Læknablaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 55

LÆKNABLAÐIÐ
39
ATHUGUN Á VERKUN OG AUKAVERKUNUM
LOVASTATINS
Finnbogi Karlsson, Jón Þór Sverrisson, Þorkell
Guðbrandsson. Lyflækningadeild
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Tilgangur:
Að kanna blóðfitulækkandi áhrif Lovastatins og áhrif
þess á blóðhag, blóðsykur, nýrnahag, lifrarhag, auk
þess eftirlit með framkomu klínískra aukaverkana.
Framkvœmd:
Fjörutíu manna hópur, 28 karlar og 12 konur, aldur 35
til 73 ár, meðalaldur 54,5 ár. Hópurinn var valinn útfrá
heildarkólesteróli >7,75 mmól/1 án þess að um afleidda
blóðfituhækkun væri að ræða. Eftir fyrstu mælingu,
sem sýndi hækkun á heildarkólesteróli, fékk hver
einstaklingur leiðbeiningar um mataræði. Síðan voru
mælingar endurteknar eftir nokkrar vikur. Við aðra
mælingu var síðan hafin lyfjameðferð, 40 mg
Lovastatins einu sinni daglega í sex vikur.
Heildarkólesteról við upphaf lyfjagjafar var 7,75-11,65
mmól/1. Eftir sex vikur var heildarkólesteról 4,55-7,97
mmól/1. Lækkun var frá 13 til 46%. Lyfjameðferð var
þá aukin hjá þeim sem voru >5,2 mmól/1 í 80 mg einu
sinni á dag. Eftir 12 vikur hafði blóðfitulækkun haldist
mikið til óbreytt hjá þeim er notuðu 40 mg og blóðfita
hafði í flestum tilfellum lækkað enn frekar hjá þeim sem
lyfjaskammtur hafði verið aukinn hjá. Blóðprufur og
skoðun voru framkvæmdar á sex vikna fresti og er
áætlað að gera svo í sex mánuði. I blóðprufum voru
eftirfarandi mælingar fengnar: Rauður blóðhagur, hvít
blóðkorn og deilitalning, blóðflögur og sökk, fastandi
blóðsykur, nýrnahagur, lifrarhagur og
kreatinfosfókínasi. Þá var athugað þvag fyrir sykri og
eggjahvítu. Einnig var mæld blóðfita:
Heildarkólesteról, þríglyceríðar og HDL-kólesteról.
Nákvæm augnskoðun var framkvæmd í upphafi
rannsóknar og verður fengin aftur eftir sex mánuði.
Hjartarit var tekið í upphafi. Það verður endurtekið í
lok rannsóknar.
Niðurstöður:
Veruleg lækkun hefur fengist á blóðfitu þegar eftir sex
vikna meðferð með 40 mg Lovastatin. Sú lækkun hefur
haldist að mestu með óbreyttum lyfjaskammti hjá þeim
sem þegar lækkuðu niður fyrir markgildi 5,2 mmól/1, og
enn frekari lækkun hefur orðið hjá flestum þeim sem
lyfjaskammtur var aukinn hjá í 80 mg daglega. Engar
alvarlegar klínískar, blóðmeinafræðilegar né
meinefnafræðilegar aukaverkanir hafa komið í ljós. Út
frá þessum bráðabirgðaniðurstöðum má álykta að
Lovastatin sé áhrifamikð lyf til lækkunar á blóðfitu og
þar með til að draga úr áhættu æðakölkunar. Einnig
virðist lyfið vera án alvarlegra snemmtilkominna
aukaverkana.
NÝ AÐFERÐ VIÐ MEGRUN
NOTKUN MAGABLÖÐRU
Helga Magnúsdóttir, Ásgeir Theodórs, Ingigerður
Ólafsdóttir hjúkrunarfræðingur, Gunnar Valtýsson,
Vala Hildibrandsdóttir næringarráðgjafi, Tómas
Zoéga, Anna Edda Ásgeirsdóttir næringarráðgjafi.
Lyflækningadeild St. Jósefsspítala, Hafnarfirði.
Markmið rannsóknarinnar er að kanna áhrif
magablöðru (gastric balloon) á sjúklinga, sem þjást af
offitu og eru þátttakendur í skipulegri megrunaráætlun.
