Morgunblaðið - 27.02.2014, Blaðsíða 1

FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2014
VIÐSKIPTABLAÐ
Steinn Logi segir að
félagið sé skuldlítið og
greiða eigi
niður öll lán.
Yfirtaka Blue-
bird óskuldsett
6-7
Standandi fundir og
sófafundir það sem
kallað er eftir
í dag.
Fundarher-
bergið breytist
11
Ítök auðjöfranna eru
mikil á úkraínska
þinginu.
Óligarkarnir í
Úkraínu
4
STAFRÆN PRENTUN!
* Skv. sjodir.is 31. desember 2013. Ávöxtunartölur miðast við nafnávöxtun og er ávöxtun umfram 12 mánuði umreiknuð í ávöxtun á ársgrundvelli.
Hlutabréfasjóðurinn er fjárfestingarsjóður skv. lögum nr. 128/2011 um verðbréfasjóði, fjárfestingarsjóði og fagfjárfestasjóði. Ávöxtun í fortíð er
ekki ávísun á ávöxtun í framtíð. Hafa ber í huga að eign í fjárfestingarsjóði getur bæði hækkað eða lækkað, allt eftir þróun á markaðsverði þeirra.
Íslandssjóðir hf. er rekstrarfélag sjóðsins. Útboðslýsingu og nánari upplýsingar er hægt að nálgast á heimasíðu Íslandssjóða, www.islandssjodir.is.
eða á vib.is Fjárfestar eru hvattir til að kynna sér útboðslýsingu sjóðsins og þá sérstaklega umfjöllun um áhættuþætti.
FRAMÚRSKARANDI ÁRANGUR Í EIGNASTÝRINGU
Síðasta ár var gjöfult á hlutabréfamarkaði og er þetta fimmta árið í röð sem Hlutabréfasjóðurinn
skilar frábærum árangri. Fjárfesting í Hlutabréfasjóðnum er áhrifarík leið til þátttöku í hluta-
fjárútboðum og jafnframt nýtur þú virkrar eignastýringar í íslenskum hlutabréfum.
Íslensk hlutabréf* 1 ár 2 ár 3 ár 4 ár 5 ár
Hlutabréfasjóðurinn 46,2% 34,7% 27,2% 25,6% 19,8%
Landsbréf - Úrvalsbréf 29,3% 25,2% 17,3% 19,6% 15,0%
Stefnir - ÍS-15 43,4% 33,4% 22,6% 20,9% 17,4%
Íslandsbanki | Kirkjusandi | 155 Reykjavík | Sími 440 4900 | vib@vib.is facebook.com/VIB.stofan | @vibstofan | www.vib.is
HLUTABRÉFASJÓÐURINN
SKILAÐI 46,2% ÁVÖXTUN
ÁRIÐ 2013
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Síðustu fimm ár hafa greiðslur innlendra aðila í
erlendri mynt til föllnu bankanna numið yfir
60% af nettó-gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins.
Uppsafnaður undirliggjandi viðskiptaafgangur
árin 2009-2013 var 415 milljarðar.
Slíkur viðvarandi viðskiptaafgangur á sér
engin fordæmi í hagsögu Íslands. Hefur þetta
gerst í umhverfi þar sem innflutningur hefur
verið í lágmarki og raungengi krónunnar hald-
ist 20-30% undir sögulegu meðaltali. Þrátt fyrir
það hefur Seðlabanka Íslands ekki tekist að
nýta þetta ástand til að byggja upp neinn
óskuldsettan gjaldeyrisforða að ráði. Er það í
talsverðu ósamræmi við þær væntingar sem
voru uppi þegar efnahagsáætlun Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins (AGS) var samþykkt árið 2009.
Endurspeglar þetta þá staðreynd að gjald-
eyrissköpun þjóðarbúsins hefur reynst minni en
reiknað var með en ekki síður að greiðslur inn-
lendra aðila til erlendra lánveitenda hafa verið
gríðarlegar undanfarin ár. Þar skipta gjaldeyr-
isgreiðslur innlendra aðila til gamla Lands-
bankans (LBI), Glitnis og Kaupþings lang-
samlega mestu máli. Samkvæmt gögnum sem
Morgunblaðið hefur tekið saman nema þær í
kringum 250 milljörðum 2009-2013.
