Morgunblaðið - 09.01.2014, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 2014
Gylfaflöt 16-18 •112 Reykjavik • Sími 553 5200 • solo.is
Hægt að velja um lit og áferð að
eigin vali
Verð frá kr. 24.300Íslensk hönnun og framleiðsla
önnun frá 1960
E-6
Klass
0
ísk h
FRÉTTASKÝRING
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Aukin áhersla stjórnenda sjávar-
útvegsfyrirtækja á landvinnslu af-
urða, í stað þess að afli sé unninn um
borð í skipunum og frystur þar, þýð-
ir að störfum í landi fjölgar um allt
að 200 á þessu ári. Þetta segir Arnar
Sigurmundsson, formaður Samtaka
fiskvinnslustöðva. „Auðvitað er mis-
jafnt milli fyrirtækja hvernig brugð-
ist er við. Menn hafa sömuleiðis fært
kvóta meira yfir á línubáta og afli
þeirra er unninn í landi,“ segir Arn-
ar. Hann segir að verði þorskkvóti
aukinn á næsta fiskveiðiári, eins og
margt bendir til, fjölgi störfum í
fiskvinnslu enn meira.
Verð sjófrystra
afurða lækkað um 14%
Um 4.000 manns starfa í land-
vinnslu í sjávarútvegi. Talið er að
35-40% af því sé fólk frá útlöndum,
sem margt hefur unnið í áraraðir á
Íslandi og fest hér rætur. Misjafnt
er frá stað til staðar hve stór hlutur
þessa fólks er, en á Vestfjörðum eru
Íslendingar aðeins 20% fisk-
vinnslufólks.
Samkvæmt upplýsingum frá
Landssambandi íslenskra útvegs-
manna hefur verð sjófrystra afurða
sl. tvö ár lækkað um 14% og er þar
byggt á tölum Hagstofunnar. Þá sé
hlutfall launa af heildarinntekt
frystitogara mjög hátt. Rekstur
þeirra er sömuleiðis þyngri en ann-
arra togskipa af ýmsum ástæðum.
Ýmis kostnaður hafi aukist á síðustu
misserum, svo sem olíuverð. Þá hafi
kolefnisgjald verið lagt á og veiði-
gjaldið vegi sömuleiðis þungt.
Útgerð frystitogara, þar sem bol-
fiskur er unninn um borð, ruddi sér
til rúms upp úr 1980. Óx henni mjög
ásmegin næstu ár þar á eftir, að
sögn Sveins Hjartar Hjartarsonar,
hagfræðings LÍÚ. Flestir urðu
þessir togarar árið 1993, alls 35 tals-
ins. Í dag eru þeir nítján.
Til marks um þær breytingar sem
nú eru að verða má nefna að Ög-
urvík hefur sett frystitogarann
Frera RE á söluskrá, togarinn
Hrafn GK sem Þorbjörn hf. í
Grindavík gerir út fiskar yfirstand-
andi fiskveiðiár en verður svo seldur
eða honum lagt, FISK Seafood ehf.
á Sauðárkróki ætlar að selja togar-
ann Örvar HU, Brim hf. mun gera
Skálaberg RE út frá Grænlandi og
áhöfninni á Þór HF, sem Stálskip í
Hafnarfirði hafa gert út, hefur verið
sagt upp.
Gengið vel að fá fólk
Í desember seldi HB Grandi
frystitogarann Venus og unnið er að
því að breyta Helgu Maríu, sem var
frystitogari, í ísfiskskip. Af þessu
leiðir að sjómönnum á Grandaskip-
unum hefur fækkað um 35 en á móti
kemur að starfsfólki í landvinnslu
hefur fjölgað um rúmlega fimmtíu.
Til marks um aukna áherslu á
landvinnslu hjá HB-Granda segir
Vilhjálmur Vilhjálmsson forstjóri,
að árið 2012 hafi 4.000 tonn af þorski
verið unnin í húsi félagsins á Akra-
nesi en væntanlega um 6.500 tonn á
þessu ári. Í vinnslunni á Norð-
urgarði í Reykjavík hafi um 16.000
tonn af karfa og ufsa farið í gegn
2012, en verði væntanlega 20.000
tonn á þessu ári.
„Það hefur gengið mjög vel að fá
gott starfsfólk í landsvinnsluna. Það
eru ekkert síður Íslendingar en fólk
af erlendum uppruna sem við höfum
ráðið,“ segir Vilhjálmur Vilhjálms-
son.
„Við erum að endurskipuleggja
reksturinn í samræmi við breyttar
aðstæður, það er fyrst og fremst
vegna ofurskattlagningar og lækk-
unar á verði afurða,“ segir Eiríkur
Tómasson, framkvæmdastjóri Þor-
björns í Grindavík. Á vegum fyr-
irtækis hans eru gerðir út þrír
frystitogarar, það er Hrafn GK,
Hrafn Sveinbjarnarson GK og
Gnúpur GK. Eins og fram kemur
hér að framan verður Hrafn tekinn
úr útgerð síðar á árinu. Til stendur
svo að lengja og breyta nafna hans
Sveinbjarnarsyni en með þessu ætla
Þorbjarnarmenn að ná hagræðingu í
starfsemi sinni.
Landvinnslan nær tvöfaldast
„Aflaheimildir okkar í þorski hafa
aukist um 3.500 tonn frá því þegar
þær voru minnstar. Hafa línubát-
arnir okkar veitt það og landað til
vinnslu og þannig hefur land-
vinnslan nær tvöfaldast síðastliðin
fjögur ár,“ segir Eiríkur. Kvóti línu-
báta félagsins er nú 7.200 tonn og er
skráður á bátana Sturlu GK, Valdi-
mar GK, Ágúst GK og Tómas Þor-
valdsson GK. Í landvinnslu Þor-
bjarnarins er unninn þorskur, ýsa,
keila og langa. Heildarmagnið á ári
er á bilinu 10.000-11.000 þúsund
tonn. Þeim verkum sinna nú um 100
manns – og hefur fjölgað um fjórð-
ung á síðustu þremur til fjórum ár-
um.
Í dag eru um 5.000 manns munstraðir á íslensk fiskiskip. „Sú þróun að
vægi landvinnslunnar eykst og frystitogurum fækkar hefur afgerandi
áhrif. Sjómönnum mun fækka,“ segir Árni Bjarnason, forseti Farmanna-
og fiskimannasambands Íslands. Mikið er um og hefur aukist að tvær
áhafnir séu á hverjum togara og er reglan þá gjarnan sú að menn taka
einn túr og eru annan í fríi. Árni segir að hluti frystitogarasjómanna fái
störf á ísfisktogurum. Það brúi samt ekki bilið að öllu leyti. Aukin tækni-
væðing til sjós og lands valdi því einnig að störfum fækkar. Hann treystir
sér hins vegar ekki til að kveða upp úr með hve margir fari í land miðað
við þá þróun sem nú er yfirstandandi.
Áhrifin eru afgerandi
5.000 SJÓMENN OG FER FÆKKANDI
Morgunblaðið/Eggert
Fiskvinnsla Verð sjófrystra afurða lækkar og þá þarf að hagræða. Aukin landvinnsla er mótleikurinn og hjá HB-Granda á Akranesi, þar sem þessi mynd er tekin, gengur vel að fá fólk til starfa.
Fjölgar í landi en fækkar til sjós
 Breyttar áherslur í útgerð og landvinnslan efld  Reiknað með að 200 ný störf verði til á árinu