Morgunblaðið - 26.01.2012, Blaðsíða 34

34 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JANÚAR 2012
Tónlistarhátíðin Myrkir mús-
íkdagar hefst í dag klukkan 12.15
með stuttum hádegistónleikum í
Þjóðmenningarhúsinu sem kallast
„Forleikur að Myrkum mús-
íkdögum“. Þetta eru styrkt-
artónleikar með verkum fyrir gítar
en allur ágóði
rennur í Minn-
ingarsjóð um
Kristján Eld-
járn gítarleik-
ara sem ætlað
er að verð-
launa fram-
úrskarandi
tónlistarfólk.
Fram koma
gítarleikararnir Kristinn H. Árna-
son, Páll Eyjólfsson, Svanur Vil-
bergsson, Grétar Geir Kristinsson
og Kristinn Freyr Kristinsson. Sér-
stakur gestur verður Marta Guðrún
Halldórsdóttir sópransöngkona.
Verkin sem leikin verða eru eftir
Hróðmar Sigurbjörnsson, Kjartan
Ólafsson, Elínu Gunnlaugsdóttur
og Mateu Malondra Flaquer.
 Kl. 17.00: Setningarathöfn
Myrkra músíkdaga, en það eru tón-
leikar í beinni útsendingu á Rás 1
frá Útvarpshúsinu í Efstaleiti.
Þetta er árviss viðburður á Myrk-
um músíkdögum, opinn öllum og er
aðgangur ókeypis. Fram koma Ás-
hildur Haraldsdóttir flautuleikari,
Elísabet Waage hörpuleikari, Guð-
rún jóhanna Ólafsdóttir messósópr-
an, Francisco Javier Jáuregui gít-
arleikari og kammerhópurinn
Nordic Affect undir stjórn Guðna
Franzsonar. Verkin eru eftir Atla
Heimi Sveinsson, Ian Clarke, Huga
Guðmundsson, Önnu Þorvalds-
dóttur, Morales-Caso og Hauk
Tómasson.
 Kl. 19.30. Opnunartónleikar há-
tíðarinnar. Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands leikur undir stjórn Ilan Volkov
í Eldborgarsal Hörpu. Á efnisskrá
eru verk eftir Atla Ingólfsson,
Huga Guðmundsson, Hans Abra-
hamsen og Iannis Xenakis. Verk
Huga og Hans verða frumflutt við
þetta tækifæri.
 Kl. 22.00
Kaldalón í
Hörpu: Raf-
tónleikar þar
sem heyrast
mörg ný rafverk
í fyrsta sinn.
Verkin eru eftir
Ríkharð H. Frið-
riksson, Þuríði
Jónsdóttur, Pál
Ivan Pálsson,
Úlfar Inga Haraldsson, Jesper Ped-
ersen, Kjartan Ólafsson, Þorgrím
Einarsson og Camillu Söderberg.
Þá leika Sigríður Mjöll Björnsdóttir
á víólu og Páll Ivan Pálsson á raf-
gítar í tveimur verkanna.
Bókin Axels Kristinssonar
sagnfræðings, Expansions:
Competition and Conquest in
Europe Since the Bronze Age,
er nú fáanleg á Kindle-formi í
vefverslun Amazon vefversl-
unarinnar. Því er hægt að
kaupa stafræna útgáfu og lesa
á tölvu, spjaldtölvu eða öðrum
tækjum sem geta notað Kindle.
Bókin, sem gefin er út af
ReykjavíkurAkademíunni,
fjallar á nýstárlegan hátt um útþenslu Grikkja,
germana, víkinga og annarra og er beitt nálgun
sem byggist á þróunarfræði og flækjufræði.
Bókinni er hælt í ritdómi á Cliodynamics, rit-
stýrðu vísindariti á netinu.
Sagnfræði
Rafbók Reykjavík-
urakademíunnar
Axel
Kristinsson
Í dag, fimmtudag klukkan
16.00, verður opnuð sýning
Hugleiks Dagssonar og Arnar
Tönsberg í Listasal Mosfells-
bæjar í Kjarna, Þverholti 2.
Sýninguna kalla þeir Huxi!
Markmið þessarar samsýn-
ingar er að vekja unglinga til
umhugsunar um myndlist og
vinnuna á bakvið verkin. Lista-
mennirnir sýna annars vegar
teiknimyndasöguverk og hins
vegar „grafítí“-verk.
HUXI! er önnur sýningin af þremur sem Lista-
salur Mosfellsbæjar skipuleggur á þessu sýning-
arári þar sem hafður er í huga ákveðinn aldurs-
hópur. Sýningarstjóri er Hildur Rut Halblaub.
