Læknablaðið - 15.12.1947, Blaðsíða 12

150
LÆKNABLA ÐIÐ
snemma gerð nálcvæm leit. En
full sönnun fyrir því, að um
berkla sé að ræða, getur það
eitt talizt, að finna sýklana.
Johannes Holm og N. Plum hafa,
á einum stað, skýrt frá 8108 hráka-
rannsóknum í Serumstofnuninni í
Kaupmannahöfn. Ræktun var jákvæð
í 2148, en smásjárrannsókn í 953,
eða 44% þeirra sem voru jákvæðir
í ræktun. Niðurstaða þcirra er, að
smásjárgreiningin sé aðeins nothæf
sem grófgerð flokkun, en telja nauð-
synlegt, að rækta úr öllum smásjár-
neikvæðum lirákum.
Það verður aldrei nógsam-
lega brýnt fyrir læknum, að
leita eða láta leita sem allra
nákvæmast að berklasýklunum
og leita ol’t, því að það er ckki
einsdæmi, að hrákarannsókn
reynist neikvæð, a.m.k. í eitt
skipti, þar sem sjóst cavernur,
3 sm. í þvermál eða jafnvel
stærri og þótt nýlegar séu.
Þá skal minnst nokkru nánar
á hinn aðal liðinn í rannsókn-
inni, röntgenskoðunina, en und-
ir hana heyrir: gegnlýsing, eða
skyggning eins og sumir læknar
kjósa heldur að kalla hana,
myndataka, þykklínis eða í
fleiri víddum, e.t.v. stereoscop-
isk, og sneiðmyndun (plani-
grafi) og bronchografi, ef sér-
stök ástæða þykir til.
Venjulega hvílir greining
lungnaberklanna að langmestu
leyti á röntgenskoðuninni, en
fer eftir atvikum Iivcr aðferð-
in er valin. Skyggningin hefir
verið notuð mjög mikið síðast-
liðna tvo áratugi, og með henni
má segja að byrjað væri á hóp-
rannsóknum í stórum stíl. Hún
þótti fljótleg og handhæg, en
ekki bjóðandi einum lækni að
skoða nema takmarkaðan hóp
á dag. Tímans vegna er það
framkvæmanlegt, að einn lækn-
ir skyggni á annað hundrað
manns á dag, en sennilega eru
slík vinnubrögð, að staðaldri,
ekki skaðlaus hcilsu manna.
Af þessunj ástæðum var kepj)zt
við að finna fljótvirkari aðfcrð
til fjöldarannsókna, og árang-
urinn varð Ijósmyndun skyggni-
myndanna (fotoröntgen). Með
þeirri aðfcrð má skoða 60—80
manns á klukkustund, án þess
að um nokkurt flaustursverk
sé að ræða. Læknar kannast vel
við þetta úr Reykjavíkurskoð-
uninni. Sú myndastærð, sem
bczt hefir reynzt við þessar
rannsóknir, er 4x5 þumlunga
myndir, og sumir læknar kjósa
helzt stcrcoscopiskar myndir í
þeirri stærð. Af einstökum að-
ferðum röntgenrannsóknarinn-
ar er að sjálfsögðu bezt rönt-
genmynd í fullri stærð.
A veguin Metropolitan Life In-
surance Co. hefir verið gerður sani-
anburður á einstökum rannsóknar
aðferðum. Niðurstaðan var sú, að ef
gengið er út frá að röntgenskoðun
leiði í ljós alla lungnaberkla (100%),
þá gefur skyggningin 877», rannsókn
án röntgen (hlustun o. þ. h.) 3(5% og
sjúkdómseinkennin 33%.
Ég ímynda mér, en byggi það þvi
miður ekki á rannsóknum, að ef
skyggningin gefur aðeins 87%, þá