti verið af svipuöum ástæöum.
Eftir injectiones intravenosæ kemur stundum, 2—3 klukkustundum síö-
ar, k a 1 d a og svo h i t i, sem vanalega hverfur eftir fáar kl.stundir. Enn
fremur ó g 1 e ö i, u p p s a 1 a, einstaka sinnum ni'öurgangur. En alt
þetta er vant að standa stuttan tíma. Þó eru sjúklingar vanalega lystar-
minni næsta dag. Ber helzt á þessu í fyrsta skifti, sem þeir fá salvarsan —
eða neosalvarsan_— inn í æöarnar. Sagt er að retentio urinæ geti
komið fyrir, en afarsjaldan.
Einstaka sinnum kemur þaö fyrir, meðan veriö er aö spýta salv. i n n
í æ ö a r, aö sjúklingurinn veröur alt í einu rauöur í andliti og þrútinn,
og heitur, fær þrýstingsónot fyrir hjartað, æöaslátturinn lítill og því fylgir
hræösla og mæöi. Þetta stendur sjaldan nema stutta stund, nokkrar mín-
útur eöa upp í hálftima í lengsta lagi. Batnar fljótt af 1 cm. sol. adrena-
Hni (1 milligram adrenalin). Menn ætla aö þetta komi af endotoxin-verk-
unum, eöa af lausri eggjahvitu úr rauðum blóökornum, sem hafa eyðilagst
(anaphylaktisk shok). Einn af mínum sjúklingum hefir orðið fyrir þessu.
Á ööru stigi sjúkdómsins kemur einstaka sinnum fyrir m e n i n g i t i s
a c u t a, nokkurs konar Herxheimers-einkenni. Skýringin er sú, aö í heila-
himnum hafi leynst eitthvað af syfilissóttkveikjum án þess aö nokkur ein-
kenni þaðan fylgdu. Meö því aö gefa nokkrar inunctiones á undan salvar-
saninu hefir mönnum tekist aö losna aö mestu við þessa hættu, eöa ef þeir
vilja ekki brúka kvikasilfur með, eins og Wechselmann, þá gera þeir
Widalstilraun meö mænuvökva ætíö á þessu stigi sjúkdómsins, til þess aö
ganga úr skugga um þaö, aö ekki séu nein bólgueinkenni í miðstöðvum
taugakerfisins (levcocytosis eöa of mikil eggjahvíta). Þessar sömu rann-
sóknir heimta þeir og seinna aftur og aftur endurteknar, ásamt Wasser-
mannstilraunum, til þess aö hafa fulla vissu um, aö sjúklingurinn sé oröinn