Sveitarstjórnarmál - 01.06.1968, Blaðsíða 26

tvennt í sambandi við aðbúð aldr-
aðra: unoi ellilífeyri og elliheimili.
Þetta virtist hið bráðnauðsynleg-
asta. Eftir stríðið var farið að ræða
um víðtækari umönnun en lífeyri
og elliheimili. Sú stefna kom fram,
að eldra fólk ætti að dveljast svo
lengi sem kostur væri á eigin heim-
ili, en jtað kallaði hins vegar á
margháttaðar aðgerðir af liálfu hins
opinbera. Ýmis félagasamtök tóku
að berjast fyrir jtessari stefnu. Hún
kallaði á heimilishjálpina En hún
er einkum í jrví fólgin að veita
öldruðum jjá þjónustu í lieimahús-
um, sem geri Jreim kleift að dvelj-
ast heima hjá sér meðan sjúkdómur
gerir þeim ekki óhjákvæmilegt að
fá vistun á sjúkrahúsi eða stofnun.
Heimilishjálpin er fólgin í jrví að
aðstoða við almennt heimilishald,
að taka til, skúra, ryksuga, kaupa
í matinn og fara í sendiferðir. Með
öðrum orðum að inna af hendi Jtau
störf á heimilinu, sem aldraða fólk-
ið getur ekki unnið, svo vel sé. Tal-
ið er, að til slíkrar aðstoðar megi
verja allmiklu fé, jtegar tillit er
tekið til jjess, hve mikið hún íéttir
á elliheimilaþörfinni. Þótt ekki sé
annað haft í huga en bein fjár-
hagsleg sjónarmið, getur jtessi starf-
semi borgað sig vel. Við bætist svo
hið mannlega viðhorf, að hver ein-
staklingur óskar að geta sem allra
lengst dvalizt í heimahúsi, eða svo
lengi scm honum er Jrað af Iieil-
brigðisástæðum mögulegt.“
— Telur nefndin, að sveitar-
stjórnir hafi ekki sinnt heimilis-
hjálp sem skyldif
„Um það verður ekki fullyrt að
svo stöddu. Við erum einmitt að
kanna með þessu bréfi, hvort
sveitarstjórnir liafi liagnýtt sér
þessi lög og í hve ríkum mæli. Sú
hefur þróunin orðið í nágranna-
löndunum, að Jressi starfsemi hef-
vaxið jjar mjög hratt. Og verður
sífellt umfangsmeiri. Það lciðir líka
af sjálfu sér vegna þess, að marg-
háttaðar þarfir eldra fólksins vaxa,
eftir að Jrví hefur verið gert kleift
að búa lieima hjá sér. Markmiðið
með þessari starfsemi er einmitt, að
SVEIT ARST J ÓRN ARMÁL
aldraðir geti lifað eðlilegu lífi, jrótt
aldurinn færist yíir jjað. Það er ekki
nóg að bæta árum við lífið. Það
verður líka að bæta lífi við árin.“
— Hyggst nefndin stuðla að ]jví
að heimilishjálpin verði virkari?
„Það væri vafalaust ástæða til að
hefja nokkurs konar sókn á liend-
ur sveitarfélögunum í jjeim skiln-
ingi, að Jjau geri sér betur grein
fyrir samliengi aukinnar heimilis-
hjálpar og minnkandi þarfar elli-
heimila. Mér virðist, að sveitar-
félögin séu hér á landi miklu betur
sett að því er varðar endurgreiðslu
kostnaðar við heimilishjálp, heldur
en sveitarfélög í nágrannalöndun-
um, sent verða að greiða 60—70%
af öllum kostnaði við heimilishjálp
úr sveitarsjóði, en hér fá þau
endurgreiddan yfir 70% kostn-
aðarins. Lög um heimilishjálp
voru fyrst sett hér árið 1952, en þar
var eingöngu miðað við hjálp um
stundarsakir, vegna sjúkdóma og
jjví um líkt. Með lögum nr. 58/
1963 var sú breyting á lögunum, að
heimilað var að starfrækja sam-
kvæmt þeim heimilishjálp handa
iilduðu fólki til langframa.
Samkvæmt heimilishjálparlögun-
um veitist heimilishjálp gegn end-
urgjaldi samkvæmt gjaldskrá, en
ríkissjóður endurgreiðir síðan %
hluta af lialla þeim, sent sveitar-
eða sýslusjóður kann að verða fyrir
af starfseminni. í 22. grein laga nr.
40/1963, um almannatryggingar,
sem öðluðust gildi 1. janúar 1964,
var lögfest heimild fyrir trygginga-
íáð til að ákveða, að útgjöld vegna
heimilislijálpar jyrir cllilifeyrisþega
sltuli að nokkru eða öllu lcyti reikn-
itð sem uppbeetur d lifeyri sam-
kvæmt 21. grein laganna þ.e. greidd
að 34 af Tryggingastofntminni, en
að 24 af sveitarfélagi.
Nefndin taldi rétt að óska túlk-
unar félagsmálaráðuneytisins á of-
angreindum ákvæðum um greiðslu
kostnaðar við heimilishjálp, og í
svari ráðuneytisins, dags. 13. maí
s.l. segir, að jjað líti svo á:
„að rétt sé, að þátttaka Trygg-
ingastofnunarinnar i halla, sem
verður af heimilishjálp fyrir
aldraða, verði ákveðin, áður en
til skiptingar milli rikis og
sveitarfélaga kemur samkvœmt
heimilishjálparlögum. Þá féllst