Læknablaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 58

42
LÆKNABLAÐIÐ
or very little effect on (Ca2+), . This suggests that the
purinoceptor involved is of the P2Y-subtype (Gen.
Pharmacol. 1985, 16: 433-40). The effect of ATP on
(Ca2+)| was enhanced by increasing Mg2+ concentration
of the incubation buffer from 1,2 mM to 3,6 mM (at
higher Mg2+ concentrations the effect became
suppressed). In sodium-free buffer the effect of ATP
(1 x ÍO-4 M) was the same or even enhanced, possibly
due to increased release of Ca2+ from intracellular stores
(basal levels of (Ca2+), were increased in these cells due
to lack of Na+/Ca2+ exchange). The potassium
ionophore valinomycin (1 x 10“6 M) blocked the effect
of ATP on (Ca2+)i, suggesting that depolarization of the
sarcolemma was involved in the effect of extracellular
ATP on (Ca2+)i . Oxonol V or bisoxonol (Biochemistry
1976, 15: 5094-105) were used to further study changes
in plasma membrane potential of the myocytes. A
striking resemblance was observed in the fluorescence
pattern of bisoxonol or oxonol V and fura-2 in myocytes
subjected to the various adenine nucleotides. ATP
caused a concentration-dependent increase in bisoxonol
fluorescence (depolarization) over the whole range of
ATP concentrations (1 x 10" M—5 x 10" M). Like the
effect of ATP on (Ca2+),, the depolarizing effect of
ATP was transient, and a second application of ATP
had little or no effect. Thus ATP-induced
desensitization seems to be due to inability of ATP to
depolarize the sarcolemma. Adenosine (1 x 10" M)
alone had no effect on the membrane potential, and
AMP, ADP, or the slowly hydrolyzable ATP
analogues, had limited effect compared with ATP.
Pretreatment of cells with valinomycin blocked the
depolarizing effect of ATP. -We suggest that
extracellular ATP binds to P2Y-purinoceptors on the
sarcolemma of rat cardiac ventricular myocytes, and
that ATP is rapidly hydrolyzed upon receptor binding.
The energy and phosphate groups released during ATP
hydrolysis may be necessary for phosphorylation and
depolarization of voltage-dependent Ca2+-channels of
the sarcolemma, through which extracellular Ca2+
fluxes. The influx of extracellular Ca2+ may trigger
release of Ca2+ from intracellular stores, which accounts
for most of the increase in (Ca2+), caused by
extracellular ATP.
ÓNÆMI ÆÐAÞELS GEGN ENDURHVATNINGU
TIL PROSTASÝKLÍNFRAMLEIÐSLU.
KÖNNUN Á HUGSANLEGU STÝRIKERFI
Haraldur Halldórsson, Guðmundur Þorgeirsson.
Rannsóknastofa í lyfjafræöi Háskóla íslands,
Lyflækningadeild Landspítalans.
Æðaþelsfrumur sem meðhöndlaðar eru með histamíni
eða þrombíni svara með framleiðslu inósitólfosfata,
sem valda hækkun á calsíumstyrk í frumunum, sem er
nauðsynleg til að arakídónsýra losni og prostasýklín
myndist. Annarri hvatningu með sama hvata svara
frumurnar hins vegar hvorki með myndun
inósítólfosfata né prostasýklíns. Rannsóknir beinast nú
að orsökum þessarar ónæmismyndunar og skal hér gerð
grein fyrir samanburði á ónæmi sem verður þegar hvatt
er með náttúrlegum hvata eins og histamíni eða
þrombíni og þegar prótínkínasi C er hvattur með
phorbol 12-myristat 13-acetati (TPA).