Greiðslur Landsbankans til LBI vega þar
hvað þyngst en bankinn hefur tvívegis fyrir-
framgreitt samtals 124 milljarða í gjaldeyri til
LBI. Aðrar greiðslur til föllnu bankanna eru
meðal annars tugmilljarða afborganir íslenskra
fyrirtækja sem eru hluti af lánasöfnum Glitnis -
Haf og Holt - en það eru gjaldeyrislán til sjávar-
útvegsfyrirtækja og fasteignafélaga.
Skuldir verða áfram greiddar upp
Til viðbótar við greiðslur í erlendri mynt til
föllnu bankanna þá hafa orkufyrirtækin verið í
þeirri stöðu á liðnum árum að þurfa að borga
hratt niður miklar erlendar skuldir – og ekkert
útlit fyrir að það breytist í náinni framtíð. Upp-
safnaðar greiðslur Landsvirkjunar og Orku-
veitu Reykjavíkur til erlendra lánveitenda sinna
nema um 140 milljörðum 2009-2013. Sé horft
framhjá erlendum skuldum þjóðarbúsins við
föllnu bankana þá eru um tveir þriðju af afborg-
unum erlendra lána til 2018 skuldir orkufyr-
irtækjanna. Eru áætlaðar erlendar afborganir
Landsvirkjunar og OR um 206 milljarðar. Þær
skuldir verða lítið endurfjármagnaðar heldur
greiddar með handbæru fé frá rekstri.
Fyrir liggur að aðþrengd staða þjóðarbús-
ins mun ekki taka miklum breytingum. Spá
Seðlabankans gerir ráð fyrir að undirliggjandi
viðskiptajöfnuður snúist í halla 2015 og að inn-
lendir aðilar þurfi að endurfjármagna um 385
milljarða til að standa straum af samnings-
bundnum erlendum lánum til 2018.
Yfir 60% farið til þrotabúa
 Uppsafnaður viðskiptaafgang-
ur 415 milljarðar  250 milljarða
gjaldeyrisgreiðslur til þrotabúa
Ísland greiðir niður erlendar skuldir
Uppsafnað á tímabilinu 2009-2013
*Leiðrétt fyrir innlánsstofnanir í slitameðferð og Actavis **Miðað er við landframleiðslu að meðaltali 2009-2013 (1.631 milljarðar króna)
Heimildir: Skýrslur Seðlabanka Íslands og ársreikningar fyrirtækjanna.
Undirliggjandi
viðskiptaafgangur*
Gjaldeyrisgreiðslur
innlendra aðila til föllnu
bankanna
Afborgarnir
orkufyrirtækja af
erlendum lánum
415
milljarðar
Um
250
milljarðar
Um
140
milljarðar
25,5%
af landsframleiðslu**
15%
af landsframleiðslu
9%
af lands-
framleiðslu
Í desember 2011 staðfesti EFTA-dómstóllinn
að þau fjármagnshöft sem Ísland hefði inn-
leitt 2008 – af illri nauðsyn – samrýmdust
EES-samningnum. Við þá ákvörðun íslenskra
stjórnvalda að ætla að slíta formlega aðild-
arviðræðum við ESB hefur því hins vegar nú
verið haldið fram að hætta sé á því að EES-
samningnum verði rift. Eru rökin þau að yf-
irvöld séu nú í þeirri stöðu að þurfa að sýna
fram á sem fyrst hvernig – og hvenær – þau
áformi að afnema höftin og uppfylla skilyrði
um frjálst flæði fjármagns.
Þetta er vægast sagt sérkennileg túlkun.
Fyrir liggur að íslenskum stjórnvöldum er
heimilt, samkvæmt dómi EFTA, að viðhalda
fjármagnshöftum á meðan ljóst þykir að fjár-
málastöðugleika gæti að öðrum kosti verið
ógnað vegna gengisveikingar krónunnar. Fyr-
ir alla þá sem hafa ekki sett kíkinn fyrir
blinda augað þá er sú hætta augljóslega enn
til staðar – og ekkert útlit er fyrir að það
breytist í bráð.
Dómurinn staðfestir ennfremur að þjóðum
EES er veitt mjög ríkt svigrúm til að ákveða
sjálfar til hvaða aðgerða þær telja nauðsyn-
legt að grípa til til að tryggja fjármálastöð-
ugleika. Þótt Ísland verði nú ekki lengur
formlegt umsóknarríki að ESB þá breytir það
nákvæmlega engu um lögmæti fjármagns-
hafta gagnvart skilyrðum EES-samningins
enda snýst „slík ákvörðun,“ svo vitnað sé í
dóm EFTA, „í mörgum tilvikum um grundvall-
aratriði við mörkun efnahagsstefnu“.
Skoðun
Dómur EFTA
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Höft og EES