Helgafell - 01.12.1954, Blaðsíða 43

LISTIR
41
inn svo leikinn í a<5 segja okkur frá,
að við erum fyrr en varir aftur búin
að gleyma því að nú eru það lög í
þessu landi að bændur skuli eiga þak
yfir hrossin sín. En Jóni er ennþá í
fersku minni er hestarnir kröfsuðu
með hófunum niður harða fönnina og
teygðu loðna snoppuna eftir punt-
stráum. Og þó heimurinn sé kannske
búinn að byggja yfir öll sín útigangs-
hross, þá á hann þó enn eftir að koma
þaki yfir miljónir af manneskjum,
sem hrekjast með svipuðum hætti um
veraldarveginn. Meðan slíku gegnir
mun Jón áreiðanlega ekki skiljast við
þetta efni. Þessi mynd er meistara-
verk á sinn hátt eins og útigangshest-
arnir hans margrómuðu.
----o-----
Myndir Ásgríms fengu því miður
engan veginn notið sín fyllilega á
þessari sýningu, því bæði var salur-
inn allt of lítill og Ijós er þama mjög
breytilegt og sjaldan verulega eðli-
legt, en myndir Ásgríms eru ákaflega
næmar fyrir ljósbrigðum. I myndun-
um sjálfum er svo mikið' af sterku
heitu Ijósi. Þegar þessum myndum
verður búinn samastað'ur í framtíð-
inni, er þeim mönnum, er annast eiga
lýsingu þeirra salarkynna, mikill
vandi á höndum, og vonandi verða
þeir menn þá enn á lífi, sem skildu
hvað fyrir meistaranum vakti, en líta
ekki á myndir hans eins og einhverjar
heilavofur. Til þess að sæmilega geti
farið á því að hafa fimm stærstu
myndimar í einum sal, þyrfti hann að
vera að minnsta kosti þrisvar sinnum
stærri. I myndunum Eldgos, Jökul-
hlaup, Haust og Mývatn eru svo
miklar víddir, svo mikil átök, að ekki
er hugsanlegt að dýpt þeirra og litahaf
opnist venjulegum augum fólks fylli-
lega, nema það komist langa leið
burtu frá þeim. Litafletirnir renna
ekki saman, ljósglamparnir verða eins
og eldingar, margar sólir á lofti í einu.
Málarinn hefur sjálfur sömu afstöðu
til verksins og hljómsveitarstjórinn,
sem stendur inní miðri hljómsveit-
inni, sem hann leikur á eins og hljóð-
færi, en þeir, sem eiga að njóta, þurfa
að komast svo langt frá honum að
tónarnir nái að blandast eðlilega og
mynda þann samhljóm þúsund radda,
sem þrengir sér dýpst inní innstu
fylgsni mannlegs huga. Á sýningu Ás-
gríms var að vanda hver myndin ann-
arri stórfenglegri, magnaðar römmum
seið og áfengar af lifandi sköpunar-
gleði, en vatnslitamyndimar sumar
unaðslegri en orð fái lýst. En þær
myndir, sem maður hefur þó efst í
huga eftirá, eru fimm stærstu mynd-
irnar, sem allar em nýjar og áreiðan-
lega verða taldar til mestu afreka er
unnin hafa verið af jafn gömlum
manni, sem óvígur af sárum eftir
miskunnarlausan sjúkdóm keppist
við að festa á léreftið allt lífsstríð
sitt og þakklátan hug til skapara
síns og náttúrunnar. Málverkin Mý-
vatn, Haust og Úr Svarfaðardal,
Iýsa. hrifningarleiðslu náttúrubams-
ins og skáldsins. Landið tyllir sér
á tá á hyllingaöldunum og stígur
léttan dans, og listamaöurinn hrífst
með mótspyrnulaust, „skynjar kraft-
birtingu guðdómsins, hljóm undur-
samlegrar raddar“. Þetta er ástar-
óður skáldsins til brúðar sinnar, lífs-
ins, gleðinnar, hinnar frjóu lífsnautn-
ar. í myndunum Eldgos og Jökul-
hlaup er það aftur listamaðurinn,
þjáður af mæði eftir hinai erfiðu fja.ll-
göngu lífsins, er hrópar í angist sinni