Læknablaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 36

26
LÆKNABLAÐIÐ
gagnkynhneigðra er vel staðfest og mikilvægt er að leita
að HIV smiti meðal þeirra sem leita lækninga vegna
annars kynsjúkdóms. Einnig er mikilvægt að rannsaka
alla sjúklinga með einkenni sem samrýmst geta HIV
smiti. Vegna fjölda HIV smitaðra einstaklinga á íslandi
má búast við verulegri aukningu á alæmi á komandi
árum.
LIÐSÝKINGAR Á LANDSPÍTALA 1977-1986
Vilhjálmur Arason, Sigurður B. Þorsteinsson.
Lyflækningadeild Landspítalans.
Til að kanna tíðni og afdrif sjúklinga með liðsýkingu
voru skoðaðar sjúkraskrár sjúklinga sem höfðu fengið
þessa sjúkdómsgreiningu á árunum 1977-1986. Einnig
var litið á allar Neisseria gonorrhoeae sýkingar sem voru
greindar á sjúkrahúsinu. Alls voru þetta 48 sjúklingar en
aðeins 28, þar af fjórir sjúklingar með sýkingu í gervilið,
uppfylltu skilmerki um örugga liðsýkingu sem er
liðvökvarannsókn með jákvæðri ræktun eða
Grams-litun. Ef grunur var um Neisseria gonorrhoeae
sýkingu þurfti a.m.k. að liggja fyrir liðvökvi sem gat
bent til sýkingar auk jákvæðrar blóðræktunar. Hjá
þremur konum telst greiningin þó líklega rétt þar sem
frá leghálsi ræktuðust Neisseria gonorrhoeae. Hjá 12
sjúklingum sem fengu greininguna er aðeins hægt að
tala um mögulega sýkingu og fimm sjúklingar teljast
óllklegir að hafa fengið liðsýkingu þrátt fyrir þá
sjúkdómsgreiningu og sambærilega meðferð. Ekki var
sérstaklega litið eftir sýkingum í gerviliðum í þessari
rannsókn þar sem telja má líklegt að sýkingar stuttu eftir
aðgerð skili sér ekki sem sérstök sjúkdómsgreining við
útskrift. Samkvæmt skráningu eru þetta fjórir
sjúklingar með Staph. aureus sýkingu sem allir höfðu
fengið mjaðmagervilið meira en sex árum áður.
í 24 öruggum sýkingum var um að ræða sjö
sýkingarvalda.
10 Staph. aureus
5 Staph. epidermidis
2 Streptococcae
2 H. influenzae
1 E. coli
1 Neisseria gonorrhoeae
1 Neisseria meningitidis
2 Gram neg. diplococcae
Þetta voru 15 karlar og 9 konur. Sjö sjúklingar voru
yngri en sjö ára þar af þrír yngri en þriggja ára. Tólf
sjúklingar voru eldri en 60 ára. Liðvökvaræktun var
jákvæð hjá 22 (92%) en Grams-litun var aðeins jákvæð
hjá 10 (42%). Helmingi liðvökvasýna var lýst sem
»purulent« en aðeins var hægt að staðfesta það hjá níu
(38%). Níu sjúklingar (38%) höfðu slitgigtarbreytingar
á röntgenmynd í liðnum við greiningu en enginn var með
aðra gigtarsjúkdóma svo sem RA. Merki um
beinsýkingu í liðnum á röntgenmynd var hjá átta
sjúklingum (33%). Tímalengd frá upphafi einkenna til
greiningar var að meðaltali fjórir dagar ef undan eru
skildir fimm sjúklingar sem höfðu einkenni 14 daga.
Þrír sjúklingar voru með undirliggjandi beinsýkingu.
