Morgunblaðið - 29.08.2014, Síða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. ÁGÚST 2014
Margir Íslendingar
hafa heimsótt og jafn-
vel búið í Danmörku.
Þar í landi geta 16 ára
unglingar keypt bjór
og vín að 18% styrk-
leika í hvaða verslun
sem er, allan sólar-
hringinn, alla daga
vikunnar, eða á með-
an þær eru opnar. 18
ára einstaklingar og
eldri geta keypt
sterkara áfengi löglega. Áfeng-
isdeildir danskra verslana eru yf-
irleitt stórar, með miklu úrvali, og
iðulega eru freistandi tilboð á alls
kyns áfengi í gangi. Sjónvarps-
auglýsingar fyrir áfengi dynja á
dönskum neytendum og auglýs-
ingabæklingar streyma inn á
dönsk heimili og allt er auglýst:
Bjór, vodki, skot og léttvín.
Flæðir þá ekki allt í áfengi í
Danmörku? Nei, ætli það. Fólk
umgengst áfengi öðruvísi en á Ís-
landi. Flestir kunna sér hóf (t.d.
við kvöldverðarborðið) eða vita
hvenær óhóf er við hæfi (t.d. á
hinu danska jólahlaðborði). Auðvit-
að eru margir sem glíma við
vandamál tengd áfengisneyslu en
þeir þurfa ekki að selja af sér
spjarirnar til að hafa efni á sop-
anum og geta jafnvel lifað eðlilegu
lífi með litlar ráðstöfunartekjur
(sem eru oft, en ekki alltaf, op-
inber framfærsla).
Unglingadrykkja er ekkert sér-
stakt vandamál í Danmörku og
danskir foreldrar
kippa sér lítið upp við
að unglingurinn
þeirra sé byrjaður að
drekka. Umræðan öll
er miklu opnari og af-
slappaðri en á Íslandi.
Unglingum finnst þeir
síður þurfa að fara í
felur með áfengis-
neyslu sína. Vissulega
er gott fyrir ungling-
inn að fresta áfeng-
isneyslu og skiptir þar
hvert ár máli, en í
stað þess að demba í
sig sterku heimabruggi getur ung-
lingurinn smakkað sig áfram með
bjór og víngosi og fundið sín mörk
á skipulegan hátt og jafnvel undir
leiðsögn foreldra eða eldri vina.
Umræðan um fyrirkomulag
áfengissölu á Íslandi endurspegl-
ast að hluta af því að margir hafa
beina hagsmuni af núverandi fyrir-
komulagi (innlendir framleiðendur,
stjórnmálamenn í atkvæðaleit,
embættismenn í verkefnaleit og
margir sem vilja hafa vit fyrir öðr-
um). Neytendur eru sundurleit
hjörð og íslenskir neytendur senni-
lega með þeim minnst kröfuhörðu í
Vestur-Evrópu þegar kemur að úr-
vali og verðlagi. Allt helst þetta í
hendur við að viðhalda núverandi
fyrirkomulagi áfengissölu á Ís-
landi.
Enn einu sinni á að leggja fram
frumvarp á Alþingi sem fækkar
eltingaleikjum íslenskra lögreglu-
manna við friðsama borgara með
því að hætta að gera sölu á bjór og
léttvínum í matvöruverslunum að
lögbroti. Sumir segja að fyrir
löngu sé kominn tími á slíkar laga-
breytingar og að lengra eigi að
ganga með því að heimila einnig
sölu á sterku áfengi víðar en í
verslunum ríkisins. Er þá jafnvel
vísað til barbararíkisins Danmerk-
ur sem fyrirmyndar! Aðrir segja
að of langt sé gengið í að gera
áfengi aðgengilegt fyrir Íslend-
inga, enda drekki „aðrir“ yfirleitt
„of mikið“ að mati þeirra sem tjá
sig. Er þá opinbera elítan á sífelld-
um ferðalögum á kostnað skatt-
greiðenda í gegnum fríhafnir
heimsins undanskilin.
Ég segi fyrir mitt leyti: Full-
orðið fólk á að fá að kaupa og inn-
byrða allt sem það vill og hver sem
er á að geta selt því hvað sem er,
með og án lyfseðils, utan og innan
veggja ríkisbygginga (og foreldrar
eiga einir að bera ábyrgð á uppeldi
barna sinna). Að heimila sölu á
bjór og léttvíni í matvöruversl-
unum er jákvætt skref í þá áttina,
og ég vona að það verði tekið, og
að hið næsta, sem er tekið alla leið,
fylgi skammt á eftir.
