Morgunblaðið - 22.01.2013, Blaðsíða 22

BAKSVIÐ
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
A
ngela Merkel, kanslari
Þýskalands, sagði í gær
að naumur ósigur flokks
hennar í kosningunum í
Neðra-Saxlandi á
sunnudag hefði verið „sársauka-
fullur“ og bætti við að kristilegir
demókratar ættu ærið verk fyrir
höndum ætluðu þeir að tryggja sér
áframhaldandi völd þegar kosið verð-
ur á landsvísu í september.
Samsteypustjórn kristilegra
demókrata (CDU) og frjálsra demó-
krata (FDP) misstu meirihluta sinn
eftir að hafa verið við völd í sam-
bandslandinu í áratug. Mjórra gat þó
ekki verið á munum því aðeins vant-
aði eitt sæti til að flokkarnir héldu
meirihluta.
Kristilegir demókratar fengu
36% atkvæða í kosningunum, 6,5 pró-
sentustigum minna en í kosningunum
2008. Skoðanakannanir höfðu bent til
þess að frjálsir demókratar myndu
jafnvel ekki komast yfir 5% þröskuld-
inn og því þurrkast út á sam-
bandsþinginu í Neðra-Saxlandi, en
þegar talið hafði verið upp úr kjör-
kössunum reyndist fylgi flokksins
9,9%. Sósíaldemókratar (SPD) fengu
32,6% atkvæða, aðeins 2,3 prósentu-
stigum meira en fyrir fimm árum.
Mest bættu hins vegar Græningjar
við sig, 5,7 prósentustigum, og fengu
13,7% fylgi.
Fylgi FDP var það mesta í
Neðra-Saxlandi frá stríðslokum. Vel-
gengni þeirra var hins vegar á kostn-
að CDU, félaga þeirra í sam-
steypustjórninni. Kosningakerfið í
Þýskalandi býður kjósendum upp á
að skipta atkvæði sínu. Margir kjós-
enda CDU gerðu það í þeirri von að
þannig gætu þeir bjargað stjórninni
frá falli. Kosningarannsóknarteymið
Wahlen í Mannheim sagði að á síð-
ustu mínútu hefði orðið sveifla í þágu
FDP. 80% kjósenda flokksins í
Neðra-Saxlandi væru hlynnt CDU.
Hver flokkur fyrir sig
Merkel sagði að þessi niðurstaða
sýndi að í kosningunum í haust þýddi
ekki að vera með neinar æfingar: „Í
baráttunni fyrir þingkosningarnar
verður hver að berjast fyrir sig og
fyrir sínum atkvæðum.“
Merkel nýtur mikilla vinsælda í
Þýskalandi um þessar mundir og
flokkur hennar mælist með yfir 40%
fylgi í skoðanakönnunum. Þjóð-
verjum þykir hún hafa gætt hags-
muna Þýskalands vel í efnahags-
kreppunni í Evrópu. Vinsældir skila
hins vegar ekki alltaf sigri. David
McAllister, fráfarandi forsætisráð-
herra Neðra-Saxlands, var vel liðinn,
en það dugði ekki til.
Stephan Weil, andstæðingur
McAllisters, var lítt þekktur þótt
hann hefði verið borgarstjóri í Hann-
over, höfuðborg Neðra-Saxlands, síð-
an 2006.
Peer Steinbrück, kanslaraefni
SPD, hefur hins vegar átt erfitt upp-
dráttar. Hann hefur þráfaldlega talað
af sér og þykir mörgum hann hafa
þegið ósæmilega háar greiðslur fyrir
fyrirlestra. Úrslitin eru himnasend-
ing fyrir Steinbrück.
Sótt hefur verið að Philipp Rös-
ler, fjármálaráðherra og formanni
FDP, og hefði hann væntanlega
þurft að segja af sér hefði flokk-
urinn ekki náð inn á þingið í
Neðra-Saxlandi. Í gær bauðst
hann til að víkja, en helsti
keppinautur hans um for-
mannssætið, Rainer Brü-
derle, ákvað að hrökkva
frekar en að stökkva. Rös-
ler tók áhættu og það borg-
aði sig, en vandræði flokks-
ins eru ekki úr sögunni hvað
sem líður úrslitunum um
helgina.
„Sársaukafullur“
ósigur fyrir Merkel
AFP
Vonbrigði David McAllister, leiðtogi kristilegra demókrata í Neðra-
Saxlandi, og Angela Merkel, kanslari Þýskalands, á blaðamannafundi.
22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ámeðan rík-isstjórninheldur
áfram að sóa eigin
tíma og annarra í
óþurftarmál heldur
áfram að molna
undan efnahagslífinu hér á
landi. Allur tími ráðherra og
þingmanna hefur síðustu daga,
vikur og mánuði farið í að ræða
um stjórnarskrármál og Evr-
ópusambandsmál þó að ljóst
megi vera að hvort tveggja er í
besta falli tímasóun. Íslend-
ingar vilja ekki ganga í Evrópu-
sambandið og frumvarp að
nýrri stjórnarskrá er svo gallað
að öllum, að minnsta kosti utan
stjórnarliðsins, ber saman um
að það getur aldrei orðið að
stjórnarskrá fyrir Ísland á
þeim tíma sem þingið hefur
fram að kosningum.
