Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Side 78

eru oft þannig, að næst rofbakkanum er landið hæst og verður þannig
ofurlítill halli inn að sjálfu heiðarsvæðinu. í þessum halla nær viði-
hverfið fyllstum þroska. Hæðin er vafalaust til komin á þann hátt, að
þar berst meginsandfokið inn á gróna landið, en þær tegundir einar
fá haldið velli þar, án þess að kafna í sandinum, sem geta teygt sprota
sína upp úr áfoki hvers árs. En bæði loðvíðir (S. lanata) og túnvingull
(F. rubra) virðast sérstaklega þolnar í því efni. Jafnaðarlega verður
belti þetta fyrir miklum ágangi búfjár. Má oft sjá hversu sauðféð, þeg-
ar líða tekur á sumar raðar sér nær eingöngu í þetta gróðurbelti, en
kemur naumast í aðliggjandi gróin svæði. Þetta mun stafa af því, að
hér er raunar um nýgræðing að ræða allt sumarið, því að stöðugt eru
nýir og nýir sprotar að skjóta upp kollinum úr sanddreifunum. Það er
hinsvegar ljóst, að slík beit veikir viðnám gróðursins og flýtir fyrir
uppblæstrinum. Þá er hverfi þetta útbreitt á grónum áreyrum, en ekki
nær hún verulegum þroska þar fyrr en jarðvegur er orðinn allþykkur
og þurr. Á slíkum stöðum er oft nokkurt áfok af sandi, jrótt þeir séu
ekki jafnveðurbarðir og börðin, sem fyrr var lýst, né um uppblástur
sé að ræða, enda verður gróður þar oftast þroskameiri en á börðunum.
Gróðurbreiða þessa hverfis er ætíð samfelld en botngróður er sáralítill
vegna sandfoksins.
Einstakir blettir:
Blettir XXIII. 1—2, Kjálkaver, Gnúpverjaafrétti, hæð um 520 m. á
gróðurtorfum nálægt ánni Kisu. Áfok er lítið, enda ber landið nokk-
urn svip valllendis. í XXIII. 2 er mikið af grávíði (S. glauca) og í
XXIII. 1 nær krummalyng (E. hermafroditum) tíðnitölu 100 og gætir
nokkuð í gróðursvip. Mosi (Rhacomitrium) er þar nokkur, en hann
er annars sjaldséður í jressu hverfi.
Blettur XXIV. 1 við Svartá á Kili í um 450 m h. Blettur þessi er í
sambandi við blettina XXV. 5 (grávíði-þursaskeggs hverfi 65) og XXV.
1 (grávíði-stinnustarar hverfi 64). Austan við Svartá eru víða gróður-
torfur, sem hallar til vesturs, en þó nokkuð til suðurs. Austan að þeim
eru örfoka melar, og liggja há og brött rofbörð að melunum. Jarðveg-
ur í gróðurtorfunum er sendinn, og botnlag gróðurs er þar ekkert,
eða sáralítið. Sandurinn er mjög fíngerður, ljósleitur foksandur bland-
aður líparítösku. Eins og hvarvettna, þar sem svo hagar til, er sendn-
ast næst rofunum, en í hallanum niður undir áreyrunum gætir sands-
ins minnst, og þar er jarðvegur rakastur. Þarna koma fram þrjú greini-
leg gróðurbelti. 18. mynd sýnir afstöðu þeirra innbyrðis og hversu
landslagi er háttað í megindráttum. Blettur XXIV. 1 er í efsta belt-
inu 1. Þar er loðvíðir yfirgnæfandi bæði í gróðursvip og fleti. Hann
76 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði