Læknablaðið - 31.12.1941, Blaðsíða 10

148
LÆKNABLAÐIÐ
sé hætt aö gefa joö 2—3 mánuði.
Yiö meðferð á crisis thyreotox-
ica er joö aöallyfið, ásarnt glucose
og saltvatni (fysiolog. upplausn),
því að sjúkl. þorna mjög af hin-
um mikla svita, háum hita, upp-
sölum og stundum niðurgangi.
Auk joðsins er gefið luminal og
morfin eftir þörfunr. Fljótvirkast
er taliö að gefa joðið ásamt glu-
cose inn í æö og hvorttveggja i
stórum skömmtum. Joðiö má einn-
ig gefa undir húöina (300 mg. joð
í 1 líter saltvatns) eða i endaþarm-
inn og þá lítið eitt af opium með.
Minni skammta nrá' gefa ])er os í
mjólk, kakaó eða hafraseyði. Hve
mikið skal gefa af joði verður að
ákveða í hvert einstakt skijHi, og
fer eftir því, hve heiptug crisis er.
Sé sjúkl. langt leiddur, er byrj-
að með því að gefa t. d. 632 mg.
joö (5 ccm. sol. Lugoli) í 25—50
ccm. af 10—25% glucose inn í æö.
Sé sjúklingurinn meðvitundarlaus
(í coma) hefir dagskammturinn
verið um og yfir 1700 mg. joð.
Meðferð þessi gildir jafnt um cris-
is præoperativa sem postoperativa.
Joðskammturinn er lækkaðtir svo
fljótt sem unnt er, en þaö fer eftir
því, hvort crisis virðist létta.
Joð er talið jafn mikilvægt vopn
gegn crisis thyreotoxica eins og
insulin við diabetes.
í crisis getur einnig virzt nauð-
synlegt aö gefa súrefni eða stimul-
antia (strophantin, sympatol). Þá
hefir stundum veriö gerð venesec-
tio og þar á eftir blóðtransfusio
og gefist vel.
Nauösynlegt er að fylgjast vel
með sjúkl. í crisis og hafa góða
gát á öndun og púls.
Um ástæðuna fyrir crisis thyreo-
toxica er ennþá harla lítið vitað,
en margar kenningar eru til um
það og fer eg ekki nánar i þaö,
en fróðlegt er aö geta þess, að hjá
mörgum þeirra, sem dáiö hafa úr
crisis tliyreotoxica hefir fundizt
thymus persistens og einnig áber-
andi glycogenskortur í lifrinni og
degeneratio á lifrarvef.
Hið eiginlega upphaf þessa er-
indis er það, að hér á handlæknis-
deild Landspítalans höfum við ný-
lega (i lok september) haft tilfelli
af crisis thyreotoxica, og ætla eg
að skýra frá því í stuttu máli.
Hjúkrunarnemi, 21 ára gömul,
fékk í vor thyreotoxicosis eftir
slæma hálsl)ólgu. Efnaskipti
reyndust þá +36%. Var hún lögð
inn á lyflæknisdeild Landspitalans
í 1 mánuð, og þar urðu efnaskipti
cölileg viö hvíld og sedativa. Síð-
ustu 10 dagana af dvöl sinni þar
fékk sjúkl. sol. Lugoli gtt. 10X3 :l
á dag hækkandi upp i gtt. 15X3 á
dag, og var i ráði aö gera aðgerð
á henni rétt á eftir. Úr því varð
þó ekki fyrr en sjúkl. var lögö
inn á handlæknisdeildina eftir 1 y2
mán. dvöl heima. Efnaskipti höfðu
haldizt eölileg og var sjúkl. því
tekin til aðgerðar án frekari joð-
méðferðar.
Á fyrsta sólarhring eftir aðgerö-
ina rýkur hitinn upp i 40,5° og
púls 180, enda var þá um greini-
lega crisis thyreotoxica að ræða.
Var strax gefið 200 mg. joö i 25
ccm. af 20% glucose inn í æð á-
samt 1 liter af saltvatni. Þar eð
jietta virtist ekki valda tilætluðum
bata, var þetta endurtekið nokkru
síöar og þá gefið í 2 skömmtum
506 mg. joð inn í æö. Við þetta
skánaöi ástand sjúkl. greinilega.
A 2. sólarhring er hitinn þó aft-
ur mjög hár (40,8°), púls 190
og sjúkl. töluvert óróleg. Þá vai
enn á ný gefiö 380 mg. joð per
os -f- saltvatn undir húð og Lum-
inal 10 ctg. X3- Eftir þetta fór
Iiöan sjúkl. hraðbatnandi og hún
útskrifaðist á 11. degi til áfram-