Barbararíkið
Danmörk og áfengið
Eftir Geir
Ágústsson »Enn einu sinni á að
leggja fram frum-
varp á Alþingi sem
fækkar eltingaleikjum
íslenskra lögreglu-
manna við friðsama
borgara.
Geir
Ágústsson
Höfundur er verkfræðingur.
Við áformum að
byggja nýtt hátækni-
sjúkrahús utan á
gamla Landspítalann
og tengja þar saman
gamlar og nýjar bygg-
ingar með löngum nið-
ursprengdum dýrum
göngum sem er vísun
á mikla óþarfa vinnu,
kostnað og tímasóun
við að flytja fram og
til baka vörur og sjúk-
linga næstu áratugina.
Þetta er sennilega dýrasta að-
ferðin við að byggja og þótt settar
séu fram kostnaðaráætlanir vitum
við skattborgarar af biturri reynslu
að þær standast ekki, gera má ráð
fyrir að kostnaðurinn við að tengja
saman nýja og gamla byggingu
ásamt þeirri endurbyggingu á
gömlum innviðum sem fylgir slíku
muni margfaldast.
Nýtt hátæknisjúkrahús hlýtur að
þurfa að byggja þannig að öll
kjarnastarfsemi sé fyrir miðju til
að lágmarka flutninga á sjúklingum
ásamt því að halda niðri kostnaði
við lagnir vegna tæknibúnaðar sem
og styrkleikaþörf burðarvirkis,
sjúkralega yrði þá í léttbyggðum
aðliggjandi álmum.
Gamli Landspít-
alinn sómir sér vel
sem hjúkrunarheimili,
sjúkrahótel, rann-
sóknasetur, hús Ís-
lenskra fræða og/eða
heilsugæslu, varð-
veitum þessar gömlu
byggingar í upp-
runalegu ytra formi.
Ábyrgðarleysi ráða-
manna og rörsýn
vegna þessara áforma
er sláandi, kostnaður
virðist engu skipta
enda eru þeir ekki
sárir á almannafé þegar þeir reisa
sjálfum sér minnismerki. Öryggi
sjúklinga virðist litlu skipta í þess-
um áformum því þótt búið sé að
loka nánast öllum skurðstofum í
nágrenni höfuðborgarsvæðisins til
að réttlæta nýtt hátæknisjúkrahús
virðist horft fram hjá því lykil-
atriði sem flutningstími með
sjúkrabifreiðum er en það dýr-
mætasta í lífi okkar allra er tím-
inn.
Veika og slasaða verður að
flytja að sjúkrahúsi um langan veg
með sjúkrabílum nú þegar búið er
að loka öðrum skurðstofum og í
stað þess að horfa á gatnakerfið
og staðsetja nýtt hátæknisjúkra-
hús þar sem greiðast yrði aðgengi
og stystur tími færi í flutninga er
ákveðið að troða nýjum bygg-
ingum utan á gamlar vestur í bæ
þar sem fara þarf um þegar yfir-
fullar aðflutningsleiðir og fyrir
liggja nú þegar hugmyndir um að
þrengja að þeim akstursleiðum.
Það hafa þegar verið byggðar
hátæknisjúkrastofnanir víða er-
lendis og óþarfi að finna upp hjólið
enn einu sinni, X- eða Y-laga
byggingu tekur stuttan tíma að
reisa og ódýrara verður að reka
slíka. Minna fé fer í bygginguna
sem þýðir að meira fé verður til
tækjakaupa og til að byggja upp
mannauðinn.
Hvort það verður byggt nýtt há-
tæknisjúkrahús á lóð ríkisins við
Vífilsstaði, á fyrrum hesthúsalóðum
við Smárahverfið í Kópavogi eða á
öðrum þeim stað þar sem minnstar
tafir og stystan tíma tekur að flytja
sjúklinga að skiptir öllu máli.
Hér er slóð á rannsókn sem stað-
festir að dánartíðni fólks eykst í
hlutfalli við akstursvegalengd með
sjúkrabifreið: http://
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/
PMC2464671/
Það er verið að taka ákvarðanir
um líf þeirra 21.470 manna á Suð-
urnesjum, 23.780 manna á Suður-
landi, 10.282 manns á Vesturlandi
auk þeirra 208.210 íbúa á stór-
höfuðborgarsvæðinu; út frá þeirra
öryggi verður fyrst og fremst að
hugsa og horfa til þess hvar miðja
sjúkraflutninga verður.