Æðaþelsfrumur voru ræktaðar úr bláæðum
naflastrengja og merktar með 3H-inósitóli. Eftir
hvatningu voru vatnsleysanleg inósitólfosföt aðskilin á
jónskiptasúlum og geislavirkni þeirra mæld í
sindurteljara. Þegar frumurnar höfðu verið hvattar með
þrombíni svöruðu þær nánast ekkert næstu
þrombínhvatningu, en svar við histamínhvatningu var
hins vegar lítt skert í samanburði við frumur, sem aðeins
höfðu komist í snertingu við buffer. Með sama hætti var
svar við histamínhvatningu mjög minnkað í frumum
sem áður höfðu verið meðhöndlaðar með histamíni, en
svar þeirra fruma við þrombíni var hins vegar lítt skert.
Þessar niðurstöður benda til að ónæmi æðaþelsfruma
eftir hvatningu með náttúrlegum hvata sé bundið við
sama hvata (homologous desensitization). Niðurstöður
úr tilraunum með TPA gáfu hins vegar gagnstæða
niðurstöðu. Ef frumurnar voru fyrst meðhöndlaðar
með þessum forbólestra varð um það bil 70% minni
myndun inósitólfosfata hvort sem frumurnar voru síðan
hvattar með histamíni eða þrombíni. TPA veldur
þannig ósérhæfðu ónæmi gegn hvatningu náttúrlegra
hvata (heterologous desensitization). Prótínkínasa C
hemillinn l-(5-isoquiolinesulfonyl)-2-methyl piperazine
dihydrochloride (H-7) í styrk á bilinu 50-200 uM dró
mjög úr ónæmismyndun af völdum TPA, en hafði engin
áhrif á ónæmi, sem fylgir hvatningu frumanna með
þrombíni.
Af þessum niðurstöðum má álykta, að þótt virkjun
prótínkínasa C kunni að hafa áhrif á myndun
inósitólfosfata í æðaþelsfrumum sem hvattar eru til að
mynda prostasýklín, þá er slík virkjun ekki líkleg til að
orsaka hið sértæka ónæmi sem verður eftir hvatningu
með náttúrlegum hvötum eins og histamíni og
þrombíni.
MYNDUN INÓSITÓLFOSFATA OG
PROSTASÝKLÍNS í ÆÐAÞELI EFTIR ÖRVUN
G-PRÓTÍNA MEÐ ÁLFLÚORÍÐI
Magnús K. Magnússon, Haraldur Halldórsson,
Matthías Kjeld, Guðmundur Þorgeirsson.
Rannsóknastofa í lyfjafræði Háskóla íslands,
Lyflækningadeild Landspítalans, Rannsóknastofa
Landspitalans í meinefnafræði.
Sýnt hefur verið fram á með óyggjandi hætti að
inósitólfosfata boðkerfið er hlekkur í myndun
prostasýklíns (PGI2) í æðaþeli. Eftir að hvati á borð við
histamín eða þrombín hefur bundist viðtaka á yfirborði
frumunnar virkjast fosfólípasi C, sem klýfur
fosfatidylinósitólbisfosfat og myndast þá
inósitóltrisfosfat og diacylglyceról, sem bæði eru virk
boðefni innan frumunnar. Tengsl viðtaka og fosfólípasa
C eru enn óþekkt, en sett hefur verið fram sú kenning að
sérstakt tengiprótín, G-prótín, miðli boðum þarna á
milli.
Til að kanna hlutverk G-prótína í framleiðslu
inósitólfosfata og PGI2 í æðaþeli var álflúoríði (A1F4),
sem örvar G-prótín með ósértækum hætti, bætt út í æti
æðaþelsfruma sen ræktaðar voru úr bláæðum
naflastrengja og merktar með 3H-inósitóli.
Inósitólfosföt voru aðskilin á jónskiptasúlum og magn
geislavirks inósitóls í hinum ýmsu samböndum mælt
með sindurtalningu. Myndun PGI2 var metin með
geislamótefnamælingu (radioimmunuassay) á
PG6ketoF, sem er stöðug niðurbrotsafurð PGI2.
A1F4 stóreykur framleiðslu bæði á inósitólfosfötum og
PGI2, en svörunin kemur miklu seinna en þegar viðtaki