Sveitarstjórnarmál - 01.12.1963, Blaðsíða 10

8
SVEITARST JÓRNARMÁL
mjög undrunarvert, þó oft þurfi að endur-
skoða fyrri áætlanir um skipulag, eftir því
sem efnahagur og atvinnulíf breytist.
Skipulag bæja, er eitt af þeim málum,
sem allir bera meira eða minna skynbragð
á. Einkum á þetta við um það, hve margir
lelja sig koma auðveldlega auga á hina
ýmsu galla hvers konar skipulags, þegar það
er komið til framkvæmda. Oft er um aug-
Ijósa galla og réttmætar aðfinnslur að ræða,
en í mörgum tilfellum liggja mistök skipu-
lagsins, ef kalla mætti það því nafni, í því,
að aðstæðurnar hafa breytzt á tímabilinu,
sem leið frá því að skipulagið var gert, og
þangað til það kom endanlega til fram-
kvæmda, án þess að slíkt hefðu verið séð
fyrir, af þeim, er um skipulagið fjölluðu.
Það er því eitt af höfuðskilyrðunum við
skipulagningu, að framsýni gæti og fylgst
sé vandlega með þróun þessara mála hjá
þeirn þjóðum, sem lengra eru komnar á
braut tækni og velmegunar eh við, því þar
má sjá vísbendingu um hvert stefnir.
Ekki ósjaldan er að því spurt, hvort ís-
land sé ekki nógu stórt, af hverju sé verið
að klessa byggðinni svona þétt saman. Aðr-
ar hneykslaðar raddir spyrja, hví í ósköp-
unum sé verið að drita byggðinni út um
holt og móa í stað þess að halda henni í
skynsamlegum hnapp. Þó hér sé vaðið úr
ökla í eyra, sýna þessi sjónarmið samt
greinilega, að jafnvel þeir, sem öfgafyllstir
eru í sjónarmiðum sínum, ætlast til þess, að
einhver ákveðinn aðili hafi áhrif á, að dreif-
ing byggðarinnar verði jafnan sem skynsam-
legust á hverjum stað. Þessi einhver, sem á
hverjum tíma þarf að rata hinn gullna
meðalveg, finna hina hagkvæmustu skipu-
lagslegu lausn þeirra, sem framkvæmanleg-
ar eru hverju sinni, velja heppilegasta
munstrið, sem völ er á fyrir bæinn, til að
stækka eftir, þessi einhver er venjulega eng-
inn annar en viðkomandi sveitarstjórn, að
sjálfsögðu studd eftir beztu getu af skipu-
lagsnefnd ríkisins og teiknistofu skipulags-
ins. Jafnframt því að sveitarstjórnin verður
að leysa öll hin daglegu vandamál, sem að
höndum berast, verður hún með framsýni
og fyrirhyggju að búa sem bezt í haginn
fyrir vöxt og viðgang byggðarlagsins, m. a.
og ekki hvað sízt með hagkvæmu skipulagi.
Enda þótt ríkisvaldið með rekstri teikni-
stofu skipulagsins, reyni jafnan að aðstoða
sveitarfélög við skipulagsstarfið óg vilji
þannig stuðla að sem skynsamlegustu skipu-
lagi, þá eru það þó víðast hvar sveitarstjórn-
irnar, sem fyrst og fremst hafa sett sitt svip-
mót á skipulag bæja á íslandi. Þær vita
jafnan bezt hvar skórinn kreppir. Enda
þótt skammsýn sjónarmið hafi verið látin
ráða afgreiðslu mála einstöku sinnurn, þá
lieyrir slikt til hreinna undantekninga, sem
sannar þá reglu, að sveitarstjórnarmenn al-
mennt eru óvenju víðsýnir og framsýnir
hvað skipulag snertir og því jafnan ánægju-
legt að eiga við þá samstarf um þau mál.
í blöðum og útvarpi hefur mikið verið
rætt um hið óeðlilega mikla aðstreymi, sem
verið hefur til suðvesturhluta landsins hin
síðari ár, og hvort þessir fólksflutningar
væru heillavænlegir fyrir þjóðarheildina,
og ef svo væri ekki, hvaða leiðir væru þá
til úrbóta. Enda þótt ég sé ekki í hópi
þeirra manna, sem harma það, þótt afdala-
kot eða aðrar jarðir, sem ekki er lífvænlegt
að búa á, leggist í eyði, þá gegnir nokkuð
öðru rnáli um þorp og bæi, sem eru vel í
sveit settir, hvað snertir hafnaraðstöðu og
fiskimið.
Sú tillaga hefur verið sett fram, m. a. í
ágætu útvarpserindi Benedikts Gröndals al-
þingismanns s. 1. mánudag, að til þess að
draga úr þeim óeðlilega miklu fólksflutn-
ingum, sem nú hafa átt sér stað undanfarið,