Í vesturbæ Reykjavíkur búa
16.378 af þessum 263.742 Íslend-
ingum sem verða að treysta á
skjóta sjúkraflutninga með bifreið-
um, er verið að gæta hagsmuna
meirihluta landsmanna eða er það
rörsýn á aðra hagsmuni sem ræður
för?
Er líf í forgangi eða
aðrir hagsmunir
Eftir Þorstein Val
Baldvinsson Hjelm »Rörsýn vegna þess-
ara áforma er slá-
andi, kostnaður virðist
engu skipta enda eru
þeir ekki sárir á al-
mannafé þegar þeir
reisa sjálfum sér minn-
ismerki.
Þorsteinn Valur
Baldvinsson Hjelm
Höfundur er áhugamaður
um velferð samborgara.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
- með morgunkaffinu
VINNINGASKRÁ
17. útdráttur 28. ágúst 2014
216 9164 16698 27027 39400 48714 60308 70028
358 9648 16830 27095 39727 49033 60567 70038
543 9672 17012 27309 40056 49565 60690 70673
1347 9785 17310 27914 40081 49742 60726 71176
1840 9929 17311 27942 40327 50021 61220 71852
2207 10008 17674 28134 40523 50668 61510 72240
2234 10196 18097 28423 40635 50733 62213 72921
2314 11028 18662 28424 40652 50915 62437 72977
2665 11052 20042 28560 40972 51113 62525 73403
3102 11213 20581 28670 41041 51650 62787 73491
3227 11879 20688 28753 41157 51660 63037 74180
3668 11954 20742 28785 41729 51911 63551 74602
3780 12062 20792 28951 41781 52039 64072 75087
3913 12283 21113 29144 41976 52315 64463 75383
4119 12445 21396 31657 42242 52804 64507 75839
4163 12652 21486 32516 42297 53316 64597 76039
4515 12754 22588 32962 42371 53325 64663 76319
4795 12803 23097 33093 42379 54239 65021 76453
4807 12993 23277 33509 42871 54290 65601 76532
5367 13912 23563 34766 43270 54876 65895 77270
5444 14575 23858 35390 44363 55338 66065 78067
5494 14843 24264 35584 45455 55443 66127 78095
5645 14904 24295 36340 45865 55896 66350 79112
5846 15324 24393 36642 45920 56123 66648 79454
6306 15340 24422 36837 46394 56547 66734 79515
6978 15412 24541 37246 46756 57338 66879 79795
7046 15708 24688 37269 47251 57582 66892
7806 15717 24720 37743 47337 58011 67514
8109 15936 24910 38240 47473 58420 68189
8689 16398 26496 38420 48449 59112 68499
8873 16479 26498 38698 48645 59263 69023
8968 16659 26942 38814 48677 60082 69210
2004 13983 22050 32864 47444 58772 69674 77269
2252 13988 22895 34456 47537 60243 70072 77440
2673 14609 25688 34501 47627 60370 70601 77750
3083 14887 25984 35670 47764 60471 70680 78393
3641 15877 26743 38613 48007 61693 70778 78404
4967 16451 26950 39278 50412 61809 70933 78723
5844 17177 28772 39290 51124 62212 73204 78748
7547 17502 29038 40434 52236 62233 73802 79268
8216 17688 30378 41750 52591 62579 73850 79464
11221 18286 30395 42742 52767 62587 74865
13053 18341 30743 43144 52960 65630 75487
13515 19330 31518 44059 54312 66887 76610
13871 20838 32168 46728 55918 67615 77185
Næstu útdrættir fara fram 4. 11. 18. 25. sept & 2. okt 2014
Heimasíða: www.das.is
Vinningur
Kr. 10.000 Kr. 20.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 20.000 Kr. 40.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Kr. 100.000 Kr. 200.000 (tvöfaldur)
27008 45764 67577 72496
Vinningur
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
6695 18191 27489 37281 56344 68498
8455 18650 31629 48783 57678 70020
11617 24166 32758 48974 64426 74439
15850 25619 34251 51363 67879 77253
Aðalv inningur
Kr. 2.000.000 Kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
3 2 8 7 4