Morgunblaðið - 08.08.2013, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. ÁGÚST 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Seðlabankareru dálítiðsérstakt
fyrirbæri í tilver-
unni. Forðum var
stundum reynt að
sveipa slíkar
stofnanir nokkurri dulúð og
furðu algeng var sú trú að
innan þykkra veggja þeirra
leyndist þekking sem öðrum
væri hulin. Ekki var laust við
að innanbúðarmenn reyndu
að ýta undir þá dulúð. Slík
ímynd er á undanhaldi, sem
betur fer. En það þýðir ekki
að „markaðir“, fjárfestar,
fyrirtækjastjórar og slíkir
spái ekki í afstöðu og ákvarð-
anir þessara stofnana. Þess
gætir sérstaklega í Banda-
ríkjunum og hefur þá auðvit-
að áhrif víðar.
Þótt þeir vextir, sem Seðla-
bankar hafa áhrif á, hafi nú
um skeið sleikt botninn víðast
hvar og gefið hafi verið til
kynna að þannig verði það
áfram í nánustu framtíð, þá
hafa stærstu seðlabankarnir,
sá bandaríski, evrópusam-
bandsbankinn og sá breski
verið með önnur inngrip (pen-
ingaprentun í einni eða ann-
arri mynd) til að halda undir
eitt hornið á hagkerfinu.
Skaðleg áhrif langvarandi
inngripa af slíku tagi eru enn
ekki komin fram að marki.
Seðlabankar lúta oftast að
nokkru utanaðkomandi for-
skrift, þótt form hennar sé
breytilegt eftir löndum eða
myntsvæðum. Lagarammi
bankans eða sérlög sem
tengjast starfsemi hans geta
gefið slíka línu. Þannig getur
verðbólgan (hæfileg og þá
skilgreind) verið helsta og
jafnvel nánast eina forskriftin
sem seðlabönkum er gefin
fyrir mótun peningastefnu.
En markmiðin geta verið
fleiri en eitt og jafnvel gætu
tvö aðalmarkmið virst stang-
ast á, a.m.k um skeið.
Þannig er bandaríska bank-
anum beinlínis gert að horfa
til atvinnustigs til jafns við
verðbólgu. Slík markmið er
ekki alltaf auðvelt að sam-
ræma, en t.d. Seðlabanki
Bandaríkjanna hefur komið
sér upp túlkun á þeim mark-
miðum sem auðveldar að hafa
þau bæði á oddi samtímis, í
það minnsta í orði kveðnu.
Þetta er nefnt vegna frétta
um að nýr bankastjóri Eng-
landsbanka hafi tilkynnt að
vöxtum verði haldið nærri
núllinu þar á meðan atvinnu-
leysi sé meira en sjö prósent.
Þetta nýja markmið fær
blessun með
bréfaskiptum
fjármálaráðherr-
ans og banka-
stjórans í per-
sónulegum stíl,
eins og hefð er
fyrir þar. Þessi ákvörðun er
þegar orðin umdeild í Bret-
landi og eru sumir fræðimenn
ekki að skafa utan af því.
Breska ríkisstjórnin er hins
vegar sér meðvitandi um að
kosningar nálgast ört og
þessi markmiðssetning og sú
tímasetning sem hún tekur til
er að því leyti afar heppileg.
Því var blessun hennar auð-
fengin.
Gengið hefur verið mjög
langt í að persónugera áhrif
seðlabankastjóraskipta í
Bretlandi þetta sinnið. Það er
í rauninni ekki í fyrsta sinn
sem seðlabankastjóraemb-
ætti persónugerist með slík-
um hætti. Alla sína löngu
stjórnartíð í Bandaríska
seðlabankanum var Alan
Greenspan nánast í dýr-
lingatölu og var þannig jafnan
kallaður „meistarinn“ þegar
um hann var fjallað. Var dá-
lítið furðulegt að skynja þá
sefjun sem þar átti sér stað og
hversu lengi hún hélst.
Eftir að harðna tók á daln-
um, upp úr miðju ári 2007 sem
endaði með ósköpum haustið
2008, hefur hin mikla aðdáun
á Greenspan snúist upp í and-
hverfu sína og eru öfgarnar
ekki betri í það sinnið. Af því
öllu má margt læra. Þannig er
rétt að ofmeta ekki afl og getu
seðlabanka, jafnvel þeirra ör-
fáu sem ráða yfir stærstu
prentsmiðjum alþjóðlegra
mynta. Slíkar eru vand-
meðfarnar og mun hættulegri
en prentsmiðjur almennt.
Kennisetningarnar ganga
út á að seðlabanki geti, einn
og óstuddur, í „teóríunni“
ákvarðað verðbólgustigið.
Sjálfsagt stenst sú „teóría“
sem slík, en ef önnur öfl toga
eindregið í aðra átt væri óhjá-
kvæmilegt að misnota tæki
seðlabanka í slíkum mæli að
margt mundi láta undan, og
jafnvel með braki og brestum.
