Læknablaðið - 01.03.1921, Qupperneq 7

LÆKNABLAÐIÐ
37
Nefndarálit berklaveikisnefndarinnar.
Ritstj'órn Lbl. hefir ekki þótt þaö sæmandi, aö fara ekki nokkrum or'öum
um bók þessa, sem er um þessar mundir send öllum héraösíæknum, og
ræöir um slíkt merkismál. Það hefir dæmst á migf aö gera þetta, þó ekki
væri eg alls kostar fús til þess. Annars vegar er sá vandi, að spilla ekkí
íyrir góöu máli, hins vegar aö skrifa þó ekki undir annaö en þaö, sem
manni virðist vel ráðið, en ofan á þetta bætist, aö jafnvel bestu sérfræö-
ingar deila um flest atriöi í berklaveikismálinu. Þaö má heita aö enn sé
það óráöin gáta.
Allur meginkjarninn í áliti og tillögum nefridarinnar er sá, aö foröa
b ö r n u m o g u n g 1 i n g u m f r á þ ví a ð v e r a samvlstium v i ð
s m i t a n d i b e r k 1 a v e i k a s j ú k 1. Ef berklav. keinur upp á heim-
ili, skal anriaö hvort taka sjúklinginn eöa börnin burtu.
Um þessa aöalstefnu er ekki nema gott að segja. Börnunum er mest
hætta búin, en það þykist eg þó hafa reynt, aö fullorðnir eru líka í hættu,
aö æ t í ö s t a f a r h æ 11 a a f o p ri u m b e r k 1 u m, aö mirista kosti á
ísl. heimilunum meö þröngu híbýlunum þar. Nefndin hefir numiö staðar
viö börnin og þaö gerir máliö einfaldara, en þaö er fullflókiö fyrir því, og
full ástæöa til aö spyrja hvort þetta sé framkvæmanlegt. Eg man svo
langt, að þau voru ekki fá, berklaveikisheimilin í Eyjafjaröarsýslu og börn
voru á flestum þeirra.
Nefndin gerir ekki áætluri um hve mörgum börnum þurfi að ráðstafa,
en gerir þó ráö fyrir (bls. 26), að þau veröi tæpast fleiri en 50 á ári, sem
ríkissjóöur þurfi aö greiða meölag með, en þaö á hann að gera, ef efna-
litlir eiga í hlut. Eg geri mér ekki miklar vonir um, aö margir geti greitt
uppeldi barna sinna utan heimilis, án þess að „bíöa mikið tjón“ á efna-
hag sínum.
Eg get ekki skiliö, að þessi ágiskun um barnafjoldann sé nærri lagi, og
þaö þó gert sé ráð fyrir því, aö oftar séu sjúkl. fluttir burtu en bömin.
Hiö síöara hlýtur ])ó aö vcra verijan, ef sjúkl. hefir langvirina, ólæknandi
berklav., en svo er um mjög marga. Ef miðaö er viö tölu nefndarimnar
um, aö 450 nýir berklasjúkl. bætist viö árlega, og gert er ráö fyrir, að
þriöjungur þeirra sé ekki smitandi eöa frá sama heimili, þá má þó gera
ráö fyrir 300 heimilum, sem smitaridi sjúkl. koma frá. Nú eru aö meöal-
tali um 1.8 börn og unglingar á heimili (innan 14 ára) og þó engin séu
á sumum, em þvi fleiri á öörum. Á heimilum sjúklinga, sem bætast við
á einu ári, eru því ca. 540 börn. Þó helmingur sjúkl. væri tekinn burtu,
og æ 11 i e k k i a f t u r k v æ m t til heimilanna, yröi að ráöstafa 270
börnum. Og hér er aö eins miðað viö þá, sem bætast viö á einu ári! Þaö
er erfitt aö giska á, hve nrikill barnafjöldinn yrði, til margra ára, en leið-
beining er þaö, að talið var á Þýskalandi,, aö árlega væru þar ekki færri
en 800.000 sjúkl. í landinu meö smitandi berkla (Die Zentralkommitee
fúr Tuberculosebekámpfung 1915), en það svarar til þess aö hér væru
rúmt 1000. Mér þætti ekki ósennilegt, aö barriatalan alls yrði nálægt þessu
eða nokkru meiri, svo hér er ekki um neitt smáræðii aö gera.