Ef ástand efnahagsmála væri
gott og staðan í þjóðfélaginu al-
mennt í lagi mætti ef til vill búa
við tilgangslaust tal fram að
kosningum. Ef ástandið í heil-
brigðiskerfinu væri til að
mynda þannig að stjórnvöld
þyrftu engar áhyggjur að hafa
af því og ef staðan á vinnu-
markaði væri ásættanleg, þá
mætti ef til vill hugsa sér að
skaðlaust væri að þrefa um ekki
neitt næstu vikur og mánuði.
Nú hafa aðilar vinnumark-
aðarins að vísu tekið sig til og
leyst til skamms tíma þann
vanda sem þar var brýnastur
án þess að ræða það við stjórn-
völd, enda vissu þeir að það yrði
ekki til neins. Eftir stendur þó
að atvinnuleysi er allt of mikið,
„lausnir“ ríkisstjórnarinnar
hafa aðeins verið plástrar og
ástandið viðkvæmt eftir því. En
á meðan eldar brenna víða um
þjóðfélagið spilar ríkisstjórnin
á sínar fölsku fiðlur og lætur
sér fátt um finnast. Sérvisku-
málin skulu fá alla athyglina,
það sem mestu skiptir má sitja
á hakanum.
Þannig er ein-
mitt um efnahags-
málin sem eru ekki
upp á marga fiska,
ólíkt því sem
spunamenn ríkis-
stjórnarinnar
halda að fólki. Hér mælist að
vísu lítilsháttar hagvöxtur
þessi misserin – miklu minni þó
en átti að vera samkvæmt spám
og ætti að vera samkvæmt öllu
eðlilegu – en þessi hagvöxtur
gefur því miður skakka mynd.
Vísbendingar eru um að einka-
neysla sé fallandi og þarf það
ekki að koma á óvart því að
neyslunni hefur í tíð núverandi
ríkisstjórnar verið haldið uppi
með plástraaðferðinni og nú
eru plástrarnir á þrotum.
Allt hagkerfið mun vissulega
finna fyrir því ef svo fer sem
horfir að einkaneyslan dali, en
ekki er síður áhyggjuefni hve
lítil fjárfestingin er. Sú stað-
reynd er vísbending um ranga
efnahagsstefnu og að fólk hef-
ur almennt ekki trú á að hér
verði farsælt efnahags-
umhverfi til framtíðar. Um leið
er þetta vísbending um að at-
vinnu- og efnahagslíf muni ná
sér hægar á strik en ella hefði
verið, því að fjárfesting er
nauðsynleg undirstaða fram-
leiðslu, atvinnuuppbyggingar
og velmegunar.
Væri allt með felldu hér á
landi og ríkisstjórnin hefði
áhuga á að bæta hag lands-
manna í stað þess að þjóna sér-
visku sinni væri nú unnið að því
að laga undirstöður efnahags-
lífsins svo að það mætti
blómstra sem fyrst. Því miður
er áherslan á sérviskuna og
velferðin sem stjórnvöld kenna
sig við aðeins pólitísk velferð
ráðherranna og annarra sem
deila sérviskuskoðunum
þeirra. Almenningur fær að
bíða fram á vor eða sumar eftir
að hugað verði að hagsmunum
hans.
Á meðan eldar
brenna spilar rík-
isstjórnin á sínar
fölsku fiðlur }
Grundvallarmálin víkja
enn fyrir sérviskunni
Barack Obamasór forsetaeið
sinn í dag. Hann
hóf sitt fyrra kjör-
tímabil sem kynd-
ilberi mikilla
breytinga og naut
yfirburðatrausts fyrstu miss-
erin í starfi. Það snarminnkaði
þó þegar leið á og á tímabili
töldust síðari forsetakosning-
arnar tvísýnar. Forsetinn var
þó endurkjörinn og mátti hann
bærilega við úrslitin una og
eins hitt að vígstaða hans í
þinginu versnaði ekki.
Hugsanlega mun það auð-
velda Obama starfið á seinna
kjörtímabilinu hve
væntingar til
verka hans hafa
minnkað. Hann á
mörgum spurn-
ingum ósvarað um
næstu skref. Eng-
inn veit hvernig hann muni fást
við efnahagserfiðleika ríkisins.
Þátttaka Bandaríkjanna í að
tryggja Afganistan gegn nýrri
valdatöku talibana er óljós.
Bandamenn Bandaríkjanna í
Evrópu og Asíu óttast að ein-
angrunarhyggja muni ein-
kenna stjórnmálalegar
áherslur Obama næstu fjögur
ár. Sá ótti er ekki fráleitur.
