Þjóðhagsreikningar 1901-1945 - 01.08.1992, Qupperneq 63

Auk þess má nefna að í Manntali 1910, bls.160, eru taldir „aðeins 42 menn (til
hvalveiða) og var það starfsfólk við hvalveiðistöðvar". Af samhenginu má ráða að hér
er átt við „framfærendur og framfærða'1. Miðað við 14.230 sem alls voru skráðir á
sjávarútveg er þessi tala hverfandi, eða 0,3%.
í ritgerð Trausta Einarssonar Erlent fjármagn í hvalveiðum..1883-1915 í ritinu
Landshagir sem Landsbankinn gaf út 1986, er á bls. 47 eftirfarandi tafla:
Áœtlaðar tekjur Islendinga af hvalveiðum 1883-1915
krónur
Landssjóður 822.382
Sveitasjóðir 209.375
Launavinna 474.000
1.505.757
Árin 1901-1915 voru fluttar út (tollaðar) hvalafurðir fyrir 19,5 m.kr, 25% af því eru
4,9 m.kr.
Sé áætlun Trausta rétt, eru þau 25% sem hér eru reiknuð þjóðarbúinu alltof hátt
hlutfall.
3.8 Innanlandsneysla á fiski 1901-1945, magn, næringargildi og virðing
Tvær áætlanir eru notaðar við mat á fiskneyslu innanlands. Annars vegar er byggt
á áætlun Þorsteins Þorsteinssonar í greininni Verðhreytingar síðustu ára, sem birtist
í Tímariti lögfrœðinga og hagfrœðinga, 1923. Sú áætlun er látin gilda 1901-1915, þar
sem grunnur hennar var júlí 1914. Hins vegar er neyslukönnun Hagstofu 1939-1940,
sem látin er gilda 1940-1945. Neysla á mann 1915 til 1940 er álitin breytast sem næst
línulega.
Bein virðing eftir vörutegundum og verði þeirra er ekki framkvæmanleg. Til þess
eru vörulýsinar of óljósar og verðupplýsingar ófullnægjandi.
Sé litið til reikninga Laugamesspítala þá er t.d. „Fiskur, nýr“ (Ýsa eða þorskur?,
fiskur upp úr sjó eða slægður?) árið 1905 keyptur á frá 4-10 aura á pund. Saltfiskur
verkaður (þurrkaður eða blautur?) keyptur á frá 14-19 aura á pund. Eftir 1914 eru að
vísu skráð smásöluverð í verðupptökum Hagstofunnar, en einnig þar skortir oft nánari
vörulýsingu, auk þess sem ekkert er vitað um smásöluálagningu. í áætlun um fram-
leiðslu sjávarútvegs er smásöluálagning ekki meðtalin.
Hér verður því farin sú leið að áætla næringargildi, þ.e. hitaeiningagildi fiskneysl-
unnar, og reikna þá kg.-tölu þurrkaðs saltfisks er að næringargildi samsvarar fisk-
neyslunni. Þetta er gert hér í töflu 3.8.1.
Hinar áætluðu tölur fyrir saltfiskígildi eru sléttaðar í 64 kg og 38 kg, og ársneysla
1915-1940 minnkuð um sem næst 1 kg. ár hvert. Á grunni þessara talna er „út-
flutningsvirði fiskneyslu“ þar næst áætlað í töflu 3.8.2.
61