Árbók Reykjavíkurbæjar - jan 1946, Qupperneq 5

INNGANGUR.
í þessari útgáfu af Árbók Reykjavíkurbæjar, sem er önnur útgáfa hennar (breytt og aukin),
hefir verið fylgt sömu reglu og áður um röðun efnisins eftir aðalmálefnaflokkum. Skipun efnis-
ins innan hinna einstöku málefnaflokka er aftur á móti nokkuð önnur en áður, og um leið rök-
réttari.
I fyrri útgáfunni voru heimildir yfirleitt raktar eins langt aftur í timann og kostur var á. Vegna
takmörkunar rúmsins, sem allri töflugerð er sett, varð þá að raða töflunum eftir því, sem hentug-
ast þótti, án þess, að hægt væri að taka fullt tillit til innbyrðis samræmis og skyldleika efnisins.
— 1 þessari útgáfu var hins vegar hægt að hafa frjálsari hendur við skipun efnisins á rökréttan
hátt, þar eð ekki var nauðsynlegt að binda sig við ákveðna stærð á töflum, þ. e. vissan árafjölda.
Fastri allsherjar-reglu um ákvörðun tímabila þeirra, sem hér eru valin, hefir því ekki verið
fylgt. Þó hefir víðast sama timabilið, eða nálega sama tímabilið, verið lagt til grundvallar í hverj-
um málefnaflokki.
Nálega allt það efni, sem birtist í fyrri Árbók, hefir aftur verið tekið til meðferðar, þótt
sums staðar sé með nokkuð öðrum hætti. Ýmis mál eru rakin ítarlegar en áður, og nokkur ný
viðfangsefni hafa verið tekin fyrir. Víðast er þó byggt beint ofan á þann grunn, er lagður var
í fyrri Árbók, aðeins bætt við þeim árum, sem síðan eru liðin, en fellt framan af eftir ástæðum.
I efnisyfirlitinu nú eru 194 tilvitnanir í töflur, í stað 164 áður. Er þá átt við sjálfstæðar
töflur með sérstakri fyrirsögn, en í sömu töflu geta verið margar undir-fyrirsagnir. Þeirri reglu
hefir yfirleitt verið fylgt, að raða sem mestu efni í hverja töflu, eða öllu því efni, sem þar á
heima og rúrnast.
Þeir málefnaflokkar, sem einkum hafa aukizt, eða eru ítarlegri nú en áður, eru fasteignir
°g samgöngur. — Allítarlegt yfirlit er birt yfir allt það land bæjarins, sem notað er og mælt
hefir verið. Þá eru birtar ýmsar töflur varðandi Reykjavíkurhöfn síðan 1918, skipakomur og
vöruflutninga. Töflur yfir bifreiðir eru og mun fyllri en áður.
Af nýjum viðfangsefnum, sem töflur eru birtar yfir, má nefna: Mannfjölda í kaupstöðum,
verkamannabústaði, iðnað og verzlun, skráð hlutafélög, kauptaxta í iðnaði, taxta fyrir barnsmeð-
Iög, þinglýsingar, kosningar til Alþingis og bæjarstjórnar, útsvarsstiga í kaupstöðum, grjót og
sandnám bæjarins og vatns- og hitaveitukerfið.
Nokkuð hefir þegar verið unnið að málum, sem telja má að heima eigi í Árbókinni, þótt
timi hafi ekki unnizt til að ganga frá þeim til fullnustu. Má þar til nefna lög og reglugjörðir,
varðandi þau málefni, er Árbókin fjallar um. Yrði fyrst birt heildaryfirlit yfir þau frá byrjun, en
siðan látið fylgja hverri árbók yfirlit yfir gildandi lagafyrirmæli, reglugjöi’ðir og samþykktir á
hverjum tíma.
Hagfræði-starfsemi sú, sem í-ekin hefir verið hjá Reykjavíkurbæ siðan 1933, er enn á byrj-
hnarstigi. Þau stóru viðfangsefni, sem bent er á í niðurlagi inngangsins að fyrri Árbók að taka
hurfi til úrlausnar, eru enn að mestu óleyst. — Hins vegar má telja, að grundvöllurinn að þeim
yfirlitsskýrslum (Árbók), sem alls staðar eru kjaminn í hagskoðun og útgáfustarfsemi hagstofn-
ana borga, sé nú lagður hér. Öll byrjun er erfið, auðveldara er að byggja við, auka og endurbæta,
en reisa frá grunni.
Reykjavík í janúar 1946.
BJÖRN BJÖRNSSON.