Myndlist
HUXI!, sýning
Arnar og Hugleiks
Hugleikur
Dagsson
Í tengslum við sýninguna
Kyrralíf í Hafnarborg, þar
sem sýnt er úrval kyrralífs-
málverka eftir íslenska mynd-
listarmenn ólíkra kynslóða,
var efnt til námskeiðs þar í
stofnuninni þar sem fólk mál-
aði út frá hugmyndum um
kyrralíf. Kennari er Pétur
Gautur myndlistarmaður.
Vegna mikillar aðsóknar
hefur verið bætt við öðru nám-
skeið og hefst það fimmtudagskvöldið 9. febrúar.
Skráning er í síma 585 5790.
Einfaldasti samnefnari kyrralífsverka eru
hversdagslegir hlutir sem komið er fyrir á borði
og listamaðurinn endurskapar.
Myndlist
Námskeið í
kyrralífsmálun
Pétur
Gautur
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Forseti Íslands afhenti Íslensku
bókmenntaverðlaunin fyrir árið
2011 á Bessastöðum í gær. Í flokki
fagurbókmennta hlaut Guðrún Eva
Mínervudóttir verðlaunin fyrir
skáldsöguna Allt með kossi vekur,
sem gefin var út hjá JPV-útgáfu, og
Páll Björnsson sagnfræðingur hlaut
verðlaun í flokki fræðirita og bóka
almenns efnis, fyrir bókina Jón for-
seti allur? Táknmyndir þjóðhetju frá
andláti til samtíðar. Sögufélagið gaf
út. Þetta er tuttugasta og þriðja
skipti sem verðlaunin eru afhent en
fyrst var tilnefnt til þeirra árið 1989.
Höfundarnir hljóta eina milljón
króna hvor í verðlaun og einnig
verðlaunagripi sem hannaðir eru af
Jóni Snorra Sigurðssyni á gull-
smíðaverkstæði Jens. Sýna þeir
opna bók á granítstöpli með nafni
höfundarins og heiti verðlauna-
verksins.
Leyfði mér að vona
„Ég hef verið tilnefnd nokkrum
sinnum en í þetta skipti leyfði ég
mér að vona að nú væri komið að
mér,“ segir Guðrún Eva. Hún var
fyrst tilnefnd árið 2000 fyrir skáld-
söguna Fyrirlestur um hamingjuna
og aftur árið 2008, fyrir skáldsöguna
Skaparann.
Í Allt með kossi vekur segir frá
fjölskylduföður í Reykjavík sem
finnur hjá sér löngun til að skoða at-
burð í lífi móður sinnar. Gagnrýn-
andi Morgunblaðsins sagði þetta
„seiðmagnað skáldverk“ sem félli
seint í gleymsku.
Guðrún Eva segist ekkert hafa
orðið „standandi hissa“ þegar henni
var tilkynnt að hún hlyti bókmennta-
verðlaunin að þessu sinni. „Síðustu
árin hef ég reynt að temja mér að
verða ekki of uppveðruð yfir við-
brögðum og taka þau ekki mikið inn
á mig, hvort sem það er slæmur
dómur eða góður,“ segir hún. „Til að
halda sönsum er hollt að halda ró
sinni.
Þetta er samt ótrúlega gleðilegt!“
bætti hún svo við. „Það er líka svo
gott fyrir bókina að fá verðlaunin, ég
held hún hljóti nú að fara víðar en
hún hefði annars gert.“ Fólk sem
hefði annars ekki vitað að bókin sé
til muni nú mögulega lesa. „Það er
svo mikilvægt við svona verðlaun, að
þau varpa oft kastljósi á bækur sem
annars hefði ekki farið mikið fyrir,“
segir hún.
Vissulega mjög ánægður
„Ég átti ekki von á þessu, margar
góðar bækur voru tilnefndar. En ég
er vissulega mjög ánægður,“ segir
Páll Björnsson. Í bókinni fjallar Páll
um það með hve ólíkum hætti arf-
leifð Jóns Sigurðssonar hefur verið
notuð síðan hann lést árið 1879. Lýst
er hvernig minningarnar um hann
hafa gengið í endurnýjun lífdaga, til
dæmis með hátíðarhöldum, minja-
gripum og hvers kyns útgáfu. Jón
Sigurðsson hefur einnig iðulega ver-
ið dreginn inn í ágreiningsmál og þá
hafa stjórnmálamenn, félagasamtök
og fyrirtæki nýtt sér ímynd hans á
ólíkan hátt. Páll birtir líka niður-
stöður skoðanakönnunar á við-
horfum almennings til Jóns og á
þekkingu fólks á honum.
