Morgunblaðið - 04.10.2013, Blaðsíða 40

40
Hvers vegna hugsum viðsem samfélag ekki beturum börnin okkar? Og ernokkurn tíma hægt að
laga brotna barnssál? Þessar áleitnu
spurningar leita sterkt á áhorfendur
sem sjá nýjustu kvikmynd Sørens
Kragh-Jacobsen Stund gaupunnar.
Myndin byggist á leikriti eftir
sænska skáldið Per Olov Enquist
sem frumsýnt var í heimalandi höf-
undar árið 1988 og í framhaldinu m.a.
sett upp í Þjóðleikhúsinu 1993.
Verkið fjallar um ungan mann
(Frederik Christian Johansen) sem
án allrar sýnilegrar ástæðu myrðir
eldri hjón og reynir í framhaldinu að
svipta sig lífi. Hann er vistaður á lok-
aðri réttargeðdeild þar sem sál-
fræðineminn Lisbeth (Signe Egholm
Olsen) fær að nota hann ásamt öðr-
um sjúklingum í lokaverkefni sitt
sem fjallar um áhrif gæludýra á vist-
menn. Verkefnið gengur ekki sem
skyldi og þegar ungi maðurinn drep-
ur köttinn sinn og reynir aftur sjálfs-
víg leitar neminn aðstoðar prestsins
Helenar (Sofie Gråbøl). Í samtölum
Helenar við unga manninn fá áhorf-
endur smám saman innsýn í bak-
grunn og aðstæður hans, m.a. með
aðstoð endurlita. Ljóst má vera að
hann var sem barn svikinn af sínum
nánustu og sviptur nauðsynlegri ást,
öryggi og umhyggju með fyrr-
greindum skelfilegum afleiðingum.
Leikarinn Pelle Falk Krusbæk fer
mjög fallega með hlutverk unga
mannsins þegar hann var aðeins
barn að aldri og dvaldi í húsi afa síns
(Börje Ahlstedt).
Þó meginspurning verksins sé
áhugaverð og reynt sé að skýra
ástæður morðanna er nær ómögulegt
að fá samúð með unga manninum.
Það verður líka að teljast nokkur
galli á handritinu að engin tilraun er
gerð til að skýra þá ofurumhyggju
sem presturinn sýnir unga mann-
inum. Einnig rýrir það frásögnina
talsvert hversu illa skrifað hlutverk
sálfræðinemans er, enda er hún afar
ófagleg í öllum samskiptum sínum
við unga manninn.
Þrátt fyrir þessa annmarka á
handritinu skila allir leikarar sínum
hlut vel innan þess túlkunarramma
sem verkið og ekki síst leikstjórinn
setur. Í raun verða presturinn og sál-
fræðineminn ásamt gæslumanninum
Knud (Søren Malling) talsmenn
þriggja mismunandi sjónarmiða í
stað þess að vera heilsteyptar per-
sónur. Þau sýna okkur öll þrjú van-
mátt samfélagsins gagnvart því þeg-
ar búið er að skemma eina litla
manneskju. Þannig má segja að sál-
fræðingurinn afhjúpi vanmátt vís-
indanna, gæslumaðurinn vill líta
raunsætt á hlutina og talar um mik-
ilvægi þess að lina þjáningu vist-
manna með lyfjagjöf enda sýnt að
þeir muni aldrei losna út aftur, en
presturinn telur sig geta hjálpað
unga manninum og veitt honum
syndaaflausn á forsendum trú-
arinnar.
Lokasamskipti Helenar og unga
mannsins eru mjög áhrifarík þar sem
áhorfendum verður ljóst að hann
mun ekki geta lifað eftir að prest-
urinn hefur endurvakið manneskjuna
í honum með því að tala um fortíðina.
Allt myndmál myndarinnar er til fyr-
irmyndar og haustlitastemningin
ásamt vetrarsenum undirstrika kuld-
ann og dauðann sem ávallt er nálæg-
ur. Þetta er ekki mynd sem auðvelt
er að horfa á, en vekur áhorfendur
sannarlega til umhugsunar þrátt fyr-
ir ýmsar brotalamir.
Má bæta brotna barnssál?
RIFF - Háskólabíó
Stund gaupunnar / I lossens time
bbbnn
Leikstjóri: Søren Kragh-Jacobsen.
Handrit: Søren Kragh-Jacobsen, Jonas
T. Bengtsson og Tobias Lindholm, byggt
á leikriti eftir Per Olov Enquist. Aðal-
leikarar: Sofie Gråbøl, Frederik Christi-
an Johansen, Signe Egholm Olsen, Sø-
ren Malling, Börje Ahlstedt og Pelle Falk
Krusbæk. Danmörk/Svíþjóð, 2013. 93
mín. Flokkur: Fyrir opnu hafi.
SILJA BJÖRK
HULDUDÓTTIR
KVIKMYNDIR
Syndaaflausn Frederik Christian Johansen og Sofie Gråbøl í hlutverkum sínum sem ungi maðurinn og presturinn
Helen, en lokasenan á milli þeirra í myndinni er mjög áhrifarík að mati gagnrýnanda.
Indverska kvikmyndin Nestis-boxið lætur ekki mikið yfirsér, í henni eru ekki skot-bardagar, sprengingar eða
læti, en hún býr yfir þeim mun
meiri sjarma. Nánd og hlýja er það
fyrsta sem kemur upp í hugann.