Margt bendir til að
Obama hallist að
einangrunarhyggju
á síðara kjörtímabili}
Obama í seinni hálfleik U
ndarleg mál leiða gjarnan af sér
öfgar í umræðu. Fyrir hálfum
mánuði setti Kastljós í loftið
nokkurra daga fréttasyrpu þar
sem miskaverk ógæfumanns
gagnvart börnum voru dregin fram í dagsljósið.
Var níðingurinn gripinn í landhelgi og svo fór
að löggan stakk honum í steininn. Opinbera
kerfið brást við með fyrirsjáanlegum hætti;
setti á laggirnar starfshóp til að rannsaka mál-
ið. Samtök sem berjast gegn kynferðisofbeldi
hafa látið í sér heyra og athygli hefur vakið
málflutningur samtakanna Blátt áfram sem
auglýsa á samfélagsmiðlum að ef fækkað sé
þeim tilvikum þar sem barn er eitt með full-
orðnum dragir þú „… verulega úr hættunni á
að barn verði fyrir kynferðislegri misnotkun“.
Sem strákur í litlum bæ úti á landi fyrir þrjá-
tíu árum sótti ég mikið til eldra fólks og þegar til baka er
litið birtist mér ævintýraveröld. Víða voru vinir, barngott
fólk, sem buðu krökkum í hverfinu upp á mjólk og kleinur.
Hinir eldri sögðu mér sögur úr sinni æsku, ég fékk far
með vörubílakörlum þegar þeir renndu upp í fjall eftir
malarhlassi og aðra þekkti ég í röðum flugkappa sem
leyfðu mér að fljóta með í lystireisur um loftin blá. Allt var
þetta fólk traust og velviljað. Flest af því er nú látið en
skilur eftir aðeins góðar minningar og því er ég óend-
anlega þakklátur.
Reynsla mín er sú að 90-95% þeirra sem á vegi okkar
verða í lífinu séu ágætisfólk sem vill vel og gerir grein-
armun á réttu og röngu. Kemur vel fram við
aðra og leggur gott til samfélagsins. Myndi
aldrei detta í hug að níðast á börnum eða öðr-
um sér veikari. Því miður hefur umræða síð-
ustu vikna samt haft þann undirtón að sam-
vera barns og fullorðins bjóði hættunni heim.
Jú, vissulega má færa fyrir slíku rök, en fram-
setningin er hættuleg. Standa efni virkilega til
þess að brot gegn börnum – þar sem örfáir
fársjúkir einstaklingar eru gerendur – þýði al-
mennt að milli ungmenna og fullorðinna skuli
reisa girðingar og tilfinningalegt skilrúm?
Viljum við slíkt? Jafnrétti kynjanna og sam-
vera kynslóðanna hafa hingað til þótt gott
mál.
Ágætur félagi minn í fjölmiðlastétt hefur
gjarnan á orði að í lífinu sé ekkert að óttast
nema óttann. Þetta hljómar auðvitað eins og
útúrsnúningur, en þó er sannleikskorn í þessu. Hryðju-
verk í heiminum á síðasta áratug eða svo hafa gjarnan
leitt af sér þá orðræðu að hræðsla megi ekki ná undirtök-
unum, ella hafi illvirkjar sigrað. Ranglátum skuli refsað,
svo við hin getum haldið út í daginn án þess að bera kvíð-
boga. Undir þetta skal tekið. Hins vegar virðist því miður
sem samtök, sem vinna sannarlega gott starf í þágu þol-
enda kynferðisbrota, sæki sér súrefni til sóknar með
glannalegri framsetningu á svokölluðum heilræðum. Gera
það með því að ala á ótta og setja fullorðið fólk, sem sann-
arlega vill vel, jafnvel í þann flokk að þar fari almenn af-
brigðilegir andvaragestir. sbs@mbl.is
Pistill
Sigurður Bogi
Sævarsson
Afbrigðilegir andvaragestir
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Úrslit kosninganna í Neðra-
Saxlandi hafa einnig áhrif í
landsmálapólitíkinni því að nú
missa stjórnarflokkarnir meiri-
hluta sinn í efri deild þingsins. Í
fyrsta skipti síðan 1999 verður
vinstri meirihluti í efri deildinni.
69 sæti eru í efri deildinni
(Bundesrat). Þau skiptast milli
sambandslandanna 16, sem
mynda Þýskaland. Fjöldi sæta
hvers sambandslands fer eftir
íbúafjölda og getur verið allt
frá þremur til sex.
Vinstri flokkarnir voru
með 30 sæti í efri deild-
inni. Neðra-Saxland
er næstfjölmenn-
asta sam-
bandslandið
þannig að nú fá
þeir sex sæti í viðbót
og þar með meirihluta.
Vinstri flokkarnir munu
því geta gert Angelu
Merkel kanslara
lífið leitt.
Meirihluti
fallinn
ÞRENGT AÐ STJÓRNINNI
Kátur Úrslitin
glöddu Steinbrück.