Þátttakendur í rannsókninni eru 18 einstaklingar, 12
konur og 6 karlar. Aldur þeirra er frá 15 til 63 ára og
meðalaldur 38,9 ár. í upphafi meðferðar voru
sjúklingar á bilinu 95,5 til 160 kg. að þyngd (samanlögð
heildarþyngd 2187 kg.), neðalþyngd 121 kg. Allir
einstaklingar höfðu í upphafi BMI (body mass index)
meira en 30. Helmingur einstaklinga (níu) höfðu
líkamlega sjúkdóma samfara offitu. Að loknu ítarlegu
mati (meltingarsérfræðings, innkirtlasérfræðings,
geðlæknis og næringarráðgjafa) var gerð speglun á efri
meltingarvegi og magablöðru (gastric balloon, Ballobes
(R), DOT, APS, Danmörk) var komið fyrir um munn,
niður í maga með þar til gerðum leiðara. Tuttugu
blöðrum var komið fyrir í maga 18 sjúklinga. Lofti, 400
til 500 ml. var síðan blásið í blöðrurnar.
Einstaklingarnir komu síðan vikulega í vigtun og
viðtalsmeðferð (hjúkrunarfræðingur og
næringarráðgjafi). Mögulegt er að meta árangur 14
sjúklinga með magablöðru sem fylgt var eftir í 8 til 23
vikur, meðaltal 13,4 vikur. Heildarmegrun er 204,1 kg.,
meðaltal 14,6 kg./einstakling, eða 1,1 kg. á viku.
Magablaðra hefur nú verið fjarlægð úr fimm
einstaklingum. Þeir höfðu þá haft blöðruna í 19 til 23
vikur, meðaltal 21 vika. Þyngdartap þeirra var 11 til 24
kg., meðaltal 18 kg. eða 0,8 kg./einstakling á viku. Eftir
að blaðran var fjarlægð hefur einn einstaklingur hætt
eftirliti, tveir hafa haldið áfram að megrast, (5,5 og 3,7
kg.) á 24 vikna tímabili. Tveir einstaklingar fengu aðra
magablöðru til að megrast enn frekar (höfðu lést um 15
til 20 kg.). Nú eru níu einstaklingar með magablöðru,
þrír karlar og sex konur. Eftirlit hefur staðið í 8 til 19
vikur, meðaltal 12,6 vikur. Megrun er 5,9 kg. til 32,3
kg., samtals 114,4 kg., 12,6 kg./einstakling (1,3
kg./viku). Engra aukaverkana varð vart við ísetningu
magablaðranna. Allir einstaklingarnir (18) kvörtuðu um
epigastric ónot í fyrstu einn til tvo sólarhringana, fimm
(28%) kvörtuðu um krampakennda verki og uppköst
fyrsta sólarhringinn. Loft lak úr einni blöðru (5%) á
meðferðartímanum. Allir einstaklingar stunduðu sín
fyrri störf meðan á eftirliti stóð. Engra síðkominna
fylgikvilla varð vart.
Álit:
1. Magablaðran minnkaði verulega hunguróþægindi og
olli magafylli sem takmarkaði inntöku fæðu.
2. Snemmkomnar aukaverkanir voru fáar, en
síðkomnar aukaverkanir voru engar.
3. Magablaðran auðveldaði flestum að hefja megrun.
4. Samanburðarrannsókn er nauðsynleg til að meta
raunverulegan árangur magablöðru til megrunar.
5. Langtímaárangur er óviss og þarf að athuga frekar.
LYFJANOTKUN SJÚKLINGA, SEM LEGGJAST
INN Á LYFLÆKNINGADEILDIR
Guðrún Pálsdóttir, Ástráður B. Hreiðarsson. Háskóli
íslands lyfjafræði lyfsala, Lyflækningadeild
Landspítalans.
Lyfjanotkun var könnuð hjá öllum sjúklingum, sem
lögðust inn á Lyflækningadeildir Landspítalans á
tímabilinu 16. október til 16. nóvember 1987. Um var að
ræða 241 sjúkling, 100 konur, meðalaldur 59.7 ± 16.9
ár, og 141 karl, meðalaldur 58.6 ± 14.2 ár. Við komu á
spítalann voru 84.3% sjúklinga á einhverri
lyfjameðferð, inni á deild fengu 96% lyf og 91.6%
útskrifuðust á lyfjum. Meðalfjöldi lyfja á sjúkling við
innlögn var 3.3 ±2.6 hjá konum en 2.8 ±2.6 hjá körlum.