En þessi kvikmynd er líka full af
húmor og yndisleik og ekki er hún
laus við sársauka. Það er gott að
láta segja sér sögu með þessum
látlausa hætti sem nær að snerta
við áhorfendum trúi ég. Í Nestis-
boxinu er ekki aðeins sögð ein
saga, heldur margar. Þetta er fyrst
og fremst saga ungu konunnar Ilu,
sem er einmana og vanrækt af eig-
inmanni sínum, og hinum miðaldra
Saajan sem er líka einmana, ekkill,
við það að fara á snemmtekin eftir-
laun. Þau kynnast í gegnum bréfa-
skrif sem þau senda á milli sín í
nestisboxi sem ferðast um mann-
margar götur Mumbai og fyrir
mistök lendir á hans borði en ekki
borði eiginmannsins. Án þess að
upplýsa um of þá er óhætt að segja
að kynni þessi í gegnum bréf og
box eiga eftir að hræra heilmikið
upp í þeirra sálarlífi og hafa mikil
áhrif á stórar ákvarðanatökur. En
þetta er líka saga frænkunnar á
efri hæðinni sem við aldrei sjáum
en heyrum í, en hún hefur eytt síð-
ustu fimmtán árum í að hugsa um
lamaðan eiginmann sinn. Þetta er
saga þessara tveggja kvenna í
hversdagslífinu. Við fáum líka
nasasjón af lífi foreldra Ilu, sem er
saga veikinda og stolts. Þetta er
saga munaðarleysingjans Shaikh
með stóra hjartað, starfsfélaga Sa-
ajan. Þetta er saga af óvæntri vin-
áttu þessara tveggja manna. Þetta
er líka saga mannlífs á Indlandi, í
stórborginni Mumbai, um hugrekki
til að lifa eða hugrekki til að
stökkva fram af. Og þetta gæti allt
eins verið saga mannlífs á Íslandi,
þar sem samskipti við aðra í sím-
um og tölvum virðast skipta meira
máli en samskipti við þá sem eru
viðstaddir hverju sinni. Þetta er
saga um það að vera manneskja.
Þetta er saga af stöðu kvenna. Og
þó að léttleikinn sé allt um vefjandi
er undirtónninn alvarlegur og
stórra spurninga spurt: Til hvers
lifum við? Myndin er full af ynd-
islegum smáatriðum og kvik-
myndatakan einkennist af nær-
myndum sem undirstrikar nándina
við persónurnar. Góður tími er gef-
inn í þagnir og svipbrigði. Kvik-
mynd þessi stendur sannarlega
undir því að vera hjartnæm „feel-
good“ kvikmynd, eins og hún er
kynnt á RIFF. Eldhússenurnar
heima hjá Ilu eru dásamlegar.
Áhorfandinn hreinlega finnur lykt-
ina af indverska litríka matnum
sem Ila matreiðar með ást og
hlýju. Og þeir sem borða afrakst-
urinn finna svo sannarlega mátt
töfranna sem liggur í höndum og
alúð þeirra sem matreiða. Frænk-
an sem við aldrei sjáum virðist
skynja lengra en nef hennar nær
(eins og títt er um Indverja) og
sendingakerfi kvennanna er
skemmtilegt, þær senda sín á milli
í körfu utan við eldhúsgluggann,
krydd, mat og fleira. Frænkan ráð-
leggur með matseldina sem og um
samskiptin og bréfaskrifin við
nextisboxmanninn. Leikararnir
standa sig allir með stakri prýði.
Irrfan Khan, sem leikur miðaldra
manninn Saaja, er þeirra þekkt-
astur og margir ættu að kannast
við hann úr Slumdog Millionaire,
Life of Pi og The Amazing Spider-
Man.
RIFF – Háskólabíó
Nestisboxið/Lunchbox bbbbn
Leikstjóri og handrit: Ritesh Batra.
Aðalhlutverk: Irrfan Khan, Nimrat Kaur,
Nawazuddin Siddiqui. Indland/Frakk-
land/Þýskaland, 2013, 104 mín.
Flokkur: Vitranir.
KRISTÍN HEIÐA
KRISTINSDÓTTIR
KVIKMYNDIR
Ævintýr Ila les eitt af bréfunum sem hún f́ær frá Saajan með nestisboxinu.
Örlagavaldurinn nestisboxið
Efnahagshrunið og kvikmyndin er yfirskrift málþings
sem fram fer á Hótel Borg í dag milli kl. 14.30 og 16.
„Grikkland er sérstakur gestur í ár og skoðað verð-
ur hvernig efnahagsvandamál hefur haft áhrif á kvik-
myndagerð beggja landa. Þó ekki margar íslenskar
kvikmyndir hafi fjallað um hrunið sjálft hafa þó nokkr-
ar leikstjórar notast við myndlíkingar því tengdu í
verkum sínum. Sumir helstu atburða gerðust einmitt á
Hótel Borg og jafnframt sumar af þessum sögum sem
sækja í hrunið. Hér gefst tækifæri til að ræða um kvik-
myndagerð á krepputímum í einmitt því umhverfi,“
segir í tilkynningu. Í pallborði sitja eftirtaldir leik-
stjórar: Menelaos Karamaghiolis, Penny Panayotopoulou, Alexandros Avr-
anas, Grímur Hákonarson, Gunnar Sigurðsson og Börkur Gunnarsson.
Málþing um áhrif efnahagshrunsins á
kvikmyndir á Hótel Borg í dag
Börkur
Gunnarsson
RIFF | ALÞJÓÐLEG KVIKMYNDAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK
LifunTíska og förðun
–– Meira fyrir lesendur
:
Morgunblaðið
gefur út glæsilegt
sérblað um
Tísku og förðun
föstudaginn
11. október 2013.
SÉ
RB
LA
Ð
Tíska & förðun
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16,
mánudaginn 7. október.
Í blaðinu verður
fjallað um tískuna
haust/vetur 2013
í förðun, snyrtingu og
fatnaði, fylgihlutum
auk umhirðu
húðarinnar, dekur
og fleira
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2013