Læknar myndu orða það svo:
Aðgerðin heppnaðist full-
komlega en sjúklingurinn dó.
Fróðlegt verður að fylgjast
með áhrifum stefnubreyt-
ingar Englandsbanka næstu
misserin. Vonandi þarf ekki
jafnlangan tíma til að bíða
eftir einkunninni, eins og í
dæmi Alans Greenspans og
vonandi verður hún hófstillt-
ari og sanngjarnari.
Breyttar áherslur
nýs bankastjóra
Englandsbanka
vekja athygli }
„Þungamiðjurnar eru
tvær“ sagði karlinn
Þ
að verður fróðlegt að vita hvort
Sjálfstæðisflokkurinn bjóði fram í
næstu borgarstjórnarkosningum,“
sagði kunningi minn, vandaður,
prúður og fremur orðvar sjálf-
stæðismaður. Ég komst ekki hjá því að greina
háðstón í orðum hans. Honum þykir sinn flokk-
ur nánast hafa verið ósýnilegur í borgarpólitík
síðustu misserin. Hann er örugglega ekki einn
um þá skoðun. Borgarstjórnarflokkur Sjálf-
stæðisflokksins hefur verið lítt sýnilegur og
þaðan hafa ekki komið hugmyndir sem vakið
hafa sérstaka athygli borgarbúa. Kannski hafa
borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins verið of
uppteknir við að láta hinn sérstæða persónu-
leika Jón Gnarr fara í taugarnar á sér. Það er
ekki gott ef vitneskjan um að Jón Gnarr sé
borgarstjóri virkar svo lamandi á borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins að þeir gerist hugmyndasnauðir
og nánast óvinnufærir. Það er líka óheppilegt fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að í hópi borgarfulltrúa þeirra er enginn
augljós leiðtogi. Reyndar má segja það sama um ástandið
innan Samfylkingarinnar, þar er Dagur B. Eggertsson
sagður leiðtogi en það er orðin áleitin spurning hvort hans
tími sé ekki liðinn. Hugsanlega ættu báðir þessir flokkar
að leita að leiðtoga utan raða núverandi borgarfulltrúa.
Þrátt fyrir vandræðagang geta sjálfstæðismenn, ólíkt
Samfylkingunni, huggað sig við að þeir eiga enn kjós-
endur. Stór hópur kýs sinn Sjálfstæðisflokk og getur ekki
hugsað sér að merkja við annan flokk í kjörklefanum.
Samfylkingin getur ekki státað af þessu. Fylgið
hefur hrunið af henni og ekkert bendir til að
þeir kjósendur sem yfirgáfu flokkinn iðrist og
hyggist snúa heim. Innan Samfylkingar kepp-
ast menn svo við að senda flokksmönnum fund-
arboð þar sem tekið er fram að á næsta fundi
eigi að ræða stöðu flokksins af hreinskilni og
heiðarleika. Mann grunar að það sé alltaf sama
fólkið sem sitji þessa fundi, sem skýrir um leið
af hverju þeir skila engu. Þessa fundi situr sama
fólkið og telur að síðasta ríkisstjórn hafi verið
einstakur happafengur fyrir þjóðina. Samfylk-
ingin var því miður heilaþvegin af vinstri-
grænum í síðustu ríkisstjórn og sá heilaþvottur
náði einnig til borgarfulltrúa flokksins.
Samfylkingin myndi ná meiri árangri meðal
kjósenda ef hún áttaði sig á því að til er milli-
stétt í landinu sem sífellt er vegið að. Samfylk-
ingin er hætt að höfða til þessa hóps og þegar svo er þá er
ekki skrýtið að hún skuli hratt og örugglega tapa fylgi.
Hvernig væri nú að ræða þetta á næsta fundi sem boðað
verður til með fjöldapósti?