Þrír sjúklingar höfðu nýlega fengið sterainnspýtingar í
liðinn. Fjórir sjúklingar voru með sykursýki og einn
sjúklingur með compliment C2 skort. Algengastar voru
sýkingar í hnjáliðum, sjö sjúklingar, en sex sjúklingar
voru með sýkingu í mjöðmum. Reglulegar aspirationir
úr sýktum lið voru framkvæmdar hjá fjórum
sjúklingum, en Fimm sjúklingar fengu innsett dren,
samtals níu sjúklingar (38%). Sýklalyf í æð var gefið að
meðaltali í 24,3 daga en síðan fengu 19 sjúklingar lyf per
os að meðaltali í jafnmarga daga. Meðallegutími var
40,1 dagur, en ef undan eru skildir tveir sjúklingar sem
voru 116 og 267 daga var meðallegutíminn 26,4 dagar.
Varanlegar beinbreytingar á röntgenmyndum vegna
sýkingar sáust hjá sjö sjúklingum (29%) en að auki
sögðust þrír hafa varanleg óþægindi í liðnum (42%)
(FEB 1988). Tveir höfðu fengið gervilið. Af þeim sem
fengu meðferð innan viku frá byrjun einkenna, 13
sjúklingar (54%), var aðeins einn sjúklingur með
varanlegar afleiðingar (8%). Níu sjúklingar af 11 sem
höfðu einkenni í meira en sjö daga fyrir meðferð höfðu
varanlegar afleiðingar þar af sex sjúklingar með
varanlegar beinbreytingar (54%). Einnig var leitað eftir
varanlegum afleiðingum hjá þeim sem voru með líklega
eða mögulega rétta greiningu og fannst eitt barn með
viðvarandi óþægindi og ný röntgenmynd sýndi nú
skemmd í beini við liðinn eftir gamla sýkingu.
SJÖ TILFELLI AF LEGIONELLOSIS STAÐFEST
MEÐ RÆKTUNUM, ÞAR AF FIMM
SPÍTALASÝKINGAR
María Sigurjónsdóttir, Sigfús Karlsson, Sigurður B.
Þorsteinsson, Steinn Jónsson, Ólafur Steingrímsson.
Sýklarannsóknadeild Landspítalans, Lyflækningadeild
Landspítalans, Gjörgæsludeild Landakotsspítala.
Legionellosis er alvarlegur sjúkdómur með háa
dánartíðni einkum hjá fólki með langvinna
lungnasjúkdóma.
Frá ársbyrjun 1985 til mars 1988 ræktaðist Legionella
pneumophila, serotypa 1, frá sjö sjúklingum á
Landspítala og Landakotsspítala, úr berkjuskoli,
hrákasýni eða barkaástungusýni. Ræktun var gerð á
BCYE-alfa agar. Gróður var síðan greindur með
súrvatnskljúfsprófi, Grams-litun og ónæmisflúrljómun.
Um var að ræða þrjár konur og fjóra karla á aldrinum
38 til 83 ára. Talið er að fimm þeirra hafi sýkst á
sjúkrahúsum en tveir utan þeirra. Þeir fimm sjúklingar
sem sýktust á sjúkrahúsinu höfðu allir langvinnan
lungnasjúkdóm. Af þeim höfðu fjórir gengist undir
aðgerð og legið á gjörgæsludeild á líklegum
sýkingartíma. Einn kom frá Vífilsstaðaspítala og hafði
lungnabólgu við innlögn á Landspítala. Fjórir þeirra
sjúklinga sem sýktust á sjúkrahúsi dóu og var
lungnabólgan talin meðverkandi orsök dauða í öllum
tilvikunum.
Ekki varð vart við undirliggjandi lungnasjúkdóma hjá
öðrum þeirra sem veiktist utan sjúkrahússins en hinn
hafði langvinnan lungnasjúkdóm og lést hann af
völdum lungnabólgunnar.
Hjá öllum þessum sjúklingum voru líka athuguð
mótefni gegn Legionella í sermi.
Ástæða er til að vera vakandi fyrir legionellosis,
sérstaklega hjá fólki með langvinna lungnasjúkdóma ef
það fær lungnabólgu eftir aðgerðir eða í kjölfar
meðferðar með öndunarvélum og eftir öndunaraðstoð.
Tíðni legionellosis á íslandi er í raun óþekkt. Ekki er
ræktað fyrir Legionella í barkaástungusýnum,
hrákasýnum og berkjuskolum á sýklarannsóknadeildum
hér nema sérstaklega sé um það beðið.