„Jú, enda tekur það yfirleitt nokk-
ur ár að skrifa fræðilegt verk sem
þetta,“ svarar Páll þegar spurt er
hvort ekki sé ánægjulegt að fá klapp
á bakið með verðlaunum sem þess-
um. „Ég byrjaði að vinna bókina fyr-
ir sjö, átta árum en hef ekki náð að
vinna stöðugt að henni. En síðustu
tvö árin reyndi ég að einbeita mér að
verkinu. Það er vissulega ánægju-
legt að eftir þessu er tekið; verðlaun
skipta máli. En ég er ekki alveg bú-
inn að átta mig á þessu ennþá.“
Kastljósið var á Jóni Sigurðssyni í
fyrra og studdi Afmælisnefnd Jóns
Sigurðssonar við útgáfu verksins.
„Að því leyti má segja að verið sé að
verðlauna nefndina líka, og fleiri
sem komu að verkinu,“ segir Páll.
„Efnið, það hvernig fólk hefur
notað Jón forseta, býður upp á
spennandi nálgun. Þegar ég var far-
in af stað var erfiðast að meta hverju
ætti að sleppa, því svo margt kræsi-
legt mátti nota í bókina. Ég sá fljótt
að það mætti vinna góða bók úr
þessu efni. En þetta er álit þriggja
manna nefndar.“
Val þriggja manna nefndar
Þriggja manna lokadómnefnd,
skipuð þeim Þorgerði Jennýj-
ardóttur Einarsdóttur, prófessor við
Háskóla Íslands, Árna Matthíassyni
blaðamanni og Þorsteini Gunn-
arssyni, sérfræðingi hjá RANNÍS
og fyrrverandi rektor Háskólans á
Akureyri, sem var formaður, valdi
verðlaunaverkin úr þeim tíu bókum
sem voru tilnefndar til verðlaunanna
í desember. Þau Þorgerður Jenný
og Árni leiddu forvalsnefndirnar
sem völdu bækurnar tíu.
Íslensku bókmenntaverðlaun-
unum var komið á fót í tilefni 100 ára
afmælis Félags íslenskra bókaútgef-
enda en það var stofnað árið 1889.
Fyrsta árið var ekki skipt í flokka en
tíu bækur tilnefndar og var Stefán
Hörður Grímsson ljóðskáld fyrsti
handhafi verðlaunanna. Hreppti
hann þau fyrir bókina Yfir heiðan
morgun. Árið eftir var tilhöguninni
breytt og tilnefndum bókum skipt í
tvo flokka eins og nú er gert.
Allir sem gefa út bækur á Íslandi
geta lagt fram bækur til verð-
launanna og greiða fyrir ákveðið
gjald.
Guðrún Eva og Páll hrepptu
bókmenntaverðlaunin
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Verðlaunahafar Páll Björnsson og Guðrún Eva Mínervudóttir með verðlaunagripi sína á Bessastöðum í gær. Hann
hreppti verðlaunin fyrir bókina Jón forseti allur?, en Guðrún Eva fyrir skáldsöguna Allt með kossi vekur.
 Verðlaunafé hvors
um sig nemur einni
milljón króna
...er Stephen O’Mal-
ley m.a. kunnur fyrir
verk sín fyrir tímamóta-
sveitina Sunn O)))35
»
Þessar bækur voru tilnefndar til
verðlauna í flokki fagur-
bókmennta: Guðrún Eva Mín-
ervudóttir: Allt með kossi vekur.
JPV útgáfa; Hallgrímur Helga-
son: Konan við 1000°. JPV út-
gáfa; Jón Kalman Stefánsson:
Hjarta mannsins. Bjartur;
Oddný Eir Ævarsdóttir: Jarð-
næði. Bjartur; Steinunn Sigurð-
ardóttir: Jójó. Bjartur.
Þessar voru tilnefndar til
verðlauna í flokki fræðirita og
bóka almenns efnis: Ármann
Jakobsson og Þórður Ingi Guð-
jónsson: Morkinskinna I. og II.
bindi. Hið íslenzka fornritafélag;
Inga Elsa Bergþórsdóttir og
Gísli Egill Hrafnsson: Góður
matur, gott líf – í takt við árstíð-
irnar. Vaka-Helgafell; Jón Yngvi
Jóhannsson: Landnám – ævi-
saga Gunnars Gunnarssonar.
Mál og menning; Páll Björnsson:
Jón forseti allur? Táknmyndir
þjóðhetju frá andláti til sam-
tíðar. Sögufélag; Sigríður Víðis
Jónsdóttir: Ríkisfang: Ekkert –
Flóttinn frá Írak til Akraness.
Mál og menning.
Ólíkar bækur
TÍU VERK VORU TILNEFND
SAMKVÆMT VENJU
Myrkir músíkdagar
Setning,
opnun og
raftónleikar