Sjálfstæðisflokkurinn mun ná einhverjum árangri í
næstu borgarstjórnarkosningum, en sá árangur verður
varla nægur nema flokkurinn eignist leiðtoga sem hefur
mótaða stefnu og talar af snerpu. Ekkert bendir til að
Samfylkingin muni ná árangri. Staða flokksins er slæm því
ekki verður annað séð en að stór hluti fyrrverandi kjós-
endahóps Samfylkingarinnar muni merkja við Besta
flokkinn í kjörklefanum. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Hvar eru leiðtogarnir?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
að halda okkur inni og efst í huga
hjá fólki í ferðahug.“
Hún telur ferðaatvinnugreinina
ekki vera bólu sem komi til með
að springa ef rétt verður haldið á
spöðunum. „Það þarf að fara gæti-
lega í uppbyggingu og huga að
markaðssetningunni. Annað land
en Ísland getur auðveldlega tekið
við sem „nýja vinsæla landið“ en
ég held að við séum búin að
byggja upp góðan grunn gagnvart
söluaðilum, flugfélögum og mark-
aðssetningu.“
Höfða til efnaðra ferðamanna
Huga þarf að hverjum markaðs-
setningu er beint að, en Inga Hlín
segir eftirsóknarvert að fá vel efn-
aða ferðamenn sem skilja meira
eftir sig til landsins. „Ferðamenn-
irnir endurspeglast af því sem er í
gangi og í fyrsta skipti erum við
að sjá að hlutfall þeirra sem koma
vegna menningarinnar á Íslandi er
að aukast.“
Áform eru um mikla hótelupp-
byggingu á næstu árum í Reykja-
vík, þar sem gert er ráð fyrir að
hótelgistirýmum muni fjölga um
fjórðung. Meðal annars eru áform
um 250 herbergja glæsihótel við
Hörpu, en Inga Hlín segir þörf
vera á slíkum hótelum ef beina
eigi markaðssetningunni að vel
efnuðum ferðamönnum. „Það vant-
ar gistingu í þeim klassa og það
þarf að huga að því í uppbygg-
ingu.“
Ferðamönnum
fjölgar mest á Íslandi
Morgunblaðið/Kristinn
Fjölgun Ferðamönnum hefur fjölgað um þriðjung. „Enn er langt í land með
suma hluti, dreifa þarf ferðamönnum víðar um landið,“ segir Inga Hlín.
FRÉTTASKÝRING
Sunna Sæmundsdóttir
sunnasaem@mbl.is
Hvergi í Evrópu hefurferðamönnum fjölgaðjafn mikið og á Íslandi,en samkvæmt skýrslu
Ferðamálasamtaka Evrópu (ETC)
fjölgaði ferðamönnum um þrjátíu
prósent á tímabilinu apríl til júní í
ár. Næstmest var fjölgunin í Slóv-
akíu þar sem ferðamönnum fjölg-
aði um tuttugu prósent.
Inga Hlín Pálsdóttir, forstöðu-
maður ferðaþjónustu og skapandi
greina hjá Íslandsstofu, segir
ástæðu fjölgunarinnar vera marg-
þætta, en telur hana þó helst
mega rekja til góðrar markaðs-
setningar. „Búið er að vinna gíf-
urlega að markaðssetningu síðast-
liðin ár, og má þar til dæmis nefna
átakið „Ísland allt árið“. Þótt
áherslan sé lögð á veturinn hefur
það óhjákvæmilega áhrif á sum-
arið líka.“
Flugfélögum sem halda uppi
flugi hingað hefur einnig fjölgað
mikið á undanförnum árum, en 16
flugfélög fljúga í sumar til og frá
Keflavíkurflugvelli.
Fá boðsferðir fyrir umfjöllun
Starfsmenn Íslandsstofu halda
uppi fjölþættu markaðsstarfi, en
ein hliðin á því eru samskipti við
erlenda fjölmiðla. Hart er unnið
að því að fá hingað til lands er-
lenda blaðamenn til þess að fjalla
um landið. „Við erum í sambandi
við 600-700 blaðamenn á hverju
ári og erum sífellt að vekja athygli
á því sem nýtt er á Íslandi, hvaða
afþreying er í boði, nýrri gistingu
og spennandi viðburðum.“ Algengt
er þá að blaðamanni sé boðið til
landsins í skiptum fyrir umfjöllun,
en Inga Hlín segir þetta þó ein-
ungis vera gert fyrir þá sem
starfa fyrir stóran fjölmiðil, líkt og
til dæmis National Geographic eða
Easy Planet. Oftast er þá ákveðið
þema fyrir ferðina, eins og til
dæmis matur, menning eða ákveð-
inn landshluti, og segir Inga Hlín
að í staðinn sé þá hægt að fara
fram á að umfjöllunin sé af góðum
toga. „Við erum í gífurlegri sam-
keppni við önnur lönd úti í heimi
og aðalvinnan felst í því að halda
okkur á listum stórra fjölmiðla yf-
ir hvert eigi að fara. Við þurfum
Frá árinu 2000 hefur fjöldi
erlendra ferðamanna meira en
tvöfaldast. Árið 2000 komu
hingað til lands 303 þúsund
ferðamenn, en árið 2012 voru
þeir komnir í 673 þúsund.
Hlutur ferðaþjónustu í gjald-
eyristekjum hefur aukist sam-
hliða fjölgun ferðamanna, en á
árinu 2012 var hlutfall ferðaþjón-
ustu 23,5% af gjaldeyristekjum
þjóðarbúsins.
Útgjöld erlendra ferðamanna
til íslenskra fyrirtækja voru um
238 milljarðar á árinu 2012, en
það er 21% vöxtur á milli ára.
Meðalútgjöld á hvern ferðamann
á Íslandi voru 157.100 krónur á
árinu 2012.
Tæplega helmingur allra
ferðamanna kemur á sumarmán-
uðunum júní til ágúst, eða 47%.
Tölfræði
ferðamanna
673 ÞÚSUND FERÐAMENN