Læknablaðið - 01.08.1933, Blaðsíða 36

IT4
LÆKNABLAÐIÐ
II.
Berkla-manndauSi hefir h. u. b. staÖiS í staÖ á Islandi síðan 1915, 1,9
—2/00. Hann hefir ekki minkaÖ yfirleitt, þrátt fyrir berklavarnir og mik-
inn kostnaÖ og þrátt fyrir þaÖ aÖ tala sjúkrarúma fer langt fram úr hinni
árlegu dánartölu. (Línurit A og B).
Hin sérstöku einkenni berkladauðans hjá okkur eru hinar háu dánar-
tölur á 4 fyrstu barnsárunum (sem sérstaklega er af völdum heilahimnu-
berkla) og kvennadauðinn frá 10—40 ára. Þessi kvennadauði er tiltölu-
lega langtum hœrri en annarsstaðar á Norðurlöndum, og sennilega víðast
hvar. Orsökin er væntanlega meðal annars sú, að höfuðatvinnuvegurinn
hjá okkur er sveitabúskapur og fiskiveiðar, en ekki iðnaður. Karlmenn
vinna í útilofti, en konur inni, venjulega í þröngum og lélegum húsakynn-
um, og þetta er sérstaklega skaðlegt, þar sem veturinn er langur og dimm-
ur. Hinn langi og dimmi vetur á efalaust mikinn þátt í hinum tiltölulega
mikla berkladauða hinna nyrztu landa og landshluta, íslands, Norður-Nor-
egs, Norður-Sviþjóðar og Finnlands. Það er eftirtektarvert, að á suður-
láglendinu, Árnes-, Rangárvalla- og Skaftafellssýslum, er berkladauði ein-
kennilega lítill og litill munur karla og kvenna (0,8%o og i%c). A Norður-
og Austurlandi eru dánartölur karla og kvenna 1 ,yc/c0 og 2,3c/cc, og á Vest-
urlandi 1,3% og 1,9%« (hér eru kaupstaðirnir ekki teknir með, en hinir
minni verslunarstaðir).
Hvers vegna hefir berklaveikin ekki minkað á íslandi, þrátt fyrir kostn-
aðarsamar varnir? Til greina getur komið eftirfvlgjandi atriði: Á þess-